Śląsk: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 31.178.33.213 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Beno.
Znacznik: Wycofanie zmian
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Tworzę Szablon:Cytuj
Linia 218:
[[Plik:Schlesien Kr Hoyerswerda.png|thumb|Zachodnia granica pruskiej prowincji Śląsk (obecnie w Niemczech)]]
 
W granicach Niemiec znajduje się tzw. Schlesische Oberlausitz (''Śląskie Łużyce Górne''), obecnie jako część [[Saksonia|Saksonii]]<ref>Agnieszka Dobrowolska. Strój ludowy na Łużycach. 1948; „Chodziło tu o Górne Łużyce, które tylko w 2/5 przyłączone były do Śląska i to w części leżącej najbliżej. Pozostała część z miastami Senftenberg i [[Fürstenwalde/Spree|Fürstenwalde]] przyłączone zostały do okręgu rejencji we Frankfurcie nad Odrą”, [w:] Geneza i ustrój polityczny Nowej Marchii do początków XIV wieku: t. XXXI 31, cz. 1; Zygmunt Kłodnicki. Śląsk, Schlesien, Slezsko: przenikanie kultur. 2000.</ref>. Historycznie był to obszar Łużyc, od 1815 roku należący do [[Śląsk (prowincja)|prowincji Śląsk]]. Obecnie wciąż utożsamiany jest ze Śląskiem, o czym świadczą między innymi istniejące na tych terenach nazwy jednostek administracyjnych np. [[Niederschlesischer Oberlausitzkreis]] (zlikwidowany w 2008), obiekty i imprezy kulturalne np. [[Muzeum Śląskie w Görlitz|Muzeum Śląskie]], [[Schlesischer Tippelmarkt]], [[Schlesisches Musikfest]] (''Śląski festyn muzyczny''); śląskie media np. [[Niederschlesischer Kurier]] (''Kurier Dolnośląski''), istnienie wspólnej [[Kościół Ewangelicki Berlina, Brandenburgii i śląskich Górnych Łużyc|Berlińsko-Brandenbursko-Śląsko-Górnołużyckiej metropolii kościelnej]] (po niemiecku: ''Evangelische Kirche Berlin-Brandenburg-schlesische Oberlausitz''), a także ''Vereinigung katholischer Edelleute Schlesiens'', jak również istniejące tu śląskie organizacje np. [[Schlesische Jugend|Młodzież Śląska]]. Ponadto w konstytucji Saksonii znajduje się zapis dotyczący dolnośląskiej flagi i herbu<ref name="autonazwa2" /><ref>[http://www.schlesisches-museum.de/ Schlesisches Museum zu Görlitz: Schlesisches Museum zu Görlitz<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref><ref>http://www.landtag.sachsen.de/slt_online/de/infothek/volksvertretung/popup_verfassung.html art.2.</ref>. [[Görlitz]] jest uznawane za największe śląskie miasto w obecnych Niemczech<ref name="autonazwa2">{{Cytuj|autor = Joachim Bahlcke:; Joachim Rogall |tytuł = ''Schlesien und die Schlesier'', s.|data 214,= 2000 {{ISBN|isbn = 3-7844-2781-2 |miejsce = München |wydawca = Langen Müller |s = 214 |oclc = 751326547 }}.</ref>.
 
Obecny podział Śląska ukształtował się w wyniku 3 austriacko-pruskich [[wojny śląskie|wojen śląskich]] w XVIII w. (granica południowa) oraz wojen XX w., [[II wojna światowa|II wojny światowej]] i [[polsko-czechosłowackie konflikty graniczne|polsko-czeskiego konfliktu]] o [[Śląsk Cieszyński]] (granica południowo-wschodnia).
Linia 432:
Wielokrotnie przez Śląsk przenikały na ziemie polskie różne style architektoniczne, przykładem może być architektura klasycystyczna, której najstarszym przedstawicielem na ziemiach polskich jest [[Zamek w Wodzisławiu Śląskim|Pałac Dietrichsteinów]] w Wodzisławiu Śląskim.
 
Największe zmiany architektoniczne na [[Górny Śląsk|Górnym Śląsku]] pojawiły się wraz z nastaniem epoki przemysłowej w XIX wieku, a następnie w latach [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]], gdy nastąpił gwałtowny rozwój miast na tym terenie. Poza budownictwem przemysłowym oraz osiedlom robotniczym takim jak np. [[Kolonia Emma w Radlinie]] w XIX wieku i na początku XX budowane były także okazałe rezydencje właścicieli tutejszych majątków [[Henckel von Donnersmarck]]ów czy książąt z innych rodów<ref name="Architektura_Katowic_2002">{{Cytuj|autor = Gabriela Bożek; Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach. |tytuł = Architektura modernistyczna Katowic i innych miast polskiego i czeskiego Śląska'', Katowice|data = 2002, {{ISBN|isbn = 83-85871-31-4 |miejsce = Katowice |wydawca = Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach |oclc = 52634671 }}.''</ref>.
 
W XX wieku w miastach Śląska powstało wiele budynków modernistycznych i ekspresjonistycznych, szczególnie we Wrocławiu (np. [[Hala Stulecia we Wrocławiu|Hala Stulecia]], [[WUWA]], czy Dom Handlowy Petersdorf).