Gnaszyn-Kawodrza: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wycofano ostatnie 2 zmiany treści (wprowadzone przez 94.251.244.134 oraz Eter201) i przywrócono wersję 51650957 autorstwa Waraciła
źródła/przypisy, linki zewnętrzne, drobne merytoryczne
Linia 47:
 
== Historia ==
Zanim Gnaszyn i Kawodrza stały się w wyniku procesów [[Urbanizacja|urbanizacyjnych]] dzielnicą Częstochowy były osobnymi, niewielkimi miejscowościami istniejącymi conajmniej od [[XIV wiek]]u. Gnaszyn pierwotnie był [[wieś królewska|wsią królewską]],. Podobnie jak okoliczne którawsie od 1382 r. stanowiłastanowił uposażenie [[Jasna Góra|klasztoru jasnogórskiego]] nadanez mu przeznadania króla polskiego [[Władysław II Jagiełło|Władysława JagiełłęJagiełły]] (wedługco odnotował [[Jan Długosz|Jana Długosza]]). Klasztorw otrzymałpowstałej w zlatach rąk1470-1480 księciaksiędze [[WładysławLiber Opolczyk|Władysławabeneficiorum Opolczykadioecesis Cracoviensis]]. Nazwęwymieniając nazwy dwóch wsi w zlatynizowanejzlatynizowanych staropolskiejstaropolskich formieformach ''Gwaschyn'' oraz ''Krowodrza''<ref wymienianame=SgKP/><ref>Joannis wDługosz latachSenioris (1470-1480)Canonici JanCracoviensis, Długosz"Liber wBeneficiorum", księdzeAleksander ''LiberPrzeździecki, beneficiorumKraków dioecesis Cracoviensis''1864.</ref>.
 
W [[XV wiek]]u istniała [[kuźnica (zakład)|kuźnica]] Gnaszyn lub Połeć i staw rybny.
 
Linia 54 ⟶ 55:
W 1813 roku wojska rosyjskie księcia Żuwkowa spustoszyły wieś. Według skargi włościan "zasiewy (zostały) zupełnie zajeżdżone, wytratowane, ziemniaki wszystkie wytargane, ptactwo wybite, łąki wypasione, mieszkańcy pobici i rozpędzeni".
 
[[Słownik geograficzny Królestwa Polskiego]] (w tomie II z 1881 r.) określa Gnaszyn jako [[kolonia (osada)|kolonię]], gdzie działały kopalnie [[ruda|rud]] [[żelazo|żelaza]] i młyn wodny; to samo źródło podaje, że w 1827 r. było tam 41 domów i 320 mieszkańców<ref>[http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_II/619 Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II, s. 619].<name=SgKP/ref>. Od początku [[XX wiek]]u następował gwałtowny rozwój związany z powstawaniem nowych kopalń [[ruda|rud]] [[żelazo|żelaza]], budową w latach 1901-1903 [[Linia kolejowa nr 61|kolei Częstochowa – Herby]] ze stacją w [[Częstochowa Gnaszyn|Gnaszynie Dolnym]]. Do 1911 roku linia była [[Kolej wąskotorowa|wąskotorowa]], lecz Rosjanie budując kolej [[Kolej Herbsko-Kielecka|Herbsko-Kielecką]] przekuli ją na [[Kolej szerokotorowa|szerokotorową]]. W 1918 roku Niemcy przekuli ją ponownie na [[Kolej normalnotorowa|rozstaw normalny]]. W 1953 roku otwarto nową stację kolejową, a w 1965 roku linia na odcinku [[Częstochowa Stradom]] – Liswarta została zelektryfikowana. W 2007 roku wyremontowano jeden tor odcinka ze Stradomia przez Gnaszyn do [[Jawornica (województwo śląskie)|Jawornicy]] (przedmieścia [[Lubliniec|Lublińca]]). Tory oraz stacja kolejowa zostały gruntowanie zmodernizowane w latach 2013-2014 podczas remontu tzw. [[Proteza koniecpolska|protezy koniecpolskiej]] łączącej [[Centralna Magistrala Kolejowa|Centralną Magistralę Kolejową]] z [[Dolny Śląsk|Dolnym Śląskiem]], po której obecnie kursują m.in. pociągi [[pendolino]] ([[Express InterCity Premium]]). Prace nie obejmowały opuszczonego budynku dworca. W 2015 roku [[PKP]] podjęło decyzję o jego zburzeniu<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Wyborcza.pl|url = http://czestochowa.wyborcza.pl/czestochowa/1,84749,18096718,Dworzec_Czestochowa_Gnaszyn_zostanie_zburzony__I_dwa.html|opublikowany = czestochowa.gazeta.pl|data dostępu = 2015-06-12}}</ref>.
 
W czasie [[Bitwa pod Częstochową (1939)|walk o Częstochowę]] wieczorem 1 września 1939 roku na głównej pozycji obronnej w Gnaszynie żołnierze [[25 Pułk Piechoty (II RP)|25 Pułku Piechoty]] w zasadzce zaatakowali niemiecki samochód sztabowy oraz motocykl, a na zabitych oficerach zdobyli mapy. Schwytanego do niewoli podpułkownika odesłano do szpitala polowego, a zdobyte mapy i pojazdy przesłano do sztabu dywizji<ref name="dobroni">{{cytuj stronę|url=http://www.dobroni.pl/rekonstrukcje,czestochowa-1939-zapomniana-bitwa,10283|tytuł=Częstochowa 1939: Zapomniana bitwa|autor=Adam Kurus|data=2012-05-17|opublikowany=Do broni. Portal historii ożywionej|język=pl|data dostępu=2012-05-24}}</ref>.
Linia 126 ⟶ 127:
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}|
<ref name="SgKP">{{cytuj stronę | url = http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_II/619 | tytuł = Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. II, hasło "Gnaszyn"| opublikowany = nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego | data = 1881 | strony = 619 | data dostępu = 2018–05–20}}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==