Polskie Państwo Podziemne: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
nawias - |
→Powstanie oraz działalność: początki |
||
Linia 17:
}}
W nocy z 26 na 27 września 1939 roku powstała w oblężonej Warszawie [[Służba Zwycięstwu Polski]] – konspiracyjna organizacja wojskowa, mająca toczyć walkę przeciw okupantom. 10 października 1939 roku w Warszawie miało miejsce pierwsze posiedzenie [[Główna Rada Polityczna|Głównej Rady Politycznej]] przy SZP, będącej reprezentacją 4 przedwojennych stronnictw [[sanacja|antysanacyjnych]]<ref>Józef Garliński, Polskie Państwo Podziemne, w: Zeszyty Historyczne, zeszyt 29, Paryż 1974, s. 6.</ref>. Zasady organizacyjne SZP, jak i personalny skład dowództwa, nie uzyskały akceptacji władz polskich na uchodźstwie<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, ISBN 978-83-08-06095-7, str. 42</ref>. 13 listopada 1939 roku SZP została przekształcona przez gen. Sikorskiego w [[Związek Walki Zbrojnej]] (ZWZ) dowodzony przez gen. Kazimierza Sosnkowskiego , podlegający [[Rząd RP na uchodźstwie|Rządowi RP na uchodźstwie]]. W ten sposób zachowano ciągłość polityczno-wojskowej kontynuacji władz Rzeczypospolitej Polskiej i pośredni wpływ władz państwowych na sytuację w kraju. W lutym 1940 roku Głowna Rada Polityczna przekształciła się w [[Polityczny Komitet Porozumiewawczy]]<ref>Michał Karaszewicz-Tokarzewski, U podstaw tworzenia Armii Krajowej, w: Zeszyty Historyczne, zeszyt, 6, Paryż 1964, s. 33.</ref>.
14 lutego 1942 roku generał [[Władysław Sikorski]] przekształcił ZWZ w [[Armia Krajowa|Armię Krajową]] (AK). Jej komendantem głównym został generał [[Stefan Rowecki]], w [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] dowódca [[Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa|Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej]], autor wojskowego podręcznika walk ulicznych. Utworzenie AK miało służyć scaleniu wszystkich grup wojskowych, podległych do tej pory różnym, podziemnym ugrupowaniom politycznym, w jedną organizację podległą [[Rząd RP na uchodźstwie|rządowi RP na uchodźstwie]].
Jesienią 1941 roku do ZWZ należało 40 tysięcy żołnierzy, pod koniec 1942 roku AK liczyła ich już około 200 tysięcy. Była największą podziemną armią w okupowanej Europie. Jednakże większość żołnierzy nie przeszła regularnego szkolenia, a w dodatku mieli oni zaledwie 53 tysiące sztuk broni (z czego tylko 6% broni maszynowej).
Początki formowania struktur militarnych nie były łatwe albowiem nastroje społeczne wobec kadry oficerskiej były niechętne (niektórzy ukrywali wręcz fakt, że są oficerami). Wojna obronna 1939 roku podważyła zaufanie społeczne wobec ich zdolności. Gen. Rowecki pisał w grudniu 1941 roku "Szybkość przegranej we wrześniu 1939 roku była poważnym ciosem dla samopoczucia wszystkich żołnierzy. (...) wrzesień stał się przyczyną zarzutów, że wojsko nie potrafiło oprzeć się uderzeniu niemieckiemu, że dowódcy uciekli, a żołnierze nie chcieli się bić, że wojsko po prostu załamało się, rozprzęgło i właściwie bez walki uszło z pola. (...) To uporczywe obarczanie nas odpowiedzialnością za wrzesień nie przyczynia się do stworzenia takiej atmosfery, która powinna otaczać wojsko w konspiracji (...)."<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, ISBN 978-83-08-06095-7, str. 37</ref>.
Główne zadanie Armii Krajowej polegało na gromadzeniu sił, aby uderzyć w chwili załamania się Niemiec. Akcje zbrojne prowadziły bowiem do okrutnych represji – hitlerowcy rozstrzeliwali kilkudziesięciu Polaków za każdego zabitego Niemca. Dopiero pod koniec 1942 roku AK nasiliła działalność dywersyjną: atakowała niemieckie posterunki, wykolejała transporty wojskowe przeznaczone na front wschodni, wysadzała mosty, odbijała więźniów. Na tę zmianę wpłynęło zahamowanie sukcesów Wehrmachtu, osiągnięcie sprawności organizacyjnej przez AK.
| |||