Pedro Calderón de la Barca: Różnice pomiędzy wersjami

 

=== Początki kariery scenicznej ===

29 czerwca 1623 roku zadebiutował w madryckim pałacu Alkazar sztuką ''Amor honor y poder'' (''Miłość honor i władza''). Cieszył się już wówczas opieką konetabla Kastylii, don Bernardina Fernándeza de Velasco. Z aluzji zawartych w ''La dama duende'' (''Damie chochliku'') i ''El sitio de Bred''á (''Oblężeniu Bredy'') wynika, że w latach 1624 i 1625 poeta był północnych Włoszech i Niderlandach, niewykluczone, sądząc po szczegółach związanych z oblężeniem Bredy, że jako żołnierz. W tym okresie stał się jednym z najbliższych współpracowników hrabiego Olivaresa, ministra młodego króla Filipa IV. Pisał sztuki uświetniające uroczystości dworskie, nie zaniedbywał też teatrów publicznych. Z tego okresu pochodzą tak głośne jego dramaty jakː ''La devoción de la cruz'' (''Uwielbienie Krzyża''), ''El purgatorio de san Patricio'' (''Czyściec św. Patryka''), ''La dama duende'' (''Dama chochlik''), ''El médico de su honra'' (''Lekarz swojego honoru''), ''La vida es sueño'' (''Życie jest snem''). Dostarczał też co roku ''[[auto sacramental]],'' uświetniające obchody [[Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa|Bożego Ciała]] w stolicy. Wystawione w 1634 roku ''auto El nuevo Palacio del Retiro'' (''Nowy pałac Retiro'') stanowiło uświetnienie otwarcia zespołu pałacowego Buen Retiro, wzniesionego przez Olivaresa z myślą o wypoczynku króla. W zbudowanej w pałacu nowoczesnej sali teatralnej, typu włoskiego - z kurtyną i kulisami - miał odtąd Calderón wystawiać przedstawienia dla króla. W 1635 roku powierzono mu przygotowanie uroczystości dworskich. Wraz z włoskimi scenografami zrealizował na Wielkim Stawie w parku pałacowym Widowisko ''El mayor encanto amor'' (''Największym czarem miłość'').

 

 

=== Lata milczenia ===

W 1653 roku Calderón objął w Toledo funkcję kapelana w kaplicy Nowych Królów (Capilla de los Reyes Nuevos) tamtejszej katedry. Nominacja na kapelana kaplicy w Toledo spotkała się ze sprzeciwem Patriarchy Indii, który uważał, że pisanie komedii dyskwalifikuje kandydata. Calderón odpowiedziałː ''Pisanie komedii jest rzeczą dobrą albo złą. Jeśli jest dobrą, trzeba mnie pozostawić w spokoju; a jeśli złą, nie należy u mnie komedii zamawiać.'' Poeta oddalił się w tym czasie od świata, oddając się lekturze i medytacji. Swój dom wypełnił księgami teologicznymi i traktatami religijnymi oraz licznymi dziełami sztukiː obrazami i polichromowanymi rzeźbami. Posiadał w swoim domu wizerunki Chrystusa biczowanego i ukrzyżowanego, liczne przedstawienia Matki Boskiej, czternaście kamiennych stacji Drogi Krzyżowej, pejzaże, relikwiarze. W Toledo powstał poemat Calderóna ''Psalle et sile'' (''Śpiewa i milczy'' albo ''Modli się w milczeniu''), w którym poeta wysławia ciszę i skupienie pobudzające duszę do rozmyślań. ''Nie ma towarzysza pewniejszego niż samotność'' pisze w tym czasie.

 

=== Etapy twórczości ===

==== I okres twórczości (1623-1635/1637) ====

Należą do niego młodzieńcze sztuki autora, charakteryzujące się krwawą akcją, zbrodniczymi charakterami bohaterów, poruszanymi tytanicznymi namiętnościami i kruszonymi nadprzyrodzoną mocą łaski lub potępienia. Pełne nieokiełznanego seksu lub transcendentnej tęsknoty, pragnienia wiedzy lub władzy, gwałtów, paktów z diabłem. W konstrukcji spontanicznej i bezładnej i tematyce zbliżone do sztuk Lopego de Vegi. Należą do tej grupyː ''Uwielbienie Krzyża'' (1629), ''Czyściec świętego Patryka '' (1628), ''Wielki teatr świata'' (1635), ''Czarnoksieżnik'' (1636), a także ''[[Książę Niezłomny (Calderon)|Książę Niezłomny]]'' (1628/1629), wydane w 1635 ''Poznać Zło i Dobro ''i ''Życie jest snem'' (1627-1629){{r|Calderon611}}.

 

 

===== Komedie przykładne =====

Tematem komedii przykładnych są konkretne wydarzenia z życia współczesnego, które mają na celu konkretny morał lub krytykę obyczajów. Ich tytuł najczęściej wskazuje na myśl przewodnią utworuː ''Dla pokonania miłości trzeba chcieć ją pokonać'', ''Kobieto płacz a zwyciężysz'', P''rzyjemności i przykrości są tylko imaginacją''{{r|Karczewska257}}.

 

 

==== Dramaty mitologiczne ====

W drugiej połowie swej twórczości Calderón uległ silnemu wpływowi opery włoskiej, dążąc do syntezy, słowa, muzyki instrumentalnej i wokalnej, tańca oraz scenografii. W utworach tych, wzorując się na operze, porusza tematykę mitologiczną, odmiennie jednak niż Włosi, nie przekształca tekstu w libretto, lecz przeplata go instrumentalnymi i wokalnymi wstawkami poetyckimiː najczęściej tradycyjnymi hiszpańskimi pieśniami ludowymi, pochodzącymi od nich villancicos lub włoskimi madrygałami. Muzyka jest w niektórych utworach przeplatana partiami mówionymi, innym razem towarzyszy całemu tekstowi. Do arcydzieł tego gatunku należą ''Echo i Narcyz'' (1661) ''i'' ''Posąg Prometeusza'' (1672). Oprócz nich godne uwagi są również ''Największym czarem miłość'' (1635), ''Nawet Amor nie jest wolny od miłości'', ''Bestia, piorun i kamień'' (1652), ''Apollo i Klimena'', ''Faeton syn słońca'', ''Zatoka syren'' (1657), ''Wawrzyn Apolla'' (1658), ''Purpura róży'' (1660).