Paul Habraschka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m zamieniam magiczny ISBN na szablon |
+ilustracje, -zbędna wikizacja dat, +infobox, źródła/przypisy, WP:SK+ToS+mSI+Bn, przeniesienie refów na koniec, rozbudowa, +linki zewnętrzne |
||
Linia 1:
{{Artysta infobox
'''Paul Habraschka''' (ur. [[6 listopada]] [[1897]] w [[Rozbark]]u, zm. [[12 września]] [[1969]] w [[Hildesheim]]) – śląski poeta górniczy i humorysta.▼
|imię i nazwisko = Paul Habraschka
|imię i nazwisko org = {{k||}}
|pseudonim =
|grafika = Paul Habraschka Porträt.jpg
|opis grafiki = Paul Habraschka, fotografia autorstwa Maxa Glauera z około 1933 roku
|pełne imię i nazwisko =
|data urodzenia = [[16 listopada]] [[1897]]
|miejsce urodzenia = [[Rozbark]]
|data śmierci = [[12 września]] [[1969]]
|miejsce śmierci = [[Hildesheim]]
|narodowość = [[Niemcy (naród)|niemiecka]]
|język = [[język niemiecki|niemiecki]]
|Alma Mater =
|dziedzina sztuki = [[literatura piękna]]
|epoka =
|muzeum artysty =
|ważne dzieła =
|faksymile =
|opis faksymile =
|odznaczenia =
|nagrody =
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|www =
}}
▲'''Paul Habraschka''', po II wojnie światowej ''Paweł Habraszka''{{odn|Pioskowik|2013|s=4}} (ur. [[
== Życiorys ==
Urodził się w górniczej rodzinie Vincenza Habraschki i Albiny z domu Holetzek{{odn|Pioskowik|2013|s=3}}, początkowo mieszkali oni w kamienicy przy ulicy Groß Dombrowkaerstraße 1 (późniejsza ulica Brzezińska w Bytomiu), w 1910 roku przenieśli się do [[Rokitnica (Zabrze)|Rokitnicy]]{{odn|Pioskowik|2013|s=3}}. Jego ojciec pracował w [[bytom]]skiej [[Kopalnia Węgla Kamiennego Rozbark|kopalni węgla kamiennego Heinitz]]{{odn|Pioskowik|2013|s=3}}. Młody Paul 2 maja 1912 roku podjął pracę w bytomskiej [[Kopalnia Węgla Kamiennego Centrum|kopalni węgla kamiennego Karsten-Zentrum]] jako uczeń zawodu górnika{{odn|Pioskowik|2013|s=3}}. W czasie I wojny światowej zgłosił się na ochotnika do wojska{{odn|Pioskowik|2013|s=3}} i służył na froncie zachodnim, gdzie w 1916 został ciężko ranny. 26 stycznia 1920 poślubił Bertę Piontek, z którą miał synów Joachima i Lothara{{odn|Pioskowik|2013|s=3}}. Po powrocie do zdrowia nadal pracował w kopalni i w 1924 przeżył poważny wypadek – był odcięty od świata na osiem godzin przez obryw skał{{odn|Pioskowik|2013|s=3}}.
Podczas II wojny światowej próbował dołączyć do zespołu propagandy, ale nie został zaakceptowany, a w 1941 roku został zwolniony członkostwa w Izbie Piśmiennictwa Rzeszy{{odn|Pioskowik|2013|s=3}} (zob. [[Izba Kultury Rzeszy]]).
Po tym przeżyciu Habraschka wpadł na pomysł opisania trudów górniczego życia zarówno swojego, jak i kolegów. Najpierw powstały opowiadania i poezje – zadebiutował w czasopiśmie ''Der oberschlesischer Wanderer''. W [[1930]] wydał pierwszy zbiór wierszy – "In der Tiefe", a kolejne to "Der Bergmanns Feierschicht" ([[1932]]) i "Nach der Schicht" ([[1935]]). W [[1940]] ukazały się dwie powieści – "Klenkohle" oraz sensacyjna "Grenzmarder", opisujące szmugiel na granicy niemiecko-polskiej. Oprócz tego Habraschka napisał liczne humoreski i historie dla dzieci i młodzieży, które wydane zostały w latach 40. i 60., a niektóre dopiero po jego śmierci.▼
W
== Poglądy ==
Twórczość Habraschki została wysoko oceniona przez krytyków literackich, jako prawdziwie i trafnie opisująca życie i pracę górników na Górnym Śląsku.▼
W [[powstania śląskie|powstaniach śląskich]] i [[Plebiscyt na Górnym Śląsku|plebiscycie na Górnym Śląsku]] opowiedział się po stronie niemieckiej{{r|uw}}. W czasie II wojny światowej służył [[III Rzesza|III Rzeszy]]{{r|uw}}. Poprzez swoją twórczość literacką działał na rzecz [[propaganda nazistowska|propagandy nazistowskiej]], a po II wojnie światowej sławił [[Republika Federalna Niemiec (1949–1990)|Republikę Federalną Niemiec]]{{r|uw}}.
==
[[Plik:Bundesarchiv B 145 Bild-P011877, Oberschlesien, Karsten-Zentrum-Grube.jpg|mały|Kopalnia Karsten-Zentrum około 1930 roku]]
E. Klin, ''Habraschka Paul'', w: ''Ślązacy od czasów najdawniejszych do współczesności'', t. II, pod red. J. Rostropowicz, Łubowice-Opole 2006, {{ISBN|83-88672-77-0}}.▼
▲Po
Przeżycia związane z internowaniem opisał w autobiograficznej książce ''Meinen Tod will ich selber sterben! Erlebnisse als Internierte in der Sowjetunion'' (''Chcę sam przeżyć moją śmierć! Przeżycia internowanego w Związku Radzieckim'', 1967).
{{DEFAULTSORT:Habraschka, Paul}}▼
▲Twórczość Habraschki została wysoko oceniona przez krytyków literackich, jako prawdziwie i trafnie opisująca życie i pracę górników na Górnym Śląsku{{fakt|data=2018-05}}.
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="uw">{{cytuj stronę|url=https://apd.uni.wroc.pl/diplomas/22914/?_s=1|tytuł=Paul Habraschka – Ein Leben zwischen Identitäten. Eine Quellenstudie. Praca magisterska|praca=Archiwum Prac Dyplomowych|opublikowany=Uniwersytet Wrocławski|data dostępu=2018-05-28}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
▲* E. Klin, ''Habraschka Paul'', w: ''Ślązacy od czasów najdawniejszych do współczesności'', t. II, pod red. J. Rostropowicz, Łubowice-Opole 2006, {{ISBN|83-88672-77-0}}.
* {{Cytuj pismo | nazwisko = Pioskowik | imię = Stefan | tytuł = Ein Bergmannssohn und Bergmannsdichter mit Herz | czasopismo = Oberschlesische Stimme | odpowiedzialność = r: Deutscher Freundschaftskreis im Bezirk Schlesien | wydanie = 20/289 | issn = 18967973 | język = de | data = 2013 | url = http://www.sbc.org.pl/Content/147831/ObersStimme_2013_R000_020_(289).pdf | odn = tak}}
== Linki zewnętrzne ==
* [https://www.fabrykasilesia.pl/numer/wybrany-tekst/paul-habraschka-o-swojej-smierci-zdecyduje-sam,11,47.html Fragment tekstu polskiego tłumaczenia ''Meinen Tod will ich selber sterben! Erlebnisse als Internierte in der Sowjetunion'']
[[Kategoria:Ludzie związani z Bytomiem]]
[[Kategoria:Niemieccy pisarze]]
| |||