Gatunek (biologia): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Panek (dyskusja | edycje)
nominalizm
Panek (dyskusja | edycje)
m nominalizm, lit.
Linia 134:
 
== Próby definiowania gatunku ==
Biolodzy i taksonomowie podejmowali liczne starania celem zdefiniowania gatunku, od podstaw [[Morfologia (biologia)|modrologicznychmorfologicznych]] po [[genetyka|genetyczne]]. Linneusz i jemu współcześni dawni systematycy mogli jedynie opisywać to, co widzieli: później formalnie określono to mianem gatunku morfologicznego albo typologicznego. Mayr podkreślił rolę izolacji rozrodczej, acz bywa ona trudna lub niemożliwa do wykazania{{r|Zelnio|speciesdfi}}. Późniejsi biolodzy usiłowali udoskonalić definicję Mayra przez rozpoznanietworzenie nowych koncepcji gatunku – kohezyjną (spójności) i „rozpoznawania partnera”{{r|whywe}}. Niektóre z tych pojęć są bardzo zbliżone, niekiedy nakładają się, stąd nie jest łatwo ustalić ich liczbę: biolog R. L. Mayden odnotował około 24 definicjedefinicji gatunku{{r|Claridge1997}}, zaś filozof nauk John Wilkins już 26{{r|Zelnio}}, a K. Lang 33 – opracowałopracowując w 1988 jedno z kompletniejszych zestawień{{r|koncepcjepl}}. Wilkins pogrupował owe pojęcia gatunku w kilka grup: (1) „agamogatunki”{{r|koncepcjepl}} dla organizmów rozmnażających się bezpłciowo (2) „gatunki biologiczne” dla organizmów izolowanych rozrodczo (3) „ekogatunki” oparte o nisze ekologiczne (4) gatunki ewolucyjne oparte o linię rozwijowąrozwojową (5) gatunki genetyczne wyodrębnione na podstawie puli genowej (6) gatunki morfologiczne oparte na fenotypach (7) gatunki taksonomiczne, czyli opisane tak, jak uznał to taksonom{{odn|Zachos|2016|s=79}} Natrafić można również na pogląd, wedle którego nie dysponujemy empirycznymi argumentami pomocnymi w odpowiedzi na pytanie o istotę gatunku, stąd też pozostaje ono pytaniem filozoficznym. Niektórzy autorzy próbują odwoływać się do uniwersalnej koncepcji gatunku, która jednak nigdy nie została opracowana i traktowana jest jako nieosiągalny ideał{{r|koncepcjepl}}. W [[filozofia przyrody|filozofii przyrody]] [[nominalizm]] zakłada, że gatunek nie jest rzeczywistym bytem, w odróżnieniu od osobników, a nazwa „gatunek” jedynie służy do określania osobników do siebie podobnych{{r|lastowski}}.
 
=== Gatunek typologiczny i morfologiczny ===