Bóg w judaizmie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
Nie podano opisu zmian
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 16:
W czasach, gdy kształtowała się biblijna koncepcja, istnienie Boga – czy boskiego świata, jakkolwiek go rozumiano – nie budziło niczyich wątpliwości. [[Księga Psalmów|Psalm]] 14,1 opisując postawę człowieka nie uznającego Boga: „Mówi głupi w swoim sercu: Nie ma Boga" – nie twierdzi, że człowiek ten jest [[Ateizm|ateistą]], lecz jedynie, że nie uznaje moralnego autorytetu Boga. Zaraz potem bowiem psalm dodaje: „Zepsuci są, ohydne rzeczy popełniają, nikt nie czyni dobrze". Inne narody mogły nie znać [[Jahwe]], nie negowały jednak Jego istnienia. Tak właśnie [[Księga Wyjścia]] przedstawia [[faraon]]a w [[Starożytny Egipt|Egipcie]]: „Faraon odpowiedział: Kimże jest Pan, abym musiał usłuchać Jego rozkazu i wypuścić Izraela? Nie znam Pana i nie wypuszczę Izraela" (Wj 5,2). Idea powstała w Izraelu była całkowicie unikalna. Bóg jest jeden i nie ma innego ([[Księga Powtórzonego Prawa|Pwt]] 6,4; [[Księga Izajasza|Iz]] 45,21 oraz 46,9). [[Politeizm]] został jednoznacznie i radykalnie odrzucony (Wj 20,3-5). Bóg nie jest jednym z wielu w boskim [[panteon]]ie. Nie dopuszczono nawet wizji dualistycznej, jaka panowała w religii [[Zaratusztrianizm|Zoroastry]], gdzie czczono dwie przeciwstawne sobie boskie istoty: [[Ormuzd]]a i [[Aryman|Ahrimana]]. Potępiane też było uzurpowanie sobie boskiej godności przez władców (por. [[Księga Ezechiela|Ez]] 28,2nn).
 
Również [[Synkretyzm religijny|synkretyzm]] – łączenie wiary Izraela z wierzeniami innych religii – był zabroniony ([[Księga Liczb|Lb]] 25,2-3; [[Księga Sędziów|Sdz]] 18), choć były przypadki rozpoznawania działania Boga poza Izraelem, jak w przypadku króla i kapłana [[Melchizedek]]a w Księdze Rodzaju 14,18-22. Są w Biblii wyrażenia zdające się mówić o innych bogach, jak np. z Księgi Wyjścia: „Któż jest pośród bogów równy Tobie, Panie?" (Wj 15,11). Były one jednak jedynie podkreśleniem nierzeczywistej wartości wierzeń innych narodów, i przekonaniem, że Bóg Izraela jest unikalny w swoich atrybutach (por. Iz 40,18). Nie można go przedstawić za pomocą obrazu, gdyż nie ma Onon na ziemi niczego do siebie podobnego (Wj 20,4; Pwt 4,35). Nie jest Onon nawet duchem. Gdy mowa o Boskim duchu, chodzi o Jegojego energię, jak u Izajasza 40,13 czy u [[Księga Zachariasza|Zachariasza]] 4,6. Gdy psalm mówi o „synach bożych" ma na myśli anioły (por. Ps 29,1; 89,7), a nie boskie istoty istniejące na sposób politeistyczny.
 
Niewidzialność Boga odzwierciedlała [[Świątynia Jerozolimska]]. Chociaż [[Tora]] nakazywała postawienie [[cherub]]ów w miejscu Świętym świętych – nie były one przedstawieniem Bóstwa, lecz jedynie Jego tronu (por. Ps 68,5[4]). Mimo niemożności przedstawienia Boga, nie był On dla Izraela filozoficzną abstrakcją. Ukazywał się w licznych [[teofania]]ch, objawiających Jegojego potęgę i wszechmoc (por. Wj 19,18; 20,15-18; [[Księga Habakuka|Hab]] 3,4nn; [[Księga Hioba|Hi]] 42,2). Dzięki swej mocy, był postrzegany jako walczący „wojownik" (Ps 24,8). Jest on też Wszechwiedzący, jedyny znający przyszłość (Iz 43,9). Jest, jako jedyny, Mądrością, która jest nieskończona i nie do przeniknięcia (por. Hi 28,23nn, Iz 40,28). I on też jest źródłem ludzkiej mądrości i talentów (Ps 36,10; Wj 28,3; 1Krl 3,12), zupełnie innej jakości niż pyszniąca się mądrość pogańska (Ez 28,3nn).
 
Jest Bóg także wszechobecny, ale nie na sposób panteistyczny, jak ''[[numen]]'', ''[[Mana (religia polinezyjska)|mana]]'' czy ''orenda''. Bóg jest [[Transcendencja (religia)|transcendentny]] wobec przyrodzonej rzeczywistości. Jest poza czasem i przestrzenią, gdyż jest wieczny. On istniał przed światem i będzie wtedy gdy wszechświat się skończy, (por. Iz 40,6-8; 44,6; 90,2), gdyż to Onon sprawił, ze [[Wszechświat|świat]] zaczął istnieć, ustanowił prawa dla niego i nadał mu porządek (por. [[Księga Jeremiasza|Jer]] 33,25). Jest jak skała, na której świat jest zbudowany ( [[2 Księga Samuela|2 Sm]] 22,32). Podczas, gdy świat jest zmienny, Bóg jest niezmienny (por. Iz 41,4; [[Księga Malachiasza|Ml]] 3,6)<ref name = IABR/>.
 
== Judaistyczna teologia Boga ==