Adolfas Ramanauskas: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
uzupełnienie informacji |
uzupełnienie o informację o odnalezieniu szczątków + przesunięcie sekcji |
||
Linia 35:
Po wycofaniu się z partyzantki na początku 1952 przez kilka lat ukrywał się wraz z rodziną na podstawie fałszywych dokumentów. Poszukiwaniami Ramanauskasa w tym czasie zajmowała się specjalna sowiecka grupa operacyjna. Tylko do 1956 zostało w tym celu zwerbowanych 30 agentów, a następnie kolejnych 20. Poszukiwaniami kierowali szef IV Zarządu [[MGB]]/[[KGB]] [[Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka|Litewskiej SRR]] Petras Raslanas oraz naczelnik II Wydziału IV Zarządu Nachman Duszanski. 12 października 1956 Ramanauskas wraz z żoną zostali ujęci w Kownie i natychmiast przewiezieni do siedziby KGB Litewskiej SRR w [[Wilno|Wilnie]].
W czasie śledztwa Ramanauskas był poddany torturom. 25 października 1957 został skazany przez Sąd Najwyższy Litewskiej SRR na karę śmierci. Wyrok został wykonany 29 listopada tego samego roku w Wilnie. Miejsce pochówku
== Rodzina ==
Linia 44:
== Upamiętnienie ==
22 grudnia 1997 otrzymał pośmiertnie status ochotnika wojennego. Dekretem prezydenta [[Algirdas Brazauskas|Algirdasa Brazauskasa]] z 26 stycznia 1998 został awansowany do stopnia [[generał brygady|generała brygady]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www3.lrs.lt/pls/inter3/dokpaieska.showdoc_l?p_id=49083&p_tr2=2 | tytuł = Dekretas dėl dimisijos brigados generolo ir dimisijos pulkininko laipsnių tvirtinimo kariams savanoriams | data = 1998-01-26 | opublikowany = lrs.lt | język = lt | data dostępu = 2016-02-23 }}</ref>, natomiast prezydent [[Valdas Adamkus]] odznaczył go najwyższym litewskim odznaczeniem wojskowym, Krzyżem Wielkim Orderu Krzyża Pogoni. Jego imię w 1994 otrzymała Szkoła Średnia nr 2 w Olicie, w budynku której mieściło się Seminarium Nauczycielskie, w którym pracował (obecnie Gimnazjum im. Adolfasa Ramanauskasa „Vanagasa” w Olicie).
== Kontrowersje ==▼
W 2009 Ramanauskas znalazł się na liście opublikowanej na stronie internetowej Stowarzyszenia Litewskich Żydów w Izraelu, zawierającej nazwiska ok. 3 tysięcy Litwinów biorących udział w [[Holocaust na Litwie|Zagładzie Żydów]]. Według autorów strony, Ramanauskas to ''okrutny masowy morderca, jeden z głównych morderców Żydów w Druskienikach, Mereczy, [[Butrymańce (okręg olicki)|Butrymańcach]], [[Jezno|Jeźnie]] i innych''<ref>{{Cytuj stronę | url = https://web.archive.org/web/20090531052255/http://www.lithuanianjews.org.il/HTMLs/article_list4.aspx?C2014=14341&BSP=14336&BSS59=14336 | tytuł = Partial List of the Lithuanian Murderers of the Jews of Alytus and District | opublikowany = lithuanianjews.org.il | język = en | cytat = ''A cruel mass murderer; one of the main murderers of the Jews of Druskininkai. Merkine, Butrimonys, Jeznas and other.'' | data dostępu = 2016-02-23 }}</ref>. Córka Ramanauskasa, Auksutė Ramanauskaitė-Skokauskienė, stanowczo zaprzeczyła tym oskarżeniom<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.delfi.lt/news/daily/lithuania/simtams-lietuviu-zydsaudziu-etikete-ir-prakeikimas-amziams.d?id=22336921 | tytuł = Šimtams lietuvių - žydšaudžių etiketė ir prakeikimas amžiams | autor = Eglė Digrytė | data = 2009-05-26 | opublikowany = delfi.lt | język = lt | data dostępu = 2016-02-23 }}</ref>, zaś [[Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy]] wydało oświadczenie, w którym stwierdziło, że Ramanauskas brał udział w powstaniu czerwcowym 1941 i dowodził 18-osobowym oddziałem pełniącym wyłącznie funkcje porządkowe<ref>{{Cytuj stronę | url = http://genocid.lt/centras/lt/872/a | tytuł = Dėl kaltinimų žydų genocidu | opublikowany = genocid.lt | język = lt | data dostępu = 2016-02-23 }}</ref>. Strona zawierająca oskarżenie Ramanauskasa o udział w mordowaniu Żydów została zamknięta, a opublikowana wcześniej lista jest poddawana dodatkowej weryfikacji<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.lithuanianjews.org.il/HTMLs/article_list4.aspx?C2014=14066&BSP=14055&BSS6=13971 | tytuł = Lists of Lithuanian Perpetrators | opublikowany = lithuanianjews.org.il | język = en | data dostępu = 2016-02-23 }}</ref>. Jesienią 2017 pisarka [[Rūta Vanagaitė]] w wywiadzie telewizyjnym stwierdziła, że Ramanauskas w 1940 podjął współpracę z NKWD, później jednak wycofała się ze swoich oskarżeń. Jednocześnie dyrektor biura [[Centrum Szymona Wiesenthala]] [[Efraim Zuroff]] oświadczył, że Ramanauskas brał udział w mordach na Żydach w czasie Holokaustu<ref>{{Cytuj stronę | url = http://wyborcza.pl/7,75399,22619987,skandal-na-litwie-jeden-bohater-narodowy-zabijal-zydow-drugi.html | tytuł = Skandal na Litwie. "Jeden bohater narodowy zabijał Żydów, drugi pracował dla NKWD, trzeci kolaborował z Niemcami" | autor = [[Andrzej Poczobut]] | data = 2017-11-09 | opublikowany = wyborcza.pl | język = pl | data dostępu = 2018-06-09 }}</ref>. W tym samym czasie Litewska Wspólnota Żydów wydała oświadczenie, że nie są jej znane żadne dowody, które potwierdzałyby udział Ramanauskasa w Zagładzie Żydów<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.lzb.lt/2017/11/01/lzb-pozicija-del-viesoje-erdveje-kilusiu-diskusiju-susijusiu-su-rasytojos-r-vanagaites-pareiskimais-lietuvos-partizaninio-judejimo-vadovo-a-ramanausko-vanago-veiklos-atzvilgiu/ | tytuł = LŽB pozicija dėl viešoje erdvėje kilusių diskusijų, susijusių su rašytojos R. Vanagaitės pareiškimais Lietuvos partizaninio judėjimo vadovo A. Ramanausko – Vanago veiklos atžvilgiu | data = 2017-11-01 | opublikowany = lzb.lt | język = lt | data dostępu = 2018-06-09 }}</ref>.▼
== Odznaczenia ==
* Wielki Krzyż Komandorski Orderu Krzyża Pogoni (6 marca 1998)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www3.lrs.lt/pls/inter3/dokpaieska.showdoc_l?p_id=51063&p_tr2=2 | tytuł = Dekretas dėl Vyčio Kryžiaus 2-ojo laipsnio ordino suteikimo A.Ramanauskui-Vanagui (po mirties) | data = 1998-03-06 | opublikowany = lrs.lt | język = lt | data dostępu = 2016-02-23 }}</ref>
* Krzyż Wielki Orderu Krzyża Pogoni (1 lutego 1999)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www3.lrs.lt/pls/inter3/dokpaieska.showdoc_l?p_id=73922&p_tr2=2 | tytuł = Dekretas dėl Vyčio Kryžiaus 1-ojo laipsnio ordino suteikimo A.Ramanauskui-Vanagui (po mirties) | data = 1999-02-01 | opublikowany = lrs.lt | język = lt | data dostępu = 2016-02-23 }}</ref>
▲== Kontrowersje ==
▲W 2009 Ramanauskas znalazł się na liście opublikowanej na stronie internetowej Stowarzyszenia Litewskich Żydów w Izraelu, zawierającej nazwiska ok. 3 tysięcy Litwinów biorących udział w [[Holocaust na Litwie|Zagładzie Żydów]]. Według autorów strony, Ramanauskas to ''okrutny masowy morderca, jeden z głównych morderców Żydów w Druskienikach, Mereczy, [[Butrymańce (okręg olicki)|Butrymańcach]], [[Jezno|Jeźnie]] i innych''<ref>{{Cytuj stronę | url = https://web.archive.org/web/20090531052255/http://www.lithuanianjews.org.il/HTMLs/article_list4.aspx?C2014=14341&BSP=14336&BSS59=14336 | tytuł = Partial List of the Lithuanian Murderers of the Jews of Alytus and District | opublikowany = lithuanianjews.org.il | język = en | cytat = ''A cruel mass murderer; one of the main murderers of the Jews of Druskininkai. Merkine, Butrimonys, Jeznas and other.'' | data dostępu = 2016-02-23 }}</ref>. Córka Ramanauskasa, Auksutė Ramanauskaitė-Skokauskienė, stanowczo zaprzeczyła tym oskarżeniom<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.delfi.lt/news/daily/lithuania/simtams-lietuviu-zydsaudziu-etikete-ir-prakeikimas-amziams.d?id=22336921 | tytuł = Šimtams lietuvių - žydšaudžių etiketė ir prakeikimas amžiams | autor = Eglė Digrytė | data = 2009-05-26 | opublikowany = delfi.lt | język = lt | data dostępu = 2016-02-23 }}</ref>, zaś [[Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy]] wydało oświadczenie, w którym stwierdziło, że Ramanauskas brał udział w powstaniu czerwcowym 1941 i dowodził 18-osobowym oddziałem pełniącym wyłącznie funkcje porządkowe<ref>{{Cytuj stronę | url = http://genocid.lt/centras/lt/872/a | tytuł = Dėl kaltinimų žydų genocidu | opublikowany = genocid.lt | język = lt | data dostępu = 2016-02-23 }}</ref>. Strona zawierająca oskarżenie Ramanauskasa o udział w mordowaniu Żydów została zamknięta, a opublikowana wcześniej lista jest poddawana dodatkowej weryfikacji<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.lithuanianjews.org.il/HTMLs/article_list4.aspx?C2014=14066&BSP=14055&BSS6=13971 | tytuł = Lists of Lithuanian Perpetrators | opublikowany = lithuanianjews.org.il | język = en | data dostępu = 2016-02-23 }}</ref>. Jesienią 2017 pisarka [[Rūta Vanagaitė]] w wywiadzie telewizyjnym stwierdziła, że Ramanauskas w 1940 podjął współpracę z NKWD, później jednak wycofała się ze swoich oskarżeń. Jednocześnie dyrektor biura [[Centrum Szymona Wiesenthala]] [[Efraim Zuroff]] oświadczył, że Ramanauskas brał udział w mordach na Żydach w czasie Holokaustu<ref>{{Cytuj stronę | url = http://wyborcza.pl/7,75399,22619987,skandal-na-litwie-jeden-bohater-narodowy-zabijal-zydow-drugi.html | tytuł = Skandal na Litwie. "Jeden bohater narodowy zabijał Żydów, drugi pracował dla NKWD, trzeci kolaborował z Niemcami" | autor = [[Andrzej Poczobut]] | data = 2017-11-09 | opublikowany = wyborcza.pl | język = pl | data dostępu = 2018-06-09 }}</ref>. W tym samym czasie Litewska Wspólnota Żydów wydała oświadczenie, że nie są jej znane żadne dowody, które potwierdzałyby udział Ramanauskasa w Zagładzie Żydów<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.lzb.lt/2017/11/01/lzb-pozicija-del-viesoje-erdveje-kilusiu-diskusiju-susijusiu-su-rasytojos-r-vanagaites-pareiskimais-lietuvos-partizaninio-judejimo-vadovo-a-ramanausko-vanago-veiklos-atzvilgiu/ | tytuł = LŽB pozicija dėl viešoje erdvėje kilusių diskusijų, susijusių su rašytojos R. Vanagaitės pareiškimais Lietuvos partizaninio judėjimo vadovo A. Ramanausko – Vanago veiklos atžvilgiu | data = 2017-11-01 | opublikowany = lzb.lt | język = lt | data dostępu = 2018-06-09 }}</ref>.
== Przypisy ==
| |||