Wszechrosyjski Centralny Komitet Wykonawczy: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Redukuję wywołanie Szablon:Przypisy i dodaję nagłówek |
m Tworzę Szablon:Cytuj |
||
Linia 3:
Po rewolucji październikowej [[substytut]] [[parlament]]u o zmiennej liczebności członków, wybierany przez [[Wszechrosyjski Zjazd Rad]], spośród delegatów na Zjazd. W okresie od 9 listopada 1917 do 30 grudnia 1922 wydawał ustawy i zatwierdzał dekrety [[Rada Komisarzy Ludowych RFSRR|Rady Komisarzy Ludowych RFSRR]] i sprawował władzę ustawodawczą i kontrolną pomiędzy Wszechrosyjskimi Zjazdami Rad.
Wywodził się z Komitetu Wykonawczego ([[język rosyjski|ros.]] ''ispołkomu'') [[Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich|Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich]] sformowanego w marcu 1917, w czasie [[Rewolucja lutowa (Rosja)|rewolucji lutowej]]<ref>{{Cytuj|autor = [[Richard Pipes]]; |tytuł =
I Wszechrosyjski Zjazd Rad Delegatów Robotniczych i Żołnierskich odbył się w dniach od {{data|1917-06-16|rok=nie}} do {{data|1917-07-07}} w Piotrogrodzie. W zjeździe uczestniczyło 1090 delegatów, z których 777 zadeklarowało przynależność partyjną (285 [[Partia Socjalistów-Rewolucjonistów|eserowców]], 248 [[mienszewicy|mienszewików]] i 105 [[bolszewicy|bolszewików]])<ref>[[Richard Pipes]], ''Rewolucja Rosyjska'' Warszawa 1994; Wyd. [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]; s. 325, {{ISBN|83-01-11521-1}}, [[William Henry Chamberlin]], ''The Russian Revolution'', t.I, New York 1935, s. 159.</ref>. Zjazd powołał pierwszy Wszechrosyjski Komitet Wykonawczy Rad (WCIK) pochodzący z wyboru, złożony z 320 członków. Większość jego składu stanowili mienszewicy (123), a także 119 eserowców, 58 bolszewików, 13 zjednoczonych socjaldemokratów. Na przewodniczącego WCIK został wybrany mienszewik [[Nikola Czcheidze]].
Na II Wszechrosyjskim Zjeździe Rad obradującym w trakcie [[rewolucja październikowa|przewrotu bolszewickiego (rewolucji październikowej)]] nastąpił rozłam wśród delegatów. W zjeździe uczestniczyło ok. 650 delegatów, w tym 338 bolszewików i 98 [[Lewicowi Eserowcy|lewicowych eserowców]]<ref>{{Cytuj|autor = [[Richard Pipes]]
1. Radziecki parlament mas pracujących pod względem proceduralnym nie może mieć nic wspólnego z parlamentem burżuazyjnym, w którym reprezentowane są różne klasy o sprzecznych interesach i w którym przedstawiciele klasy panującej przekształcają reguły i instrukcje w oręż ustawodawczego obstrukcjonizmu.
Linia 13:
2. Parlament radziecki nie może odmówić Radzie Komisarzy Ludowych prawa wydawania, bez uprzedniej dyskusji w Centralnym Komitecie Wykonawczym, pilnych dekretów w ramch generalnego programu Wszechrosyjskiego Zjazdu Rad.
3. Centralny Komitet Wykonawczy sprawuje ogólny nadzór nad działalnością Rady Komisarzy Ludowych i może swobodnie zmieniać rząd lub jego poszczególnych członków.}}[[Richard Pipes]] ''Rewolucja Rosyjska'' Warszawa [[1994]]; Wyd. [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]; {{ISBN|83-01-11521-1}}, s. 414.</ref> prawo wydawania [[dekret]]ów bez konieczności ich zatwierdzania przez WCIK<ref>''Pozostawał jeszcze kluczowa sprawa odpowiedzialności Rady Komisarzy Ludowych przed CKW. W tej sprawie rząd bolszewicki - po raz pierwszy i ostatni – poddał się głosowaniu o wotum zaufania. Doszło do niego na wniosek lewicowego eserowca W.B. Spiry: „Centralny Komitet Wykonawczy, po wysłuchaniu wyjaśnień przedstawionych przez Przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych, uznaje je za niezadowalające”. Bolszewik [[Moisiej Uricki|M.S. Uricki]] odpowiedział kontrwnioskiem wyrażającym zaufanie do rządu Lenina.(…) Wniosek Spiry o wotum nieufności upadł większością 25 do 20 głosów; niska frekwencja była wynikiem wycofania się dziesięciu bolszewików, w tym kilku komisarzy, którzy jak już pisano, podali się na tym posiedzeniu do dymisji. To negatywne stanowisko nie zadowoliło Lenina: pragnął je formalnie i jednoznacznie podbudować głosowaniem za wnioskiem Urickiego, który proponował, aby rząd miał możliwość stanowić prawa. Jednak widoki na powodzenie były wątpliwe, gdyż szeregi bolszewików nagle się przerzedziły: wstępne obliczenia wskazywały, że wniosek Urickiego otrzyma taką samą liczbę głosów za i przeciw (23 do 23). Aby temu zapobiec, Lenin i Trocki zapowiedzieli, że wezmą udział w głosowaniu – było to posunięcie analogiczne do włączenia się ministrów w pracę ciała ustawodawczego w trakcie głosowania nad ustawą, którą mu przedtem przedłożyli do zatwierdzenia. Gdyby rosyjscy „parlamentarzyści” mieli więcej doświadczenia, odmówiliby udziału w takiej parodii. Ale pozostali na miejscach i głosowali. Wniosek Urickiego przeszedł stosunkiem głosów 25 do 23; dwa decydujące głosy oddali Lenin i Trocki. Dzięki temu prostemu kruczkowi dwaj bolszewiccy przywódcy uzurpowali sobie uprawnienia ustawodawcze, a CKW i Zjazd Rad, reprezentowany przez CKW, z ciał ustawodawczych przekształcili w doradcze. W dziejach konstytucji radzieckiej było to wydarzenie przełomowe. Jeszcze tego samego dnia Rada Komisarzy Ludowych ogłosiła, że jej dekrety nabierają mocy prawa z chwilą ogłoszenia na ramach oficjalnego pisma „Gazieta Wriemiennego Raboczego i Kriestianskogo Prawitielstwa”''. [[Richard Pipes]] ''Rewolucja Rosyjska'' Warszawa 1994; Wyd. [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]], {{ISBN|83-01-11521-1}}, s.414-415.</ref>. Od tej pory Rada Komisarzy Ludowych stała się formalnie organem łączącym [[Władza wykonawcza|władzę wykonawczą]] i [[Władza ustawodawcza|ustawodawczą]], Rosja była rządzona za pomocą dekretów, a WCIK stał się ciałem fasadowym, co w pełni dokonało się po czerwcu-lipcu 1918, gdy z jego grona usunięto niebolszewików<ref>{{Cytuj|autor = [[Richard Pipes]]; |tytuł =
Od 10 lipca 1918 po V Wszechrosyjskim Zjeździe Rad i [[Powstanie lewicowych eserowców|powstaniu lewicowych eserowców]] do WCIK wchodzili już tylko bolszewicy. Po utworzeniu [[ZSRR]] 30 grudnia 1922 stracił większość formalnych [[Kompetencja (prawo)|kompetencji]] na rzecz [[Centralny Komitet Wykonawczy ZSRR|Centralnego Komitetu Wykonawczego ZSRR]]. W konstytucji [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|RFSRR]] z 21 stycznia 1937 został zastąpiony przez [[Rada Najwyższa RFSRR|Radę Najwyższą RFSRR]].
Linia 26:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj|autor = [[Richard Pipes]]
* Konstytucja RFSRR z 10 lipca 1918
* Porozumienie o Powołaniu ZSRR z 30 grudnia 1922
|