Wikipedia

Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Boty
1 384 060 edycji
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
int.
Linia 1:
{{Integracja|Komisja Ustalania Nazw Miejscowości|To jedna i ta sama Komisja, która tylko zmieniła nazwę}}
'''Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych''' (w latach 1934–1948: ''[[Komisja Ustalania Nazw Miejscowości]]'', w latach 1948-20031948–2003: ''Komisja Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych'') – organ opiniodawczy w sprawach ustalania, dokonywania
zmian i znoszenia urzędowych nazw miejscowości i ich części oraz obiektów fizjograficznych, działający przy ministrze właściwym do spraw administracji publicznej.
 
Linia 9:
* 1948–1960 ustalenie polskich nazw miejscowości (ok. 32 000 nazw) i obiektów fizjograficznych (ok. 3000 nazw) dla obszaru Ziem Odzyskanych
* 1960–1975 zebranie, opracowanie oraz publikacja serii zeszytów zawierających nazewnictwo w układzie powiatowym. Prace te zostały przerwane z uwagi na likwidację powiatów w 1975 r. po opracowaniu 197 zeszytów obejmujących ok. połowy powierzchni Polski.
* 1978–1980 współpraca przy opracowywaniu urzędowego wykazu nazw miejscowości (''Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce'' wydany w trzech tomach w latach 1980-821980–82 przez Ministerstwo Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Główny Urząd Statystyczny)
* 1990 współpraca przy opracowaniu gazetera Polski (''Nazwy geograficzne Rzeczypospolitej Polskiej'', Główny Geodeta Kraju, Komisję Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa 1991)
* 1989–1996 opracowanie materiału nazewniczego do drugiego wydania Wykazu urzędowych nazw miejscowości w Polsce, który ostatecznie się nie ukazał
Linia 29:
== Historia ==
=== Okres międzywojenny ===
31 maja 1929 r. [[Rada Ministrów w Polsce|Rada Ministrów]] podjęła uchwałę, w której powołano ''Komisję dla opracowywania wniosków w sprawie ustalania urzędowej nomenklatury miejscowości w Polsce''. Jako organy pomocnicze tej Komisji ustalono okręgowe ''Komisje do przedwstępnego przygotowywania materiałów w sprawie ustalania urzędowej nomenklatury miejscowości w Polsce'' działające przy urzędach wojewódzkich (poza [[województwo śląskie (II Rzeczpospolita)|województwem śląskim]]). Komisja swoje pierwsze posiedzenie odbyła 15 stycznia 1930 r.<ref>W. Romanow, ''Organizacja prac nad ustaleniem nazw miejscowych w Polsce'', „Wiadomości Służby Geograficznej” 1929, nr 3-43–4, s. 130-139130–139</ref>.
 
Komisja została powołana ''Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o ustaleniu nazw miejscowości i o numeracji nieruchomości'' (rozporządzenie miało moc ustawy) pod nazwą „Komisja Ustalania Nazw Miejscowości”<ref>''Tekst rozporządzenia ze zmianami z 1938, 1948, 1971 i 1999'' ({{Dziennik Ustaw|rok=1934|numer=94|pozycja=850}})</ref>:
Linia 46:
Na mocy ''Dekretu z dnia 28 lipca 1948 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o ustalaniu nazw miejscowości i o numeracji nieruchomości'' zmieniono nazwę na „Komisja Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych”, która to nazwa obowiązywała do 2003, gdy na mocy ''Ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych'' zmieniono ją na formę dzisiejszą. Dekretem tym rozszezrono również zakres działalności Komisji – odtąd ustalała również nazwy miejscowości niezamieszkanych i nazwy obiektów fizjograficznych.
 
Standaryzacyjne prace Komisji były wspomagane pracami dwóch podkomisji (tzw. podkomisji krakowskiej i poznańskiej), a ustalenia nazewnicze podejmowane były na trzydniowych konferencjach Komisji (pierwsza konferencja odbyła się w dniach 2-42–4 marca 1946 r.)<ref name=Rospond>S. Rospond ''Słownik nazw geograficznych Polski Zachodniej i Północnej'', Polskie Towarzystwo Geograficzne, Warszawa-Wrocław 1951</ref>. Ustalenia podjęte na konferencjach były następnie publikowane w Monitorze Polskim jako rozporządzenia (początkowo zarządzenia) Ministra Administracji Publicznej lub łącznie Ministra Administracji Publicznej i Ministra Ziem Odzyskanych.
 
Zadaniem Komisji było ponowne nazwanie miejscowości i obiektów fizjograficznych (rzek, jezior, pasm górskich itp.) tak, aby przywrócić – lecz często nadać nową – polską, nazwę.
Linia 52:
Na czele Komisji stanął prof. [[Stanisław Srokowski (geograf)|Stanisław Srokowski]] z Warszawy (geograf). W jej składzie znaleźli się trzej językoznawcy: prof. dr [[Kazimierz Nitsch]], prezes Polskiej Akademii Umiejętności, prof. [[Mikołaj Rudnicki]] z Poznania, prof. dr [[Witold Taszycki]] z Krakowa<ref>Dariusz Rymar (w imieniu Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości), List do Prezydenta Miasta Gorzowa (Henryka Woźniaka), Gorzów 13.11.1995 r., ''Gorzowskie Wiadomości Samorządowe'' nr 11 (27), Listopad 2000 r. [http://web.archive.org/web/20141219004541/http://www.gorzow.pl/material/podstrony/GWS/GWS11-2000.pdf]</ref>.
 
Na pierwszej konferencji ustalono nazwy dla miejscowości liczących powyżej 5000 mieszkańców, podczas drugiej ustalone zostały nazwy miejscowości do 5000 mieszkańców oraz niektórych stacji kolejowych, trzecia konferencja ustaliła nazwy reszty stacji kolejowych oraz miejscowości liczących 500 do 1000 mieszkańców, na czwartej konferencji ustalone zostały nazwy miejscowości liczących od 250 do 500 mieszkańców (dla byłych Prus Wschodnich również części osad liczących 500 do 1000 mieszkańców), piąta konferencja ustaliła nazwy dla wsi liczących poniżej 250 mieszkańców (w przypadku Prus 250 do 500) itd. W latach 1946-19511946–1951, w czasie 14 konferencji, przywrócono lub ustalono nowe nazwy polskie dla ok. 32 tys. miejscowości oraz ok. 3 tys. obiektów fizjograficznych. Opracowany wówczas materiał nazewniczy Ziem Odzyskanych ujęty został w publikacji „Słownik Nazw Geograficznych Polski Zachodniej i Północnej” pod redakcją prof. [[Stanisław Rospond (językoznawca)|Stanisława Rosponda]] (również przewodniczącego podkomisji śląskiej)<ref name=Rospond/>. Do 1960 prace polonizacyjne trwały w dalszym ciągu, lecz już z mniejszą intensywnością.
 
Niejednokrotnie jednak, w przypadku ustalania polskich nazw, z przyczyn politycznych, jak i braku źródeł, częściowo również wskutek słabego przygotowania merytorycznego i pośpiechu, tworzono „potworki językowe” np. niem. ''Konradswalde'' nazwano [[Koniecwałd]]em. Niekiedy tworzono zupełnie nowe nazwy dla uczczenia polskich działaczy narodowych, m.in.:
Linia 59:
* miasto Rychbach (niem. Reichenbach) na Dolnym Śląsku otrzymało nazwę [[Dzierżoniów]] na cześć [[Jan Dzierżon|Jana Dzierżona]]
* Rastenburg, po wojnie Rastembork, potem nadano miastu nową nazwę [[Kętrzyn]] od nazwiska [[Wojciech Kętrzyński|Wojciecha Kętrzyńskiego]]
* niem. Drengfurt, do 1950 Dryfort (wieś gminna w województwie warmińsko-mazurskim w powiecie kętrzyńskim) obecną nazwę [[Srokowo]] uzyskało w 1950 r. dla upamiętnienia Stanisława Srokowskiego (1872-19501872–1950), przewodniczącego Komisji Ustalania Nazw Miejscowości.
 
Od 1950 Komisja działała bezpośrednio przy [[Urząd Rady Ministrów|Urzędzie Rady Ministrów]], w latach 1978–1985 przy Ministrze Administracji i Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, w latach 1986–1996 ponownie przy Urzędzie Rady Ministrów, od 1997 przy Ministrze Spraw Wewnętrznych i Administracji, a od 2011 – przy Ministrze Administracji i Cyfryzacji.
Linia 72:
* sekretarz [[Komisja Wspólna Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych|Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych]]
 
=== Skład Komisji III kadencji (2012-162012–16) ===
* <ref>{{Cytuj stronę | url = http://knmiof.mswia.gov.pl/kn/sklad-komisji/5811,III-Kadencja-KNMiOF.html | tytuł = Skład KOmisji. III Kadencja KNMiOF | opublikowany = KNMiOF | język = pl | data dostępu = 2016-12-09}}</ref>prof. dr hab. [[Barbara Czopek-Kopciuch]] (Kierownik Pracowni Toponomastycznej w Zakładzie [[Onomastyka|Onomastyki]] w [[Instytut Języka Polskiego PAN|Instytucie Języka Polskiego PAN]], [[Kraków]]) -– Przewodnicząca Komisji
* prof. dr hab. [[Ewa Wolnicz-Pawłowska]] (językoznawca-onomasta, Uniwersytet Warszawski) -– Zastępca Przewodniczącej
* Marzena Radziszewska, Starszy Specjalista w Departamencie Administracji Publicznej Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji -– Sekretarz Komisji
Członkowie Komisji:
* prof. dr hab. [[Aleksandra Cieślikowa]] (językoznawca-onomasta, [[Instytut Języka Polskiego PAN]], [[Kraków]])
Linia 83:
* dr hab. Andrzej Czerny (geograf, [[kartograf]], profesor [[Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie|Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej]]) w [[Lublin]]ie)
* dr Marek Janicki (historyk, [[Wydział Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego]])
* Andrzej Marciniak -– Sekretarz Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, Zastępca Dyrektora Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych MAC
 
=== Skład Komisji II kadencji (2008-20122008–2012) ===
* [[Barbara Czopek-Kopciuch]] (przewodnicząca)
* [[Ewa Wolnicz-Pawłowska]] (zastępca przewodniczącego)
Linia 101:
* Anna Wotlińska
 
=== Skład Komisji w I kadencji (2003-20082003–2008) ===
Skład Komisji w kadencji kończącej się w 2008<ref name=UrzNaz/>:
* [[Aleksandra Cieślikowa]] (przewodnicząca)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Komisja_Nazw_Miejscowości_i_Obiektów_Fizjograficznych”