Brazylia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 111:
Tereny dzisiejszej Brazylii były zasiedlone przez półkoczownicze plemiona Indian już przynajmniej 6 tys. lat przed odkryciem jej przez Portugalczyków w roku 1500. Przez następne 300 lat Brazylia została skolonizowana przez Portugalię i zamieniona w oparte na pracy niewolniczej dochodowe przedsięwzięcie. W kraju powszechne były rebelie niewolników, a część zbiegów tworzyła na odległych od kolonialnej cywilizacji terenach własne osiedla zwane ''quilombos''. Przeciw nim były organizowane wyprawy zbrojne. W roku 1808 książę Jan (późniejszy [[władcy Portugalii|król Portugalii]] [[Jan VI (król Portugalii)|Jan VI]]) wraz z rodziną schronił się w Brazylii przed najazdem [[Napoleon Bonaparte|Napoleona Bonaparte]] na Portugalię. Na początku XIX wieku narastały tendencje separatystyczne i w roku 1822 książę-regent [[Piotr I (cesarz Brazylii)|Pedro I]] ogłosił utworzenie samodzielnego [[Cesarstwo Brazylii|Cesarstwa Brazylii]]. W roku 1889 jego następca [[Piotr II (cesarz Brazylii)|Pedro II]] został obalony i została utworzona republika federacyjna.
 
Pod koniec XIX i w 1. połowie XX wieku do Brazylii napłynęło ponad 5 milionów imigrantów z Europy i Azji. W tym okresie dynamicznie postępowała industrializacja kraju i ekspansja w głąb [[interior]]u. Rządy demokratyczne były zastępowane przez dyktatury: w latach 1930–1945 w praktyce rządził [[Getúlio Vargas]]. Vargas do władzy doszedł na skutek wojskowego puczu, który następnie określono mianem rewolucji<ref>Levine; Robert M. & Crocitti; John J., ''The Brazil Reader: History, Culture, Politics'', Duke University Press 1999, IV – The Vargas Era.</ref><ref>Keen, Benjamin / Haynes, Kate, ''A History of Latin America'', Volume 2, Waldsworth Cengage Learning 2004, s. 356–357.</ref>. Początkowo nowy rząd zobowiązał się do szybkiego oddania władzy, lecz zamiast tego zlikwidował kongres, zawiesił konstytucję, a gubernatorów zastąpił własnymi zwolennikami<ref>McCann; Frank D., ''Soldiers of the Patria: A History of the Brazilian Army, 1889–1937'', Stanford University Press 2004, s. 303 2nd paragraph {{ISBN|0-8047-3222-1}}.</ref>. W latach 30. doszło do trzech prób obalenia wojskowego rządu<ref>{{Cytuj|autor = E. Bradford Burns |tytuł = A History of Brazil |data = 1993 |isbn = 978-0-231-07955-6 |wydanie = 3rd ed |miejsce = New York |wydawca = Columbia University Press |s = 352 |oclc = 27429348 }}</ref><ref>Dulles, John W.F., ''Anarchists and Communists in Brazil, 1900–1935'', University of Texas Press 2012 {{ISBN|0-292-74076-X}}.</ref><ref>Frank M. Colby, Allen L. Churchill, Herbert T. Wade & Frank H. Vizetelly, ''The New international year book'', Dodd, Mead & Co. 1989, s. 102 „The Fascist Revolt”.</ref>. W 1932 roku odbyło się [[powstanie konstytucjonalistów w Brazylii|powstanie konstytucjonalistów]], w 1935 roku odbyła się antyrządowa rebelia zorganizowana przez [[komunizm|komunistów]] która wykorzystana została do wprowadzenia przez Vargasa pełnej dyktatury i cenzury prasy. Ostatnią próbą zbrojnego obalenia rządu był pucz [[faszyzm|faszystowski]] w 1938 roku<ref>Bourne, Richard, ''Getulio Vargas of Brazil, 1883–1954'', C. Knight 1974, s. 77.</ref>. Mimo faszyzacji kraju Brazylia w okresie [[hiszpańska wojna domowa|hiszpańskiej wojny domowej]] wsparła stronę republikańską walcząca z nacjonalistami<ref>Beevor, Antony (1982, 2006). The Battle for Spain: The Spanish Civil War 1936–1939. London: Weidenfield and Nicolson. {{ISBN|0-297-84832-1}}, s. 139–140. First published as The Spanish Civil War.</ref>. W okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] Brazylia początkowo pozostała neutralna, a wojnę Niemcom i Włochom wypowiedziała w sierpniu 1942 roku<ref>Mónica Hirst & Andrew Hurrell, ''The United States and Brazil: a long road of unmet expectations'', Taylor & Francis Books, 2005, {{ISBN|0-415-95066-X}}, s. 4–5.</ref>. Pod wpływem wojny odrzucił wzorce faszyzujące i przyjął bardziej liberalną politykę. Po zwycięstwie aliantów w wojnie światowej, stał się kłopotliwy jako niedawny sojusznik światowych potęg i szybko został obalony w wojskowym puczu. Vargas na krótko powrócił do władzy w 1950 roku w wyniku wyborczego zwycięstwa utworzonej przez niego Brazylijskiej Partii Pracy. W pierwszej fazie prezydentury wprowadził szereg postępowych reform a swoje rządy oparł na środowiskach lewicy. Pod naciskiem narodowców i lewicy prowadził politykę uprzemysłowienia kraju, rozwiązał problem państwowego monopolu naftowego „Petrobras”, ograniczył inwestycje obcego kapitału, wprowadził szereg prorobotniczych praw, zakończył działania rządu polegające na ingerencji w działanie związków zawodowych oraz przeprowadził rewizję pracy minimalnej. W 1952 roku zawarł układ militarny ze [[Stany Zjednoczone|Stanami Zjednoczonymi Ameryki]], jednak zachował się neutralnie, odmawiając wysłania wojsk brazylijskich do [[Korea|Korei]]. W ciągu drugiej kadencji kontynuował represje przeciwko ruchowi komunistycznemu<ref>Grzegorz Jaszuński, ''Świat zdaje egzamin. 1945–1965'', wyd. Czytelnik, Warszawa 1967, s. 335.</ref><ref>Pierre Accoce, Pierre Rentchnick, ''Chorzy, którzy nami rządzą'', tłum. Marta Kubiak, Wydawnictwo TEST, Lublin 1992, s. 124–125.</ref>. Stopniowo odchodził od postępowych reform, tracąc poparcie społeczeństwa i lewicy zmuszony został do walki o wpływy w konserwatywnie nastawionym wojsku. Jego rządy napotkały na silną opozycję, pomimo starań Vargasa największą opozycję stanowiły kręgi wojskowe. Była to reakcja na szereg skandali, które wiązały się z członkami jego administracji. Cztery lata po objęciu władzy na skutek kryzysu politycznego i zmuszeniu go przez wojsko do oddania władzy popełnił samobójstwo<ref>Roett; Riordan, ''Brazil; Politics in a Patrimonial Society'', GreenWood Publishing Group 1999, s. 106–108 {{ISBN|0-275-95899-X}}.</ref>.
 
{{Osobny artykuł|Zamach stanu w Brazylii (1964)}}