Tunel pod Białą Górą: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m usunięcie powiadomienia o propozycji CzyWiesza (Wikiprojekt:Czy wiesz/ekspozycje/2018-06-24)
m drobne redakcyjne, poprawa linków
Linia 28:
 
== Opis ==
Obiekt składa się z dwóch równoległych, jednotorowych korytarzy o konstrukcji [[Tunel stopowy|stopowej]] oddalonych od siebie o 40 metrów<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | data = 1998 | isbn = 8301126779}}</ref>. Mają one niemal jednakową długość 764 metrów, choć pierwotnie były o około 50 metrów dłuższe<ref name=ia>{{Cytuj stronę | url = http://www.charsznica.info/index.php?option=com_content&task=view&id=51&Itemid=67 | tytuł = Dzieje koleji | opublikowany = Charsznica Info | język = pl | data dostępu = 2018-06-10}}</ref>. Do budowy tunelów użyto tzw. metody „belgijskiej”. W 2005 roku zostały im nadane nazwy „August” – tunelowi zachodniemu oraz „Włodzimierz” – tunelowi wschodniemu. Tunel znajduje się na granicy dwóch gmin. Wylot północny znajduje się na terenie gminy [[Gmina Kozłów (gmina)|Kozłów]], zaś południowy gminy [[Gmina Charsznica (gmina)|Charsznica]]. Obiektowi nazwę zawdzięcza pobliska stacja kolejowa – [[Tunel (stacja kolejowa)|Tunel]].
 
== Historia ==
[[Plik:Tunnel near Miechow, historic photography.jpg|thumb|left|Tunele przed pierwszą wojną światową]]
[[Plik:Construction of the tunnel near Miechow.png|thumb|left|Budowniczowie drugiej nitki tunelu]]
Pierwsza nitka tunelu została oddana do użytku w 25 stycznia 1885 roku, po trzech latach budowy jako element nowo powstałej kolei [[Kolej Iwangorodzko-Dąbrowska|Iwangorodzko-Dąbrowskiej]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://pl.atlaskolejowy.net/malopolskie/?id=baza&poz=3149 | tytuł = Kozłowski tunel | opublikowany = Atlas kolejowy | język = pl | data dostępu = 2018-06-17}}</ref>. Do budowy obiektu zużyto ponad 3,5 miliona cegieł<ref>{{Cytuj książkę | autor = Stanisław Sienicki | tytuł = Opis drogi żelaznej Iwangrodzko-Dąbrowskiej | miejsce = Warszawa | data = 1885}}</ref>. Obiekt powstał wyłącznie w celach strategicznych. Biała Góra jest stosunkowo niewielkim i niestanowiącym większej przeszkody wzniesieniem, dodatkowo łatwym do ominięcia przez szlak kolejowy, co w latach 70. XX wieku uczyniono wytyczając linię [[Linia kolejowa nr 65|hutniczą-szerokotorową]], na znacznej długości równoległą do linii Iwangorodzko-Dąbrowskiej. Tunel kolejowy został przewidziany przez projektantów jako wrażliwy element, którego wysadzenie w obliczu potencjalnej agresji [[Cesarstwo Niemieckie|Niemiec]] lub [[Austro-Węgry|Austro-Węgier]] umożliwiało zablokowanie linii kolejowej i tym samym spowolnienie wrogich wojsk<ref>{{Cytuj stronę | url = http://muzhp.pl/pl/c/665/tunel-do-wysadzenia-w-powietrze-czyli-jak-historia-kolei-wplywa-na-nasze-podroze | tytuł = Tunel do wysadzenia w powietrze, czyli jak historia kolei wpływa na nasze podróże | autor = Tomasz Wiścicki | data = 2011-09-16 | opublikowany = Muzeum historii Polski | język = pl | data dostępu = 2018-06-10}}</ref><ref name=ib>{{Cytuj stronę | url = https://malopolska.szlaki.pttk.pl/2594-pttk-malopolska-tunel | tytuł = Tunel | opublikowany = Szlaki turystyczne małopolski | język = pl | data dostępu = 2018-06-10}}</ref>. Z powodu militarnego przeznaczenia obiekt został wykonany przez jednostkę rządową z pominięciem procedury przetargowej<ref>{{Cytuj stronę | url = https://kontkiewiczfamily.wordpress.com/2018/03/16/tajemnicze-zdjecie-w-starym-rodzinnym-albumie-mysterious-photo-in-the-old-family-album/ | tytuł = Tajemnicze zdjęcie w starym rodzinnym albumie | opublikowany = Józef Kontkiewicz & His Family | język = pl | data dostępu = 2018-06-17}}</ref>. Tunel od momentu powstania aż do odzyskania przez Polskę niepodległości był jedynym tego typu obiektem na terenie [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.easypaste.org/file/TuCtpFOk/Wykaz.tuneli.kolejowych.zbudowanych.przed.1918.rokiem.na.terytorium.Polski.przedrozbiorowej.output.pdf?lang=pl | tytuł = Wykaz tuneli kolejowych zbudowanych przed 1918 rokiem na terytorium Polski przedrozbiorowej | autor = Stanisław Kant | język = pl | data dostępu = 2018-06-17}}</ref>.
 
W latach 1910−1912, w związku z rosnącym ruchem kolejowym, zbudowano drugą nitkę tunelu. W 1914 roku, wkrótce po wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]], tunele zgodnie ze swoim przeznaczeniem zostały wysadzone. Odbudowa miała miejsce w 1920 roku{{r|ia}}. W okresie międzywojennym zostało zbudowane połączenie kolejowe łączące [[Uniejów-Rędziny]] z [[Kraków Główny|Krakowem]], w wyniku którego znacznie wzrosło znaczenie tunelu, stanowiącego od tego momentu element ważnej linii kolejowej{{r|ib}}<ref>{{Cytuj stronę | url = https://kurierkolejowy.eu/aktualnosci/28977/powstawanie-jednolitego-systemu-komunikacyjnego-w-okresie-miedzywojennym.html | tytuł = Tworzenie jednolitego systemu komunikacyjnego w okresie międzywojennym | autor = Mariusz Golik | data = 2016-11-12 | opublikowany = Kurier Kolejowy | język = pl | data dostępu = 2018-06-10}}</ref>. W 1935 roku tunelem była przewożona trumna z ciałem marszałka [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]]{{r|ia}}. Wydarzenie to zgromadziło tłumy gapiów<ref>{{Cytuj stronę | url = https://genealogicznapodroz.com/2016/11/03/jak-pradziadek-ochronil-sie-przed-kulami/ | tytuł = Jak pradziadek ochronił się przed kulami | data = 2013-11-3 | opublikowany = Genealogiczna podróż w przeszłość | język = pl | data dostępu = 2018-06-17}}</ref>. Dwa lata później wielu okolicznych mieszkańców zgromadziło się ponownie, aby obejrzeć przejazd króla Rumunii [[Karol II Hohenzollern-Sigmaringen|Karola II]]{{r|ia}}. W trakcie trwania [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] konstrukcja nie odniosła większych szkód, została jednak wysadzona przez wycofujące się wojska niemieckie w 1945 roku. Odbudowany obiekt uruchomiono tuż po zakończeniu wojny{{r|ia}}. W 2013 roku tunele wraz z 5,5 km odcinkiem torów zostały poddane gruntownej modernizacji. Inwestycja została sfinansowana ze środków własnych [[PKP Polskie Linie Kolejowe|PKP PLK SA]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.nbi.com.pl/modernizacja-tuneli-august-i-wlodzimierz | tytuł = Modernizacja tuneli „August” i „Włodzimierz” | opublikowany = Nowoczesne budownictwo inżynieryjne | język = pl | data dostępu = 2018-06-10}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://kurierkolejowy.eu/aktualnosci/17498/Stacja-Tunel-zmodernizowana.html | tytuł = Stacja Tunel zmodernizowana | data = 2013-12-18 | opublikowany = Kurier Kolejowy | język = pl | data dostępu = 2018-06-10}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3294392,stacja-tunel-jak-nowa,id,t.html | tytuł = Stacja Tunel jak nowa | autor = Aleksander Gąciarz | data = 2013-12-18 | opublikowany = Dziennik Polski | język = pl | data dostępu = 2018-06-10}}</ref>.