Kazimiera Zawistowicz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Lyuusha (dyskusja | edycje)
kat.
drobne redakcyjne, kat., poprawa linków
Linia 1:
'''Kazimiera Zawistowicz''' (Zawistowicz-Kintopferowa, Zawistowicz-Adamska) - (ur. [[17 marca]] [[1897]] w Haniebnie na [[Ukraina|Ukrainie]], zm. [[8 lipca]] [[1984]] w [[Łódź|Łodzi]]) - [[Etnografia|etnograf]], profesor [[Uniwersytet Łódzki|Uniwersytetu Łódzkiego]] i [[Polska Akademia Nauk|Polskiej Akademii Nauk]], twórczyni łódzkiego ośrodka etnograficznego.
 
== Dzieciństwo i młodość ==
Urodziła się 17 marca 1897 roku w Haniebnie ([[Powiat konstantynowski|pow. konstantynowski]]) na Ukrainie jako córka lekarza Augusta Kazimierza Zawistowicza i Franciszki z d. Olesza. Po śmierci ojca wychowywała się wraz z rodzeństwem - starszym bratem Tadeuszem i młodszymi siostrami Jadwigą i Janiną - pod wyłączną opieką matki. Dzieciństwo i lata szkolne spędziła w [[Pińsk|Pińsku]] na [[Polesie|Polesiu]], gdzie matka prowadziła księgarnię, dającą utrzymanie całej rodzinie. Dom rodziny Zawistowiczów był typowym domem inteligencji [[Kresy Wschodnie|kresowej]], wywodzącej się ze zubożałej szlachty, kultywującej tradycje patriotyczne (pradziad Kazimiery ze strony ojca po [[Powstanie listopadowe|powstaniu listopadowym]] stracił cały majątek i zmarł na zesłaniu). W 1916 roku ukończyła gimnazjum w Pińsku, równocześnie biorąc czynny udział w tajnym nauczaniu, gdy zaś w czasie I wojny światowej zorganizowano w Pińsku polską szkołę, została w niej - mimo młodego wieku - nauczycielką języka polskiego.
 
== Studia oraz dorobek naukowy ==
W 1920 roku rozpoczęła studia w Szkole Dziennikarsko-Publicystycznej [[Wolna Wszechnica Polska|Wolnej Wszechnicy Polskiej]] w [[Warszawa|Warszawie]]. Za namową [[Ludwik Krzywicki|Ludwika Krzywickiego]], swojego wykładowcy, rozpoczęła studia [[Antropologia|antropologiczne]] na [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytecie Warszawskim]]. W latach 1923-291923–29 studiowała pod kierunkami [[Stanisław Poniatowski (etnograf)|Stanisława Poniatowskiego]] etnografię z etnologią, u Stanisława Czarnowskiego socjologię i religioznawstwo, u [[Włodzimierz Antoniewicz|Włodzimierza Antoniewicza]] archeologię, u Ludwika Krzywickiego historię kultury, u [[Kazimierz Stołyhwo|Kazimierza Stołyhwo]] antropologię.
 
W 1929 uzyskała doktorat na Wydziale Filozoficznym [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] w zakresie etnografii z etnologią u [[Jan Stanisław Bystroń|Jana Stanisława Bystronia]] na podstawie pracy ''Zawarcie małżeństwa przez kupno w polskich obrzędach weselnych''.
 
Podczas studiów i pierwszych lat pracy wiele podróżowała, zapoznając się z ośrodkami naukowymi i kulturą krajów skandynawskich i nadbałtyckich. W latach 1930-321930–32 przebywała na stypendium Funduszu Kultury Narodowej, kontynuując studia we Francji i Finlandii; studiowała w [[École pratique des hautes études|Ecole Pratique des Hautes Etudes]] pod kierunkiem [[Marcel Mauss|Marcela Maussa]] oraz w Instytucie Etnologii [[Sorbona|Sorbony]]. W 1932 prowadziła studia etnologiczno-archeologiczne na temat kulturowych powiązań słowiańsko-fińskich. Po powrocie do kraju, nie mogąc znaleźć pracy w instytucjach naukowych, podjęła się pracy kulturalno-oświatowej - prowadziła wykłady w [[Polskie Radio|Polskim Radiu]], pracowała w redakcji "„[[Wiedza i Życie|Wiedzy i życia"Życia]]”, gdzie w 1933 założyła archiwum materiałów ludoznawczych nadsyłanych przez korespondentów. W tym czasie przygotowała rozprawę habilitacyjną; niestety rękopis w całości spłonął podczas [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]].
 
W 1937 roku rozpoczęła pracę w [[Instytut Gospodarstwa Społecznego|Instytucie Gospodarstwa Społecznego]], prowadząc badania nad emigracją zarobkową we wsi Zaborów (pow. brzeski). Lata wojny spędziła w Warszawie, wykładała na [[Tajne nauczanie|tajnych kompletach]], jednocześnie (pod pseudonimami) kierowała pracą Komisji Legalizacyjnej "Park"„Park” przy [[Komenda Główna Armii Krajowej|Komendzie Głównej AK]] (sporządzała fałszywe dowody osobiste i inne legitymacje).
 
Po wyzwoleniu [[Łódź|Łodzi]] przyjechała tam w marcu 1945 roku, aby na tworzącym się [[Uniwersytet Łódzki|uniwersytecie]] zorganizować od podstaw Katedrę Etnografii. Pełniła w niej funkcję kierownika; w 1955 otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1962 r. - profesora zwyczajnego. W 1967 przeszła na emeryturę.
 
Dominującą rolę w jej dociekaniach odegrały badania społeczności wiejskiej oraz rozważania nad istotą współżycia i współdziałania społecznego. Interesowała ją również problematyka regionalizacji kulturowej i modernizacji kultury (zmiany kulturowe), folklor i zagadnienia muzealnictwa etnograficznego, a także historia etnografii polskiej.
 
== Życie prywatne ==
W czasie I wojny światowej poślubiła działacza niepodległościowego Henryka Kintopfa (później wieloletniego pracownika polskich dyplomatycznych przedstawicielstw wojskowych; zginął w obozie koncentracyjnym w [[Auschwitz-Birkenau|Oświęcimiu]]). Ich córka zmarła w dzieciństwie. Po unieważnieniu małżeństwa w latach 30. Kazimiera Zawistowicz powróciła do nazwiska rodowego. W 1947 r. zawarła związek małżeński z inżynierem chemikiem Piotrem Adamskim (zm. 1948).
 
Zmarła 8 lipca 1984 roku w Łodzi i tam została pochowana na [[Stary Cmentarz w Łodzi|Starym Cmentarzu Katolickim]].
 
== Wybrane publikacje ==
* ''Zawarcie małżeństwa przez kupno w polskich obrzędach weselnych,'', Prace Komisji Etnograficznej PAU 10, Kraków 1929
 
* ''Zawarcie małżeństwa przez kupno w polskich obrzędach weselnych,'' Prace Komisji Etnograficznej PAU 10, Kraków 1929
* ''Problem kultury ludowej w badaniach nad środowiskiem'', 1938
* ''Społeczność wiejska'', Łódź 1948, wyd. 2, 1958
* Praca habilitacyjna, UJ: ''Pomoc wzajemna i współdziałanie w kulturach ludowych'', Prace i Materiały Etnograficzne 8/9, 1950/1951
* ''Wincenty Pol. - badaczBadacz kultury ludowej'', Warszawa 1966
* ''Systemy krewniacze na Słowiańszczyźnie w ich historyczno-społecznym uwarunkowaniu'', Wrocław 1971
* ''Socio-economic cooperation in local communities of the Polish village'', [[Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica|Acta UL]] 1982
 
== Bibliografia ==
#* M. Biernacka -: ''Kazimiera Zawistowicz-Adamska'', Tygodnik Kultury 1968, nr 20, s. 3 i 9
#* J. P. Dekowski -: ''Noty biograficzne pracowników łódzkiego ośrodka etnograficznego'', ŁSE 17, 1975, s. 53-57 i 82-83
#* I. Grzelakowska, M. Niewiadomska -: ''Bibliografia prof. Kazimiery Zawistowicz-Adamskiej'', Prace i Materiały [[Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi|MAiE]]. S. Etnogr. 28, 1988, s. 175-183
 
{{SORTUJ:Zawistowicz, Kazimiera}}
# M. Biernacka - ''Kazimiera Zawistowicz-Adamska'', Tygodnik Kultury 1968, nr 20, s. 3 i 9
# J. P. Dekowski - ''Noty biograficzne pracowników łódzkiego ośrodka etnograficznego'', ŁSE 17, 1975, s. 53-57 i 82-83
# I. Grzelakowska, M. Niewiadomska - ''Bibliografia prof. Kazimiery Zawistowicz-Adamskiej'', Prace i Materiały MAiE. S. Etnogr. 28, 1988, s. 175-183
 
[[Kategoria:Etnolodzy]]
[[Kategoria:Etnografowie]]
[[Kategoria:Polscy etnolodzy]]
[[Kategoria:Polscy etnografowie]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1897]]
[[Kategoria:Zmarli w 1984]]
[[Kategoria:LudzieWykładowcy związaniUniwersytetu z ŁodziąŁódzkiego]]
[[Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu Warszawskiego]]
[[Kategoria:Pochowani na Starym Cmentarzu w Łodzi]]