Pedro Calderón de la Barca: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Ałiku (dyskusja | edycje)
Ałiku (dyskusja | edycje)
Linia 87:
===== Komedie płaszcza i szpady =====
 
*Komedie obyczajowe – poeta przedstawia w nich obyczaje hiszpańskie czasów Filipa IV. Miejscem akcji jest najczęściej Madryt, czasem [[Walencja]], [[Sewilla]] lub [[Toledo (Hiszpania)|Toledo]]. Są to utwory najczęściej bardzo malownicze, w których znaczącą rolę odgrywa ''gracioso'', będący komentatorem sytuacji obyczajowej. Intryga lekka i zręczna towarzyszy zabawnym zabiegom miłosnym. Sztuki obfitują w przebieranki, rozpoznania, nieprawdopodobne sytuacje. Do najlepszych należąː ''Dama chochlik'' (''La dama duende'',1629), ''Dwoje bram – trudna straż'' (''Casa con dos puertas mala es de guardar''), ''Bieda matką wynalazków'' (''1628Hombre pobretodo es trazas'', 1628), ''Astrolog mniemany'' (''El astrólogo fingido'', 1631), ''Poranki kwietnia i maja'' (''Mañanas de abril y majo'', 1631), ''Milczenie jest złotem'' (''No hay cosa como callar'', 1639), ''Cicha woda brzegi rwie'' (''Guárdate del aqua mansa'', 1649), ''Wszystko w swoim czasie'' (''Dar tiempo al tiempo''), ''Nauczyciel tańca'' (''El maestro de danzar''), ''Nie igra się z miłością'' (''No hay burlas con el amor''), ''Nie ufaj pozorom'' (''No siempre lo peor es cierto''), ''Damy także bronią honoru'' (''También hay duelo en las damas''){{r|Karczewska256}}.
*Komedie dworskie – ich akcja rozgrywa się na dworach europejskich w Niderlandach, Wiedniu, Marsylii, a zwłaszcza we Włoszechː w Neapolu, Ferrarze, Parmie, Mediolanie, Modenie, Mantui. Charakteryzują się wielką inwencją w zakresie komponowania sytuacji scenicznej, a w późniejszym okresie bogatą oprawą i użyciem skomplikowanych maszyn. W tej grupie wyróżniają sięː ''Przyjaciel, kochanek i wierny poddany'' (''Amigo, amante y leal''), ''Wstęga i kwiat'' (''La banda y la flor'', 1632), ''Pani i służąca'' (''La señora y la criada'', 1636), ''Białe ręce nie obrażają'' (''Manos blancas non ofenden''), ''Szczęsne i nieszczęsne losy nazwiska'' (''Dicha y desdicha del nombre''), ''Zaczarowanie bez zaczarowania'' (''El encanto sin encanto'', 1672){{r|Karczewska256}}.
 
===== Komedie przykładne =====
Linia 95:
 
===== Komedie powieściowe =====
Źródłem komedii powieściowych są różnego rodzaju utwory literackie, najczęściej włoskie. Ich akcja rozgrywa się najczęściej w krainach legendarnych lub baśniowych. Do najsławniejszych należą ''Ogród Faleriny'' (''El jardin de Falerina'') i ''Niezwykłe losy Leonida i Marfisy'' (''Hado y divisa de Leonido y Marfisa'', 1680){{r|Karczewska257}}.
 
==== Tragedie honoru ====
Osobną kategorię utworów tworzą dramaty poświęcone kwestii honoru, który staje się w nich dla bohaterów sztuki jedynym sensem życia. Są gotowi przed jego utratą bronić się jak przed śmiercią. Honor odgrywa w tych utworach rolę siły kierującej losami ludzkimi, jak fatum u starożytnych decyduje o losach jednostki. Tak dzieje się w ''[[Lekarz swojego honoru|Lekarzu swojego honoru]]'' (''El medico de su honra'', 1637), ''Za tajemną obrazę tajemnicza zemsta'' (''A secreto agravio secreta venganza'')'', Malarzu swej hańby'' (''El pintor de su deshonra'') czy ''Największym potworze świata'' (''El mayor monstruo del mundo''). Motorem akcji kwestia honoru jest też w jednym z arcydzieł Calderóna ''[[Alkad z Zalamei|Alkadzie z Zalamei]]'' (''El alcalde de Zalamea''){{r|Calderon617}}.
 
==== Dramaty historyczne ====