Wikipedia

General Dynamics F-16 Fighting Falcon: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m →‎Wersje: drobne redakcyjne
drobne redakcyjne
Linia 12:
|lata produkcji = od 1976
|wycofany =
|egzemplarze = 45734588
|liczba wypadków =
|liczba katastrof = 609<ref>[http://www.f-16.net/fleet-reports_article3.html Air force F-16 attrition.] f-16.net</ref>
Linia 77:
Pierwotnie miał on być dziennym myśliwcem lekkim, uzupełnieniem cięższego [[McDonnell Douglas F-15 Eagle|F-15 Eagle’a]]. Wpływ na kształt projektu miała także tzw. doktryna elastycznego reagowania zakładająca dostosowanie środków walki do zagrożenia, w pierwszej kolejności użycie broni konwencjonalnej, a w następstwie dopiero broni jądrowej. Obydwa etapy wymagały użytkowania szybkich, niewielkich samolotów zdolnych do przenoszenia różnych rodzajów broni. Dlatego też od początku planowane było dostosowanie F-16 do ataków na cele naziemne.
 
Pierwszy oblot prototypu myśliwca, o oznaczeniu YF-16 odbył się 2 lutego 1974 roku. Po modyfikacjach w konstrukcji i wyposażeniu został on wprowadzony do produkcji w wersjach jedno i dwumiejscowej w roku 1976. Pierwszy egzemplarz trafił na uzbrojenie Sił Powietrznych USA w styczniu 1979 roku. Projekt był jednak dalej modyfikowany w celu optymalizacji osiągów i wyposażenia, tak aby samolot był możliwie najbardziej wielozadaniowy. W latach 80. wprowadzono do produkcji seryjnej nowe wersje C i D, które do początku lat 90. zastąpiły wszystkie używane w USA F-16A i B. W 1993 roku produkcja seryjna została przeniesiona do Lockheed Corporation, której sprzedano dział produkcji lotniczej General Dynamics. W roku 1995 Lockheed połączył się z Martinem Mariettą, tworząc koncern Lockheed Martin, który do dzisiaj jest największym producentem F-16, w tym wszystkich egzemplarzy, które trafiły do Polski.
 
Pomimo upływu ponad trzydziestuczterdziestu lat od jego [[Badania w locie|oblotu]], dzięki systematycznemu rozwojowi i zwiększaniu możliwości bojowych, samolot ten wciąż zachowuje wysokie walory bojowe i będzie stanowił wyposażenie [[United States Air Force|amerykańskich sił powietrznych]] jeszcze przez co najmniej dwiedo kolejne2030 dekadyroku, a w innych państwach może nawet dłużej. Siły powietrzne Stanów Zjednoczonych nie są obecniebyły zainteresowane kolejnymi wersjami F-16 ze względu na plany wprowadzenia do eksploatacji myśliwców nowszej, piątej generacji, w szczególności samolotu o obniżonej wykrywalności [[Lockheed Martin F-35 Lightning II|F-35]]. Nie zmienia to faktu, że projekt jest nadal rozwijany przez Lockheed Martin, który proponuje nowe wersje samolotu innymodbiorcom państwomeksportowym.
 
=== Zastosowanie bojowe ===
Linia 91:
W styczniu 1991 doszło do najliczniejszego dotychczas użycia F-16 w liczbie 249 maszyn w czasie [[I wojna w Zatoce Perskiej|operacji „Pustynna Burza”]]. F-16 wykonały wtedy 13 500 lotów, w tym 4000 w nocy. Głównym zastosowaniem F-16 były misje szturmowe i bombardowania, jednak zestrzeliły także dwa samoloty irackie typu [[MiG-29]] i [[MiG-25]], utracono dziewięć samolotów, z których pięć zostało zestrzelonych, natomiast cztery rozbiły się z innych przyczyn.
 
W latach 1986–1988 samoloty te użyte były przez [[Pakistan]] w czasie wojny domowej w Afganistanie i zestrzeliły wtedy cztery [[Su-17|Su-22]], jednego [[An-26|Ana-26]], dwa [[MiG-23|MiG-i-23]] i jednego [[Su-25]], które naruszyły przestrzeń powietrzną Pakistanu.
 
== Wersje ==
Linia 149:
== Produkcja seryjna ==
{{osobny artykuł|produkcja seryjna samolotu F-16}}
Produkowany od drugiej1977 połowy lat 70.roku do chwili obecnej F-16, jest użytkowany przez siły powietrzne 26 krajów, w tym Polski (pierwsze dostawy miały miejsce 8 listopada 2006 roku). 1000. samolot wyprodukowano w 1983, w 1987 produkcja sięgnęła 2000 sztuk, a w 1991 już 3000 egzemplarzy. 4000. F-16 dla Egiptu wyprodukowano w 1999 roku<ref>[http://www.f-16.net/fleet-reports_article9.html F-16 Fleet Reports.] f-16.net Dostęp: 2016-11-13.</ref>. 8 maja 2008 dostarczony do Polski F-16C #4069 był 4400. ''szesnastką''. 3 kwietnia 2012 Maroko odebrało 4500. produkcyjnego F-16<ref>[http://www.f-16.net/aircraft-database/F-16/airframe-profile/4970/ Airframe Details for F-16 #08-8016.]</ref>. ObecnieProdukcja jestzostała torozpoczęta najbardziejprzez rozpowszechniony[[General Dynamics]]. W roku 1993 prawa do produkcji w [[Fort Worth]] kupił [[Lockheed Corporation]], który w 1995 zmienił nazwę na świecie[[Lockheed samolotMartin]]. myśliwskiOd zakończenia zimnej wojny dostarczono około 1800 F-16, w tym ponad 900 szt. przekazał Lockheed. Do czasu zamknięcia linii w Fort Worth wyprodukowano 3620 sztuk. Do 2018 roku powstało ogółem 4588 sztuk F-16<ref>[https://www.star-telegram.com/news/business/aviation/article186288298.html How the F-16 fighter jet put Fort Worth on the aerospace map.]</ref>.▼
 
Poza Stanami Zjednoczonymi F-16 produkowane były na licencji przez [[Belgia|belgijskie]] zakłady [[SABCA]] (226 sztuk) i [[Fokker (wytwórnia lotnicza)|Fokker]] w [[Holandia|Holandii]] (292 sztuki), w produkcję komponentów zaangażowane były też [[Dania]] i [[Norwegia]]. Dostawy nowych samolotów dla czterech oryginalnych nabywców z Europy zakończyły się w 1992. Koreańskie [[Korea Aerospace Industries]] (właściwie [[Samsung]] Aerospace) dostarczyły w latach 1994-2004 128 KF-16 Block 52 dla rodzimych wojsk lotniczych, w tym 36 zmontowano z dostarczonych zestawów, a 92 wyprodukowano na licencji. Ostatnim dostawcą poza USA były [[Turcja|tureckie]] zakłady [[Turkish Aerospace Industries]]. W latach 1987–2012 TAI zmontowały 308 samolotów: 262 dla Turcji i 46 dla Egiptu<ref>[http://www.f-16.net/news_article4672.html Last Block 50+ F-16 delivered by TAI as part of Peace Onyx IV Program.]</ref>. W Japonii wyprodukowano 98 sztuk głęboko zmodyfikowanej wersji F-16, oznaczonej [[Mitsubishi F-2]]. Samoloty sprzedawane są w ramach programu Foreign Military Sales i z wyjątkiem maszyn licencyjnych dostarczane są z insygniami USAF-u, z tego powodu 46 egipskich F-16 zbudowanych w Turcji dostarczono najpierw do USA, skąd odleciały do Egiptu.▼
▲Produkowany od drugiej połowy lat 70. do chwili obecnej F-16, jest użytkowany przez siły powietrzne 26 krajów, w tym Polski (pierwsze dostawy miały miejsce 8 listopada 2006 roku). 1000. samolot wyprodukowano w 1983, w 1987 produkcja sięgnęła 2000 sztuk, a w 1991 już 3000 egzemplarzy. 4000. F-16 dla Egiptu wyprodukowano w 1999 roku<ref>[http://www.f-16.net/fleet-reports_article9.html F-16 Fleet Reports.] f-16.net Dostęp: 2016-11-13.</ref>. 8 maja 2008 dostarczony do Polski F-16C #4069 był 4400. ''szesnastką''. 3 kwietnia 2012 Maroko odebrało 4500. produkcyjnego F-16<ref>[http://www.f-16.net/aircraft-database/F-16/airframe-profile/4970/ Airframe Details for F-16 #08-8016.]</ref>. Obecnie jest to najbardziej rozpowszechniony na świecie samolot myśliwski.
 
Produkcja F-16 w Fort Worth zakończyła się po zmontowaniu ostatniej maszyny dla [[Irak]]u we wrześniu 2017 roku<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.konflikty.pl/aktualnosci/wiadomosci/koniec-produkcji-f-16-w-fort-worth/ | tytuł = Koniec produkcji F-16 w Fort Worth | autor = Maciej Hypś |data = 20 września 2017 | opublikowany = konflikty.pl | data dostępu = 3 października 2017}}</ref>. Następnie Lockheed Martin planuje na dwa lata przerwać produkcję, aby wznowić ją w ograniczonym zakresie w [[Greenville (Karolina Południowa)|Greenville]] w stanie [[Karolina Południowa]], gdzie obsługiwane są samoloty [[Lockheed C-130 Hercules]] i [[Lockheed P-3 Orion]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.defenseone.com/business/2017/03/lockheed-move-f-16-production-line-south-carolina/136365/| tytuł = Lockheed to Move F-16 Production to South Carolina | autor = Marcus Weisgerber |data = 22 marca 2017 | opublikowany = defenseone.com | data dostępu = 3 października 2017 | język = en}}</ref>. W 2014 roku z braku zamówień rozpoczęło się wygaszanie produkcji. W 2014 roku dostarczono siedemnaście sztuk, a w 2015 – jedenaście<ref>{{cytuj stronę | url = https://www.flightglobal.com/news/articles/lockheeds-long-running-f-16-line-in-fort-worth-goin-423293/| tytuł = Lockheed’s long-running F-16 line in Fort Worth going cold | autor = James Drew |data = 18 marca 2016 | opublikowany = flightglobal.com| data dostępu = 3 października 2017 | język = en}}</ref>. W 2016 roku nie uzyskano zgody na eksport dziewiętnastu F-16C/D dla Bahrajnu<ref>{{cytuj stronę | url = https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-09-30/bahrain-s-lockheed-f-16-purchase-said-to-come-with-u-s-strings | tytuł = Bahrain’s Lockheed F-16 Buy Said to Come With U.S. Strings | autor = Anthony Capaccio |data = 30 września 2016 | opublikowany = bloomberg.com| data dostępu = 3 października 2017 | język = en}}</ref> i dalszych ośmiu sztuk dla Pakistanu<ref>{{cytuj stronę | url = https://www.upi.com/Defense-News/2017/01/18/Pakistan-ambassador-to-US-pushes-for-F-16-sale/1961484763759/ | tytuł = Pakistan ambassador to U.S. pushes for F-16 sale| autor = Ryan Maass |data = 18 stycznia 2017| opublikowany = upi.com| data dostępu = 3 października 2017 | język = en}}</ref>. W 2016 roku Lockheed Martin zaoferował uruchomienie linii montażowej w [[Indie|Indiach]]<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/india/Lockheed-Martin-If-IAF-selects-F-16-well-make-it-in-India-for-India-and-the-world/articleshow/53547235.cms Lockheed Martin: If IAF selects F-16, we'll 'make it in India, for India and the world'.] indiatimes, 4 sierpnia 2016.</ref>, kraju, który anulował wcześniej konkurs na 126 samolotów wielozadaniowych. W czerwcu 2017 partnerem Lockheed Martin, z którym będą oferować F-16 Block 70 w konkursie na jednosilnikowy myśliwiec dla Indii została Grupa TATA<ref>[http://www.defence24.pl/614223,f-16-beda-budowane-w-indiach-cios-w-rosje F-16 będą budowane w Indiach. Cios w Rosję.] Defence24, 20 czerwca 2017.</ref>. ▼
Produkcja została rozpoczęta w roku 1977 przez [[General Dynamics]]. W roku 1993 prawa do produkcji w [[Fort Worth]] kupił [[Lockheed Corporation]], który w 1995 zmienił nazwę na Lockheed Martin. Od zakończenia zimnej wojny dostarczono około 1800 F-16, w tym 900 przekazał Lockheed. Z Fort Worth pochodzi ponad 3500, czyli cztery piąte całej floty.
 
▲Poza Stanami Zjednoczonymi F-16 produkowane były na licencji przez [[Belgia|belgijskie]] zakłady [[SABCA]] (226 sztuk) i [[Fokker (wytwórnia lotnicza)|Fokker]] w [[Holandia|Holandii]] (292 sztuki), w produkcję komponentów zaangażowane były też [[Dania]] i [[Norwegia]]. Dostawy nowych samolotów dla czterech oryginalnych nabywców z Europy zakończyły się w 1992. Koreańskie [[Korea Aerospace Industries]] (właściwie [[Samsung]] Aerospace) dostarczyły w latach 1994-2004 128 KF-16 Block 52 dla rodzimych wojsk lotniczych, w tym 36 zmontowano z dostarczonych zestawów, a 92 wyprodukowano na licencji.
 
Ostatnim producentem poza USA były [[Turcja|tureckie]] zakłady [[Turkish Aerospace Industries]]. W latach 1987–2012 TAI wyprodukowało 308 samolotów: 262 dla Turcji i 46 dla Egiptu<ref>[http://www.f-16.net/news_article4672.html Last Block 50+ F-16 delivered by TAI as part of Peace Onyx IV Program.]</ref>. W Japonii wyprodukowano 98 sztuk głęboko zmodyfikowanej wersji F-16, oznaczonej [[Mitsubishi F-2]].
 
Samoloty sprzedawane są w ramach programu Foreign Military Sales i z wyjątkiem maszyn licencyjnych dostarczane są z insygniami USAF-u, z tego powodu 46 egipskich F-16 zbudowanych w Turcji dostarczono najpierw do USA, skąd odleciały do Egiptu.
 
▲Produkcja F-16 w Fort Worth zakończyła się po zmontowaniu ostatniej maszyny dla [[Irak]]u we wrześniu 2017 roku<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.konflikty.pl/aktualnosci/wiadomosci/koniec-produkcji-f-16-w-fort-worth/ | tytuł = Koniec produkcji F-16 w Fort Worth | autor = Maciej Hypś |data = 20 września 2017 | opublikowany = konflikty.pl | data dostępu = 3 października 2017}}</ref>. Następnie Lockheed Martin planuje na dwa lata przerwać produkcję, aby wznowić ją w ograniczonym zakresie w [[Greenville (Karolina Południowa)|Greenville]] w stanie [[Karolina Południowa]], gdzie obsługiwane są samoloty [[Lockheed C-130 Hercules]] i [[Lockheed P-3 Orion]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.defenseone.com/business/2017/03/lockheed-move-f-16-production-line-south-carolina/136365/| tytuł = Lockheed to Move F-16 Production to South Carolina | autor = Marcus Weisgerber |data = 22 marca 2017 | opublikowany = defenseone.com | data dostępu = 3 października 2017 | język = en}}</ref>. W 2014 roku z braku zamówień rozpoczęło się wygaszanie produkcji. W 2014 roku dostarczono siedemnaście sztuk, a w 2015 – jedenaście<ref>{{cytuj stronę | url = https://www.flightglobal.com/news/articles/lockheeds-long-running-f-16-line-in-fort-worth-goin-423293/| tytuł = Lockheed’s long-running F-16 line in Fort Worth going cold | autor = James Drew |data = 18 marca 2016 | opublikowany = flightglobal.com| data dostępu = 3 października 2017 | język = en}}</ref>. W 2016 roku nie uzyskano zgody na eksport dziewiętnastu F-16C/D dla Bahrajnu<ref>{{cytuj stronę | url = https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-09-30/bahrain-s-lockheed-f-16-purchase-said-to-come-with-u-s-strings | tytuł = Bahrain’s Lockheed F-16 Buy Said to Come With U.S. Strings | autor = Anthony Capaccio |data = 30 września 2016 | opublikowany = bloomberg.com| data dostępu = 3 października 2017 | język = en}}</ref> i dalszych ośmiu sztuk dla Pakistanu<ref>{{cytuj stronę | url = https://www.upi.com/Defense-News/2017/01/18/Pakistan-ambassador-to-US-pushes-for-F-16-sale/1961484763759/ | tytuł = Pakistan ambassador to U.S. pushes for F-16 sale| autor = Ryan Maass |data = 18 stycznia 2017| opublikowany = upi.com| data dostępu = 3 października 2017 | język = en}}</ref>. W 2016 roku Lockheed Martin zaoferował uruchomienie linii montażowej w [[Indie|Indiach]]<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/india/Lockheed-Martin-If-IAF-selects-F-16-well-make-it-in-India-for-India-and-the-world/articleshow/53547235.cms Lockheed Martin: If IAF selects F-16, we'll 'make it in India, for India and the world'.] indiatimes, 4 sierpnia 2016.</ref>, kraju, który anulował wcześniej konkurs na 126 samolotów wielozadaniowych. W czerwcu 2017 partnerem Lockheed Martin, z którym będą oferować F-16 Block 70 w konkursie na jednosilnikowy myśliwiec dla Indii została Grupa TATA<ref>[http://www.defence24.pl/614223,f-16-beda-budowane-w-indiach-cios-w-rosje F-16 będą budowane w Indiach. Cios w Rosję.] Defence24, 20 czerwca 2017.</ref>.
 
== Użytkownicy samolotów F-16 ==
Linia 177 ⟶ 170:
# {{państwo|NLD}} – 61 (dostarczono 213) F-16AM/BM Block 20 MLU
# {{państwo|IDN}} – 34 (dostarczono 36) F-16A/B Block 15 OCU, Block 32 (ex-USA Block 25)
# {{państwo|IRQ}} – 35 (dostarczono 36) F-16IQ (Block 52+)
# {{państwo|IRQ}} – 20 (dostarczono 21) z 36 zamówionych F-16IQ (Block 52+)<ref>[http://archive.is/20120105221144/http://www.presstv.ir/detail/201392.html Iraq signs F-16 deal with US]</ref><ref>[http://www.arabianbusiness.com/iraq-inks-deal-buy-18-f-16-jet-fighters-476874.html Iraq inks deal to buy 18 F-16 jet fighters.]</ref>
# {{państwo|ISR}} – 197 (dostarczono 362) F-16C/D Block 30, 40 i F-16I (F-16D Block 52+)
# {{państwo|JOR}} – 4863 (dostarczono 7994) F-16AM/BM Block 20 MLU, zamówiono 15 (ex-holenderskie)
# {{państwo|KOR}} – 154 (dostarczono 180) F-16C/D Block 32 i 52
# {{państwo|MAR}} – 21 (dostarczono 24) F-16C/D Block 52+
Linia 187 ⟶ 180:
# {{państwo|POL}} – 48 F-16C/D Block 52+
# {{państwo|PRT}} – 27 (dostarczono 45) F-16AM/BM Block 20 MLU
# {{państwo|ROM}} – 12 F-16AM/BM Block 20 MLU (ex-portugalskie, ex-amerykańskie)<ref>[http://www.rtp.pt/noticias/index.php?article=660507&tm=6&layout=121&visual=49 Governo romeno anuncia compra a Portugal de 12 aviões F-16.]</ref><ref>[http://www.defence24.pl/86696,rumunia-oficjalnie-28-krajem-uzytkownikiem-f-16| Rumunia oficjalnie 28 krajem-użytkownikiem F-16]</ref>
# {{państwo|SGP}} – 60 (dostarczono 70) F-16C/D Block 52/52+
# {{państwo|USA}} – 969 (dostarczono 2231) F-16C/D
Linia 195 ⟶ 188:
# {{państwo|VEN}} – 13 (dostarczono 24) F-16A/B Block 15
# {{państwo|ARE}} – 75 (dostarczono 80) F-16E/F Block 60
<sup>Liczba dostarczonych sztuk uwzględnia egzemplarze używane.</sup>
 
=== Dawni użytkownicy ===
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/General_Dynamics_F-16_Fighting_Falcon”