Miasteczko (urbanizacja): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 198:
[[Plik:Rybotycze1.jpg|thumb|Ulica przyrynkowa w [[Rybotycze|Rybotyczach]]]]
 
[[13 lipca]] [[1933]] roku weszła w życie ustawa o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego, stanowiąca ''znoszenie miast o liczbie mieszkańców niższej niż 3000'' w drodze rozporządzeń Rady Ministrów, a większych miast w drodze ustawodawczej<ref>Ustawa z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego ({{Dziennik Ustaw|1933|35|294}}, Art. 33).</ref>. Ustawa z 3 lipca 1896 roku przestała obowiązywać w ciągu roku od wejścia w życie ustawy (czyli do lipca 1934), przez co '''40 miast''' i '''66 miasteczek''' (w rozumieniu reformy z 1784) rządzących się ustawą z 1896 roku i liczących w chwili reformy powyżej 3000 mieszkańców zostało podniesionych '''automatycznie''' do rangi miast objętych ustawą z 1889 roku<ref name=mielcarek>{{cytuj książkę|nazwisko=Mielcarek |imię=Adam Janusz|tytuł=Podziały terytorialno-administracyjne II Rzeczypospolitej w zakresie administracji zespolonej|wydawca=Wydawnictwo Neriton|miejsce=Warszawa|data=2008}}</ref>:
 
* '''40 gmin miejskich na prawach miast''', które zmieniły ustawę z 1896 na 1889, posiadając nieprzerwanie prawa miejskie: [[Bełz]], [[Biecz]], [[Bolechów (miasto)|Bolechów]], [[Bóbrka (Ukraina)|Bóbrka]], [[Brzozów]], [[Busk]], [[Czortków]], [[Dębica]] (prawa miejskie 27 lipca 1912), [[Dobczyce]], [[Dobromil (obwód lwowski)|Dobromil]], [[Dolina (miasto)|Dolina]], [[Grybów]], [[Halicz (miasto)|Halicz]], [[Jordanów]], [[Kamionka Bużańska|Kamionka Strumiłowa]], [[Kęty]], [[Komarno (Ukraina)|Komarno]], [[Kuty (obwód iwanofrankiwski)|Kuty]], [[Lesko]], [[Lubaczów]], [[Mikulińce]], [[Mościska]], [[Myślenice]], [[Nowy Targ]], [[Olesko]], [[Oświęcim]], [[Pilzno (województwo podkarpackie)|Pilzno]], [[Pomorzany (Ukraina)|Pomorzany]], [[Przeworsk]], [[Rohatyn]], [[Ropczyce]], [[Rymanów]], [[Sądowa Wisznia]], [[Skawina]], [[Stary Sambor]], [[Tyśmienica (miasto)|Tyśmienica]], [[Zaleszczyki]], [[Zbaraż]], [[Żydaczów]] i [[Żywiec]]
* '''66 gmin miejskich na prawach miasteczek''' podniesione do rzędu miast: [[Andrychów]], [[Barysz]], [[Błażowa]], [[Bohorodczany]], [[Bołszowce]], [[Borszczów]], [[Brzesko]], [[Buczacz]], [[Budzanów]], [[Bursztyn (miasto)|Bursztyn]], [[Chodorów]], [[Chrzanów]], [[Chyrów]], [[Dąbrowa Tarnowska|Dąbrowa]], [[Delatyn]], [[Gliniany (Ukraina)|Gliniany]], [[Grzymałów (Ukraina)|Grzymałów]], [[Horodenka]], [[Kałusz]], [[Kolbuszowa]], [[Kopyczyńce]], [[Kosów (obwód iwanofrankiwski)|Kosów Huculski]], [[Kozowa]], [[Kulików (rejon żółkiewski)|Kulików]], [[Leżajsk]], [[Łańcut]], [[Łopatyn]], [[Maków Podhalański]], [[Mielec]], [[Mikołajów (rejon mikołajowski)|Mikołajów]], [[Monasterzyska]], [[Mosty Wielkie]], [[Nadwórna]], [[Niemirów (obwód lwowski)|Niemirów Lwowski]], [[Niepołomice]], [[Ottynia]] (gmina miejska od 1 kwietnia 1928<ref name=autonazwa1>{{Dziennik Ustaw|1928|17|138}}.</ref>), [[Peczeniżyn]], [[Piwniczna-Zdrój|Piwniczna]], [[Podhajce]], [[Podwołoczyska]], [[Przemyślany]], [[Radziechów (miasto)|Radziechów]], [[Rawa Ruska]], [[Rozdół]], [[Rozwadów (Stalowa Wola)|Rozwadów]], [[Rożniatów (Ukraina)|Rożniatów]], [[Rudki (Ukraina)|Rudki]], [[Rudnik nad Sanem|Rudnik]], [[Sasów]], [[Skała Podolska|Skała]], [[Skałat]], [[Skole]], [[Sokołów Małopolski|Sokołów]], [[Stary Sącz]], [[Strzyżów]], [[Sucha Beskidzka|Sucha]], [[Tarnobrzeg]], [[Tłumacz (miasto)|Tłumacz]], [[Trzebinia]] (gmina miejska od 27 kwietnia 1931<ref>{{Dziennik Ustaw|1931|39|304}}.</ref>), [[Turka (obwód lwowski)|Turka]], [[Tyczyn]], [[Uhnów]], [[Ustrzyki Dolne]], [[Zabłotów]], [[Załoźce]], [[Zborów]] i [[Żurawno|Żórawno]]<ref name=karpiniec /><ref name=mielcarek /><ref name="Cieszyński 1925" /><ref>''Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej.'' – TomT. XIII : Województwo Lwowskie'',. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.</ref><ref>''Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej.'' – TomT. XIV : Województwo Stanisławowskie'',. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.</ref><ref name="Województwo Tarnopolskie 1923">''Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej.'' – TomT. XV : Województwo Tarnopolskie,. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 19231925.</ref><ref>{{Dziennik Ustaw|1933|35|294}}.</ref><ref name="tysiąclecie">''Miasta polskie w Tysiącleciu'', przewodn. kom. red. Stanisław Pazyra, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków, 1965–1967.</ref><ref name=geokraj>''Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, wydanie czwarte, uzupełnione ({{ISBN|83-01-12677-9}}).</ref><ref name=gawryszewski>{{cytuj książkę |nazwisko = Gawryszewski |imię = Andrzej |tytuł = Ludność Polski w XX wieku (rozdział II – Terytorium i podział administracyjny) |wydawca = Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania |miejsce = |rok = 2005}}</ref><ref>''Zmiany administracyjne miast i osiedli,.'' Warszawa, 1964.</ref>
 
Według założeń reformy, 31 gmin miejskich będących miastami/miasteczkami rządzącymi się ustawą z 1896 roku i liczących w 1933 roku mniej niż 3000 mieszkańców, a także 8 (9<ref name=jaworzno>W {{Dziennik Ustaw|1933|81|596}} [[Jaworzno]] traktowane jest jako wieś (gmina), natomiast Skorowidz Miejscowości woj. krakowskiego z 1921 traktuje je jako miasteczko podlegające ustawie z 1896 roku, a serwis internetowy Miasta Jaworzno wspomina o statusie miasta obowiązującym od 21 września 1901 ([http://web.archive.org/web/20110712064456/http://www.jaworzno.pl/nasze-miasto/historia/historia-miasta.pdf str. 9]).</ref>) gmin miejskich będących wsiami (niezależnie od liczby ludności) zostałyby według nowego prawa przekształcone w gminy wiejskie. Jednakże '''indywidualnymi rozporządzeniami''' za miasta uznano wszystkie wsie stanowiące gminy miejskie ([[Borysław]]<ref>{{Dziennik Ustaw|1933|62|467}}.</ref>, [[Nisko]]<ref>{{Dziennik Ustaw|1933|81|594}}.</ref>, [[Winniki (miasto)|Winniki]]<ref>{{Dziennik Ustaw|1933|81|595}}.</ref> [[Jaworzno]]<ref name=jaworzno /><ref name="Dziennik Ustaw|1933|81|596">{{Dziennik Ustaw|1933|81|596}}.</ref>, [[Krynica-Zdrój|Krynica]], [[Krzeszowice]], [[Szczakowa]] i [[Zakopane]]<ref name="Dziennik Ustaw|1933|81|596" />), a także '''2 najmniejsze gminy miejskie na prawach miast''' (zmiana ustawy z 1896 na 1889) i '''20 najmniejszych gmin miejskich na prawach miasteczek''':