Lampa neonowa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 83.11.249.158) i przywrócono wersję 53468576 autorstwa Uzyj
Julo (dyskusja | edycje)
→‎Zastosowanie: drobne redakcyjne, interpunkcja
Linia 14:
Lampy tego rodzaju wykorzystywane są m.in. jako sygnalizatory obecności napięcia sieci energetycznej - zarówno jako klasyczne lampki sygnalizacyjne wkręcane w oprawki, jak i w próbnikach napięcia (tzw. "próbówkach"), np. w postaci śrubokręta, którego ostrze poprzez [[om (jednostka)|kilkumegaomowy]] [[opornik]] i miniaturową '''neonówkę''' połączone jest ze skuwką, której dotknięcie palcem przez człowieka powoduje [[uziemienie]] jednej z elektrod neonówki. Dotknięcie ostrzem takiego śrubokręta punktu, który jest pod napięciem względem ziemi powoduje zaświecenie się neonówki wewnątrz próbnika. Obwód zamykany jest przez ciało człowieka i opornik, ale wobec jego wysokiej [[rezystancja|rezystancji]] przepływ prądu jest nieodczuwalny (poniżej 30 μA) i nie zagraża zdrowiu. Wobec faktu, że gaz świeci tylko wokół katody można tą metodą zbadać polaryzację napięcia stałego lub stwierdzić obecność napięcia przemiennego.
 
Innym specjalnym typem neonówki są [[Lampa cyfrowa|lampy cyfrowe]] zwane też digitronami lub – od nazwy handlowej jej pierwszego producenta – lampami NIXIE. Wyróżniają się specjalną budową, na którą składa się doz najczęściej dziesięciu katod oraz pojedynczapojedynczej anodaanody. Przyłożenie napięcia między anodą, a wybraną katodą powoduje jarzenie gazu wokół tej katody, dopasowujące się do jej kształtu. Wytwarzano lampy z różnymi kształtami katod. Najpopularniejsze zawierały cyfry (ang. '''''digit'''s'') od 0 do 9 (stąd nazwa '''digit'''ron), ale istniały też takie, które zawierały inne zestawy symboli, np. znaki plus i minus, symbol prądu przemiennego czy symbole jednostek wielkości elektrycznych. Lampy te były produkowane od lat 50. do 90., obecnie wyparły je tańsze i bardziej niezawodne wyświetlacze półprzewodnikowe i [[Wyświetlacz ciekłokrystaliczny|ciekłokrystaliczne]]. Ich nietypowy wygląd sprawia jednak, że wciąż są używane przez hobbystów w amatorskich konstrukcjach np. jako wyświetlacze zegarów i termometrów.
 
Neonówki bywają również stosowane jako oszczędne źródła światła, przydatne np. w nocy: neonówka zainstalowana i lekko świecąca w pobliżu włącznika (w jego obudowie) oświetlenia głównego ułatwia trafienie do tego wyłącznika w całkowitych ciemnościach.
 
Neonówki, podłączone do źródła napięcia przemiennego, mogą służyć jako lampa [[Efekt stroboskopowy|stroboskopowa]]. Podłączone do sieci prądu przemiennego 50 Hz umożliwiają oszacowanie prędkości obracających się przedmiotów (metodę tę stosowano do regulacji prędkości obrotowej talerza klasycznego [[gramofon]]u na [[Płyta gramofonowa|winylowe – "czarne", winylowe płyty]]). Metodę stroboskopową z neonówką stosuje się też w [[Silnik o zapłonie iskrowym|benzynowych silnikach spalinowych]] podczas regulacji "kąta zapłonu" (momentu zapłonu iskry na [[świeca zapłonowa|świecy]], wwzględem stosunkuobracającego do kąta obrotusię wału korbowego).
 
Jeszcze inne zastosowanie lamp tego rodzaju przewidziano w obwodach zabezpieczającym przed przepięciami (np. przed pojawieniem się bardzo wysokich napięć pochodzących od wyładowań atmosferycznych). Zadaniem neonówek w tym przypadku było przejęcie na siebie większości prądu w takim obwodzie i zabezpieczenie pozostałych obwodów przed zniszczeniem. Istnieją również lampy tego rodzaju stosowane do stabilizacji napięcia - tzw. [[Jarzeniówka stabilizacyjna|stabilitrony]].
 
Lampy wyładowcze z gazami szlachetnymi w środku, zbudowane w postaci szklanej cienkiej rurki, której kształt można prawie dowolnie uformować nazywane są po prostu '''[[neon (reklama)|neonami]]''' i służą do budowania świecących [[reklama|reklam]] wizualnych. Dobór odpowiedniego gazu wyznacza kolor świecenia, natomiast przy odpowiednio wysokim napięciu i ukształtowaniu elektrod uzyskuje się równomierną poświatę na całej długości rury. Kiedy elektron uderzy w atom gazu, ten emituje światło, którego kolor zależy od użytego gazu ([[argon]] – zielony, [[Neon (pierwiastek)|neon]] – czerwony lub pomarańczowy, [[hel (pierwiastek)|hel]] – żółty), dodaje się także inne pierwiastki (np. [[rtęć]] i hel – niebieski). Białe światło powstaje w świetlówkach wypełnionych parami rtęci. Podczas przepływu prądu zachodzi zjawisko [[fluorescencja|fluorescencji]] (atomy pobierają energię i oddają ją w postaci światła), pary rtęci wydzielają światło [[ultrafiolet]]owe, które trafia na warstwę [[luminofor]]u pokrywającego rurkę od wewnątrz, powodując świecenie światłem widzialnym.
 
== Bibliografia ==