Bogusław Radziwiłł: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Potop szwedzki: Błędny link, chodzi o rzekę dziś zwaną Ełk. Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Poprawiam linki wewnętrzne i wykonuje drobne zmiany typograficzne i techniczne. |
||
Linia 82:
Podczas pobytu przy królu szwedzkim dwór monarszy przygotowywał dla Bogusława Radziwiłła ewentualną możliwość wżenienia go w któryś z rodów panujących. Proponowano mu małżeństwo z Anną Dorotą, córką księcia holsztyńskiego Fryderyka III, lub z Eleonorą, siostrą Karola X Gustawa. Z żadnej jednak z tych propozycji nie skorzystał. Radziwiłł w tym czasie bowiem już kalkulował, że musi sobie szukać nowego protektora, gdyż sytuacja operującej na ziemiach polskich armii szwedzkiej diametralnie się zmieniała. 1 lipca 1656 roku skapitulował szwedzki garnizon w Warszawie. Karol X Gustaw, bawiący do tej pory na Pomorzu, zmuszony był cofnąć znaczną część swojego wojska na południe, aby odzyskać to ważne strategicznie miasto. Rozbił się obozem pod [[Nowy Dwór Mazowiecki|Nowym Dworem Mazowieckim]]. W kwaterze tej przebywał również Bogusław Radziwiłł, któremu powierzono pójście z odsieczą Tykocinowi, oblężonemu przez wojska lojalne wobec Jana II Kazimierza. Twierdzę tę książę Radziwiłł odzyskał 13 lipca 1656 roku. Nie pozostał w niej jednak długo, ewakuował z niej skarbiec radziwiłłowski i powrócił na Mazowsze. Zanim jednak przybył do wojsk Karola X Gustawa, zdążył jeszcze podjąć się korespondencji z [[ataman]]em [[Kozacy|kozackim]] [[Bohdan Chmielnicki|Bohdanem Chmielnickim]], od którego oczekiwał pomocy w obronie [[Słuck]]a, leżącego w litewskich dobrach Radziwiłłów, które chcieli przejąć Sapiehowie. W dniach 28–30 lipca 1656 roku Bogusław Radziwiłł brał udział w zwycięskiej [[Bitwa pod Warszawą (1656)|bitwie]] Karola X Gustawa o Warszawę. Po jej zakończeniu był mediatorem między Rzecząpospolitą a stroną szwedzką w sprawie żądań terytorialnych stawianych przez okupanta wobec Korony Polskiej. Był to ostatni moment, kiedy Radziwiłł lojalnie jeszcze służył Szwedom. Coraz bowiem śmielej zaczął książę Bogusław szukać drogi wyjścia z zawartych układów. Jan II Kazimierz Waza, wyczuwając zamiary magnata, proponował mu w tym czasie powrót do łask i służby przy dworze polskim.
Na jesieni 1656 roku Bogusław Radziwiłł ponownie ruszył z odsieczą oblężonemu Tykocinowi. Operował wraz z wojskami szwedzkimi na północnym Mazowszu i na Podlasiu. W październiku 1656 roku połączył się z siłami brandenburskiego generała Georga Friedricha Waldecka, który rozstawił się obozem nad rzeką [[Ełk(rzeka)|Łęg]]. Próba przeprawy podjęta 8 października 1656 roku zakończyła się klęską. Oddział prusko-szwedzki trafił na zasadzkę wojsk tatarsko-litewskich pod komendą Gabriela Wojniłłowicza. W [[bitwa pod Prostkami|bitwie pod Prostkami]] Bogusław Radziwiłł został ranny i wzięty do niewoli przez oddział [[Tatarzy|Tatarów]]. Następnie stał się jeńcem [[Wincenty Korwin Gosiewski|Wincentego Gosiewskiego]]. Radziwiłł złożył hetmanowi przyrzeczenie lojalności wobec króla polskiego i odstąpienia od Szwedów, nie odzyskał jednak wolności. Wszczęto wobec niego postępowanie sądowe i skazano go na [[infamia|infamię]]. Więźniem [[Tabor wojskowy|taboru]] armii litewskiej książę Bogusław był do 22 października 1656 roku. Wtedy to został odbity przez generałów [[Jerzy Fryderyk|Georga Friedricha Waldecka]] i [[
{{clear}}
[[Plik:Kurfürst Friedrich Wilhelm von Brandenburg 2.gif|thumb|[[Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor)|Fryderyk Wilhelm Hohenzollern „Wielki Elektor”]], elektor brandenburski i książę pruski, kuzyn Bogusława Radziwiłła, któremu ofiarował urząd generalnego namiestnika Prus Książęcych]]
Linia 97:
W lecie 1658 roku Bogusław Radziwiłł powrócił do Rzeczypospolitej. Przyjechał do Warszawy, aby uczestniczyć w obradach Sejmu. Szukał porozumienia i przyjaźni z dworem Jana II Kazimierza Wazy. Zawarł sojusz polityczny ze swoim dotychczasowym wrogiem Krzysztofem Pacem przeciwko Pawłowi Sapieże, który skonfiskował jego majętności na Litwie i zablokował jego kandydaturę na [[hetman]]a w miejsce Wincentego Gosiewskiego. Na sejmie Bogusław Radziwiłł został zasypany pozwami sądowymi szlachty, która domagała się od niego rekompensat wojennych. Procesy te ciągnęły się latami i większość z nich jeszcze po śmierci księcia nie doczekała się końca.
Podczas pobytu w Koronie Bogusław Radziwiłł wykorzystywał wpływy w celu odbudowania swojego stronnictwa politycznego na Litwie i odzyskania dóbr odziedziczonych po Januszu Radziwille. W tej ostatniej sprawie używał wszystkich możliwych środków. W 1659 roku wojska radziwiłłowskie dokonały [[zajazd (zwyczaj)|zajazdu]] na Birże. W 1660 roku tą samą taktyką Bogusław Radziwiłł zajął majątki na Podlasiu i [[Ruś Czarna|Rusi Czarnej]], które przyznał mu [[Pokój oliwski
Na sejmie 1661 roku Bogusław Radziwiłł opowiedział się za możliwością wyboru króla ''[[vivente rege]]'' i sprzyjał stronnictwu francuskiemu wysuwającemu kandydaturę królewską księcia de Condé, Ludwika II. Z drugiej strony wypowiedział się stanowczo w obronie praw protestantów, których był protektorem. Szczególnie [[kalwinizm|kalwinów]] i tej grupy [[bracia polscy|braci polskich]], która zmieniła wyznanie, aby uniknąć sankcji przewidzianych przez ustawy antytrynitarskie. Swoje stanowisko w obronie innowierców powtórzył także na sejmie w 1662 roku, kiedy wstawił się w obronie posła konwertyty Jana Mierzeńskiego. W tym samym roku starał się o buławę hetmana polnego litewskiego.
| |||