Wersja z 10:22, 24 cze 2018 edytuj 94.75.90.76 (dyskusja) →‎Załoga okrętu: Błędne nazwisko Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) ← poprzednia edycja		Wersja z 01:36, 21 lip 2018 edytuj anuluj edycję Wolfgang (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 38 273 edycje m lit. następna edycja →
Linia 41: }} {{Współrzędne\|68°27′43,86″N 17°26′35,04″E\|umieść=na górze}} '''ORP Grom''' – [[niszczyciel]] (według nazewnictwa okresu [[Dwudziestolecie międzywojenne\|dwudziestolecia międzywojennego]] [[niszczyciel\|kontrtorpedowiec]], z franc. ''contre-torpilleur'') typu [[Niszczyciele typu Grom\|''Grom'']], wybudowany na zamówienie [[Marynarka Wojenna (II RP)\|Marynarki Wojennej RP]] przez stocznię [[J. Samuel White\|John Samuel White & Co. Ltd]] z [[Cowes]] w latach 1935–1937. Polską banderę podniesiono na nim 11 maja 1937 roku. W okresie przedwojennym uczestniczył w trzech kurtuazyjnych wizytach w portach zagranicznych, reprezentując Marynarkę Wojenną RP. Realizując [[Plan Peking\|plan „Peking”]] przedostał się we wrześniu 1939 roku wraz z dwoma innymi polskimi niszczycielami do Wielkiej Brytanii. Podczas [[II wojna światowa\|II wojny światowej]] pełnił służbę patrolową i ochraniał [[Konwój morski\|konwoje]] na wodach wokół [[Wyspy Brytyjskie\|Wysp Brytyjskich]] oraz na [[Morze Północne\|Morzu Północnym]]. W trakcie służby wojennej okręt przebył 15 000 Mm. Uczestniczył w 20 patrolach operacyjnych, eskortował pięć konwojów przybrzeżnych i sześć pełnomorskich. Siedmiokrotnie atakował nieprzyjacielskie okręty, dwukrotnie odpierał ataki lotnicze. Linia 148: ==== Zatopienie okrętu ==== [[Plik:HMS Bedouin (F67) off Iceland c1941.jpg\|thumb\|alt=Niszczyciel HMS „Bedouin” widziany z lewej burty płynie wolno w islandzkim fiordzie. Na burcie widoczny znak taktyczny G67. W tle wysokie skały fiordu.\|HMS „Bedouin” brał udział w ratowaniu rozbitków z „Groma”.]] W celu odpędzenia okrętów alianckich Niemcy zdecydowali się urządzić zasadzkę i przygotowali zamaskowane stanowiska armat przeciwpancernych i polowych, z których zamierzali ostrzelać patrolujące okręty. 2 maja „Błyskawica”, która wpłynęła do Rombakkenfiordu, została ostrzelana i uszkodzona, w wyniku czego na rozkaz adm. Boyle’a udała się do Skjelfiordu na naprawę. Kmdr Hryniewiecki zaproponował, że na patrolu uszkodzony okręt będzie zastąpiony przez „Groma”. Okręty spotkały się około pół godziny po północy, dowódca Dywizjonu KT wraz z oficerem-mechanikiem, kmdr. por. Ferdynandem Hermanem, przeokrętował się z uszkodzonej „Błyskawicy” na „Groma”{{odn\|Kosiarz\|1982\|s=116–120}}{{odn\|Koszela\|2013}}. 3 maja „Grom” wpłynął na wody Rombakenfjordu i, podobnie jak wcześniej „Błyskawica”, został ostrzelany przez niemiecką artylerię. Polskim artylerzystom udało się zniszczyć stanowisko ogniowe działa przeciwpancernego, jednak w trakcie walki okręt też został trafiony w prawą burtę, uszkodzony został kocioł nr 3. Decyzją dowódcy Dywizjonu KT okręt opuścił na pewien czas Rombakkenfjord, by na wodach Herjangsfjordu załoga mogła w spokoju usunąć uszkodzenia. Po powrocie zlikwidowano kolejne trzy wykryte stanowiska niemieckiej artylerii polowej – w rezultacie ostrzał okrętu ustał. Zlikwidowano także stanowisko obserwacyjne{{odn\|Kosiarz\|1982\|s=116–120}} oraz, dla uczczenia rocznicy Konstytucji 3 maja, zniszczono flagę niemiecką ustawioną na jednym z okolicznych wzgórz. We współdziałaniu z pancernikiem [[HMS Resolution (1915)\|HMS „Resolution”]], na którego oddelegowano II oficera artylerii, zbombardowano tunel linii kolejowej{{r\|Trawicki2010}}. Na okręcie zużyto około 500 sztuk amunicji do dział artylerii głównej. Po południu na wody fiordu wpłynęły kolejne alianckie okręty, które kontynuowały ostrzał linii kolejowej{{odn\|Kosiarz\|1982\|s=116–120}}. Noc okręt spędził u wejścia do Rombakkenfjordu, kontynuując obserwację ruchów niemieckich i niwecząc próby naprawy uszkodzonej linii kolejowej{{r\|Trawicki2010}}. ~~Noc okręt spędził u wejścia do Rombakkenfjordu, kontynuując obserwację ruchów niemieckich i niwecząc próby naprawy uszkodzonej linii kolejowej{{r\|Trawicki2010}}.~~ Rankiem 4 maja 1940 roku, wkrótce po zmianie [[wachta\|wachty]], która nastąpiła o godzinie 8, „Grom” przygotowywał się do wyruszenia ponownie w głąb Rombakkenfjordu. Około 8:30{{#tag:ref\|Starsze opracowania podają, za relacją kmdr. Hryniewieckiego, że nastąpiło to krótko po godzinie 8{{odn\|Pertek\|1987\|s=249}}. Z analizy logbooków operujących w pobliżu okrętów brytyjskich, relacji niemieckich oraz relacji por. Kazimierza Hessa wynika jednak, że zatopienie „Groma” nastąpiło około godziny 8:30{{odn\|Kondracki\|2013\|s=56–58}}{{r\|Trawicki2010}}.\|group="uwaga"}} zaobserwowano w odległości około 3-5 tysięcy metrów dwa niemieckie samoloty. Ogłoszono alarm przeciwlotniczy, naczelnik wachty (ZDO, kmdr ppor. [[Konrad Namieśniowski]]) wydał rozkaz ruszenia naprzód i wykonania uniku. W tym samym czasie dostrzeżono trzeci bombowiec, atakujący polski niszczyciel od strony słońca z wysokości ok. 5400 m. Zrzucił on sześć bomb, z których trafiły dwie: jedna w okolicy śródokręcia na prawej burcie na wysokości komina, druga w okolicy aparatów torpedowych. Spowodowały one rozdarcie poszycia prawej burty na długości około 20 m (w rejonie kotłowni nr 2), ponadto eksplozję zbiorników sprężonego powietrza przy aparacie torpedowym. Okręt przechylił się na prawą burtę, przełamał się na pół tuż za kominem{{#tag:ref\|Według niektórych marynistów przełamanie okrętu ~~nastapiło~~nastąpiło w okolicy maszynowni, co miało mieć związek z wybuchem torped w aparacie torpedowym{{odn\|Pertek\|1969\|s=22}}.\|group="uwaga"}} i w ciągu dwóch-trzech minut zatonął{{odn\|Koszela\|2013}}{{odn\|Kondracki\|2013\|s=56–58}}{{#tag:ref\|Tak wspomina to świadek wydarzenia, Karol Wizner: ''Nagle wybuch, bomba trafiła w sąsiednie pomieszczenie. Poczułem straszliwe uderzenie pędu powietrza, który rzucił mnie o [[Burta (statek wodny)\|burtę]]. Nie straciłem przytomności, słyszałem jęki rannych, czułem [[dym]]. Chciałem się podnieść i nie mogłem wykonać ruchu. Z drugiego pomieszczenia wypełzł [[Bosman (Polska)\|bosman]] Józef Drąg. Miał obciętą [[Stopa człowieka\|stopę]]. Krzyknąłem o pomoc. Czułem, że okręt pogrąża się w wodzie, [[woda]] już wlewała się do pomieszczenia. [[Rufa]] przechylała się na bok. To nam bardzo ułatwiło wydostanie się z tej pułapki, ponieważ okręt wyrzucał nas ze swojego wnętrza. Józef Drąg, mimo że sam ciężko ranny, ciągnął mnie do krawędzi burty. Znaleźliśmy się w wodzie, tam straciłem przytomność''{{odn\|Kosiarz\|1981\|s=125–126}}.\|group="uwaga"}}. Ataku dokonał samolot [[Heinkel He 111]], należący do [[Kampfgeshwader 100\|''Kampfgruppe 100'']] (KG 100){{#tag:ref\|Kampfgeschwader 100 „Wiking”, operująca na norweskim teatrze wojny w latach 1939–1940 jako niezależny pułk (''Gruppe''){{r\|KG100}}.\|group="uwaga"}} i stacjonujący na lotnisku Vaernes koło [[Trondheim]]. Dowódcą samolotu był kapitan Gerhard (Gerd) Korthals{{odn\|Kondracki\|2013\|s=56–59}}, który za ten czyn odznaczony został [[Krzyż Żelazny\|Krzyżem Żelaznym]] I klasy{{r\|Bratbak1997}}. Linia 171 ⟶ 170: {{Ukryj \|tytuł = '''Lista marynarzy poległych w wyniku zatopienia ORP „Grom”{{odn\|Koszela\|2013\|s=59}}:''' \|1 = {{Układ wielokolumnowy\|liczba=3\| Linia 298 ⟶ 297: <ref name=Mielczarek1970>{{Cytuj książkę \| nazwisko = Mielczarek \| imię = Ryszard \| tytuł = ORP „Grom”. Zarys dziejów \| wydawca = Wydawnictwo Morskie \| miejsce = Gdańska \| rok = 1970 \| strony = 80 \| seria = Biblioteka Morza \| odn = tak}}</ref> <ref name=Nowak2002>{{Cytuj pismo \| nazwisko = Nowak \| imię = Grzegorz \| autor link = \| tytuł = Niszczyciel ORP Grom \| czasopismo = Modele kartonowego fana \| wolumin = \| wydanie = 2-3 \| data = 2002 \| wydawca = AJaKS – Książki Militarne \| issn = 1643-1111}}</ref> <ref name=Ostasz2015>{{Cytuj stronę \| url = http://www.zagle.com.pl/kultura/historia/wystawa-orp-grom-w-70-rocznice-zatopienia,146_9716.html \| tytuł = Wystawa »ORP Grom – w 70. rocznicę zatopienia« \| autor = Aleksander Ostasz/Magazyn Nurkowanie\| data = 2011 \| opublikowany = www.zagle.com.pl \| data dostępu = 24.12.2015 \| odn = tak}}</ref> <ref name=Trawicki2010>{{Cytuj pismo \| nazwisko = Trawicki \| imię = Lech \| autor link = \| tytuł = 70. rocznica zatopienia ORP ''Grom'' \| czasopismo = Morze, statki i okręty \| wolumin = \| wydanie = 4 \| strony = 31-37; str. IV okładki \| data = 2010 \| wydawca = Magnum X sp. z o.o. \| miejsce = Warszawa \| issn = 1426-529X \| odn = tak}}</ref> <ref name=Twardowski2000>{{Cytuj pismo \| nazwisko = Twardowski \| imię = Marek \| autor link = \| tytuł = Poszukując nowych niszczycieli \| czasopismo = Morze, statki i okręty \| wolumin = \| wydanie = 4 \| strony = 46–53 \| data = 2000 \| wydawca = Magnum X sp. z o.o. \| miejsce = Warszawa \| issn = 1426-529X \| odn = tak}}</ref> Linia 305 ⟶ 304: <ref name=KG100>{{Cytuj stronę \| url = http://www.chronicles-of-the-luftwaffe.de/?page_id=164 \| tytuł = Kampfgeschwader 100 “Wiking” \| autor = autor korporacyjny \| rok = \| opublikowany = Chronicles of the Luftwaffe 1935 – 1945 \| data dostępu = 24.12.2015 \| odn = tak}}</ref> <ref name=MSiO2009>{{Cytuj pismo \| autor = autor korporacyjny \| tytuł = Tonący ''Grom'' na obrazie Adama Werki \| czasopismo = Morze, statki i okręty \| wolumin = \| wydanie = 4 \| strony = IV strona okładki \| data = 2009 \| wydawca = Magnum X sp. z o.o. \| miejsce = Warszawa \| issn = 1426-529X \| odn = tak}}</ref> <ref name=DRMSW1936>{{Cytuj stronę \| url = http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=14991&from=&dirids=1&ver_id=&lp=13&QI=3B1560A377C81A677712DFDB57B4F23D-77 \| tytuł = Dziennik Rozkazów R. 19 Nr 7, 14 maja 1936 r., poz. 91; Ministerstwo Spraw Wojskowych \| autor = \| data = 1936 \| opublikowany = Śląska Biblioteka Cyfrowa \| data dostępu = 4.01.2016 \| odn = tak}}</ref> <ref name=DRMSW1937>{{Cytuj stronę \| url = http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=15012&from=&dirids=1&ver_id=&lp=12&QI=3B1560A377C81A677712DFDB57B4F23D-30 \| tytuł = Dziennik Rozkazów R. 20 Nr 6, 28 maja 1937 r., poz. 69; Ministerstwo Spraw Wojskowych \| autor = \| data = 1937 \| opublikowany = Śląska Biblioteka Cyfrowa \| data dostępu = 4.01.2016 \| odn = tak}}</ref> <ref name=portalMMW>{{Cytuj stronę \| url = http://www.muzeummw.pl/?420,historia-orp-grom-wystawa-w-cowes,4 \| tytuł = Historia ORP „Grom” – wystawa w Cowes \| autor = autor korporacyjny \| data = 2015 \| opublikowany = Portal Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni \| data dostępu = 14.01.2016 \| odn = tak}}</ref> <ref name=portalMWP>{{Cytuj stronę \| url = http://www.muzeumwp.pl/kalendarz/13,spotkanie-z-autorami-wystawy-orp-grom-70-rocznica-zatopienia.php \| tytuł = Spotkanie z autorami wystawy »ORP Grom - 70. rocznica zatopienia« \| autor = autor korporacyjny\| data = 2010 \| opublikowany = Portal Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie \| data dostępu = 24.12.2015 \| odn = tak}}</ref> <ref name=portalYCP>{{Cytuj stronę \| url = http://sailbook.pl/artykul/6106-wyprawa-narwik-2015-zakonczona \| tytuł = Wyprawa Narwik 2015 zakończona \| autor = autor korporacyjny\| rok = 2015 \| opublikowany = Portal Żeglarski SailBook.pl \| data dostępu = 14.01.2017 \| odn = tak}}</ref> <ref name=portalPMW>{{Cytuj stronę \| url = http://www.mw.mil.pl/index.php?akcja=orkan \| tytuł = Okręty rakietowe typu Orkan (projektu 660) \| autor = autor korporacyjny\| rok = 2004 \| praca = Portal Marynarki Wojennej RP \| opublikowany = \| data dostępu = 4.01.2015 \| odn = tak}}</ref> <ref name=portal6BPD>{{Cytuj stronę \| url = http://www.6bpd.mil.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=514:-z-norweskimi-fiordami-przeszli-na-ty&catid=17:aktualnopci&Itemid=19 \| tytuł = Z norweskimi fiordami przeszli na ty \| autor = autor korporacyjny\| rok = 2015 \| opublikowany = Portal 6. Brygady Powietrznodesantowej \| data dostępu = 24.12.2015 \| odn = tak}}</ref> <ref name=PM>{{Cytuj pismo \| nazwisko = \| imię = \| tytuł = Niszczyciel ORP Grom \| czasopismo = Plany Modelarskie \| wolumin = 48 \| wydanie = 2 \| strony = \| data = 1972 \| wydawca = Liga Obrony Kraju \| miejsce = \| issn =}}</ref> }} Linia 320 ⟶ 319: * {{Cytuj książkę \| nazwisko = Borowiak \| imię = Mariusz \| tytuł = Plamy na banderze \| url = \| wydanie = \| wydawca = Almapress \| miejsce = \| rok = 2008 \| strony = 270–279 \| rozdział = Dramat ORP Grom \| seria = Nieznane oblicza historii \| isbn =978-83-7020-370-2 \| odn = tak}} * {{Cytuj pismo \| nazwisko = Kasperski \| imię = Tadeusz \| autor link = \| tytuł = Niszczyciele PMW w walce z U-Bootami \| czasopismo = Morze, statki i okręty \| wolumin = XVIII \| wydanie = specjalne, nr 1 \| strony = 2–12 \| data = 2015 \| wydawca = Magnum X sp. z o.o. \| miejsce = Warszawa \| issn = 1426-529X}} * {{Cytuj stronę \| url = http://www.naval-history.net/xDKWW2-3900Intro.htm \| tytuł = British and Other Navies in World War 2 Day-by-Day \| nazwisko = Kindell \| imię = Don \| rok = 2012 \| opublikowany = www.naval-history.net \| data dostępu = 14.01.2016 \| odn = tak}} * {{Cytuj książkę \| nazwisko = Kondracki \| imię = Tadeusz \| tytuł = Niszczyciele „Grom” i „Błyskawica” \| seria = Wielki leksykon uzbrojenia: Wrzesień 1939. Tom 6 \| wydanie = \| wydawca = Edipresse Polska \| miejsce = Warszawa \| rok = 2013 \| strony = 64 \| isbn = 978-83-7769-554-8 \| odn = tak}} * {{Cytuj książkę \| nazwisko = Koszela \| imię = Witold \| tytuł = Niszczyciele Polskiej Marynarki Wojennej \| rozdział = ORP Grom \| wydanie = I \| wydawca = Oficyna Wydawnicza „Alma-press” \| miejsce = Warszawa \| rok = 2013 \| strony = 55–66 \| seria = Panorama techniki wojskowej \| isbn = 978-83-7020-518-8 \| język = pl \| odn = tak}} Linia 329 ⟶ 328: * {{Cytuj książkę \| nazwisko = Whitley \| imię = M.J. \| tytuł = Destroyers of World War Two. An international encyclopedia \| url = http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015020687821;view=1up;seq=225 \| wydanie = \| wydawca = Naval Institute Press \| miejsce = Annapolis, MD \| rok = 1988 \| strony = 219–220 \| isbn = 0-87021-326-1 \| język = en \| odn = tak}} * {{Cytuj książkę \| nazwisko = Kondracki \| imię = Tadeusz \| tytuł = Niszczyciele „Wicher” i „Burza” \| seria = Wielki leksykon uzbrojenia: Wrzesień 1939. Tom 12 \| wydanie = \| wydawca = Edipresse Polska \| miejsce = Warszawa \| rok = 2013 \| strony = 44–46 \| isbn = 978-83-7769-560-9 \| odn = tak}} * {{Cytuj książkę\|odn={{odn/id\|Kadry\|2011}}\| autor = [[Jan Kazimierz Sawicki]] \| tytuł = Kadry morskie Rzeczypospolitej \| miejsce = Gdynia \| data = 2011 \| strony = \| isbn = 978-83-932722-0-4 \| tom = V \| rozdział = Polska Marynarka Wojenna. Dokumentacja organizacyjna i kadrowa oficerów, podoficerów i marynarzy (1918–1947) \| url = http://www.smp.am.szczecin.pl/Content/1581/kadry5.pdf?handler=pdf}} == Linki zewnętrzne ==

ORP Grom (1936): Różnice pomiędzy wersjami