Bitwa pod Helgolandem (1864): Różnice pomiędzy wersjami

|konflikt = [[Wojnawojna duńska (1864 roku)|Wojna prusko-duńska]]

{{Wojna duńska (1864 roku)}}

'''Bitwa pod Helgolandem''' – bitwa morska stoczona [[9 maja]] [[1864]] pomiędzy okrętami [[Cesarstwo AustriackieAustrii|austriackimi]] i [[Królestwo Prus|pruskimi]] a [[Dania|duńskimi]] podczas [[Wojnawojna duńska (1864 roku)|drugiej wojny o Szlezwik]] w 1864. Było to ostatnie starcie morskie toczone w [[szyk liniowy|szyku liniowym]] przez drewniane okręty, chociaż już o mieszanym napędzie [[Maszyna parowa|parowo]]-żaglowym. Starcie pozostało nierozstrzygnięte, lecz siły austriacko-pruskie zostały zmuszone do wycofania. W [[1914]] pod Helgolandem stoczono ponadto [[Bitwa koło Helgolandu (1914)|bitwę morską między flotą brytyjską a niemiecką]].

Dania, tocząca wojnę z [[Królestwo Prus|Prusami]] o prowincję [[Szlezwik]], w marcu 1864 zastosowała blokadę morską pruskich portów. 17 marca pruska [[Eskadra (marynarka wojenna)|eskadra]] okrętów zaatakowała duńską eskadrę pod [[Rugia|Rugią]], lecz po krótkiej walce, słabsze pruskie okręty wycofały się do portu. Ponieważ pruska flota nie mogła się mierzyć z duńską, sprzymierzona z Prusami [[Austria]], posiadająca liczną flotę na [[Morze Adriatyckie|Adriatyku]], wysłała eskadrę okrętów w celu przełamania duńskiej blokady. W skład eskadry, dowodzonej przez komandora [[Wilhelm von Tegetthoff|Wilhelma von Tegetthoff]], weszły dwie parowe [[fregata (okręt żaglowy)|fregaty]] "Schwarzenberg"„Schwarzenberg” (50 dział) i "Radetzky"„Radetzky” (31 dział) o napędzie [[śruba okrętowa|śrubowym]]. 1 maja, w pobliżu wyspy Texel, do zespołu tego dołączyły trzy małe pruskie [[kanonierka|kanonierki]]: "Basilisk"„Basilisk”, "Blitz"„Blitz” i "Preussischer„Preussischer Adler"Adler”.

W celu przechwycenia austriackiej eskadry, Duńczycy skierowali swoją eskadrę [[Morze Północne|Morza Północnego]], składającą się z parowych fregat "„[[Niels Juel (okręt artyleryjski)|Niels Juel]]"” ([[okręt flagowy]], 42 działa) i [[Jylland (1862)|"Jylland"„Jylland”]] (44 działa) oraz [[Korweta (okręt żaglowy)|korwety]] "Heimdal"„Heimdal” (16 dział), dowodzonych przez komandora Edouarda Suensona. Siły obu stron były porównywalne, łącznie zespół austriacki posiadał 95 dział, a duński 102 działa.

9 maja 1864 duńska eskadra, płynąc na południe, napotkała na południowy wschód od [[Helgoland]]u austriacko-pruską eskadrę, płynącą na północ na kursie spotkaniowym. Austriacy pierwsi otworzyli ogień o godzinie 13.45. Obie eskadry początkowo wyminęły się, prowadząc ogień. Bitwa ta była ostatnim starciem, w którym drewniane okręty stosowały [[szyk liniowy]]. Po zwrocie na zachód, obie eskadry płynęły w równoległych liniach, w odległości od 900 do 400 metrów, strzelając do siebie. Uszkodzenia odniosły głównie "Schwarzenberg"„Schwarzenberg” i "Jylland"„Jylland”, lecz ogień duński był nieco skuteczniejszy. Po niecałych dwóch godzinach walki, ożaglowanie i nadbudówki fregaty "Schwarzenberg"„Schwarzenberg” zaczęły płonąć i Austriacy zdecydowali wycofać się na neutralne wody koło wówczas [[Wielka Brytania|brytyjskiej]] wyspy Helgoland.

O 16.30 Duńczycy przerwali pościg, nie chcąc wchodzić na neutralne wody, których dodatkowo pilnowała brytyjska fregata HMS "Aurora"„Aurora”. W bitwie zginęło 37 austriackich marynarzy, a 92 raniono - z tego większość na "Schwarzenbergu"„Schwarzenbergu”, na którym ogień udało się ugasić dopiero po północy. Na duńskich okrętach zginęło 14 marynarzy, raniono 54 (inne dane: 39 zabitych, 29 rannych).

[[Plik:Battle of Helgoland 1864.PNG|366px|thumb|right|Bitwa pod Helgolandem. Na pierwszym planie fregaty austriackie: "Schwarzenberg"„Schwarzenberg” (po prawej) i "Radetzky"„Radetzky” (po lewej)]]

Fregata "Jylland"„Jylland” aktualnie jest [[OkrętStatek muzeum|okrętem-muzeum]] w porcie [[Ebeltoft]].