Państwo zakonu krzyżackiego: Różnice pomiędzy wersjami

Zakon nadal próbował też atakować Kujawy i Wielkopolskę metodą wojen podjazdowych, jednak działania dyplomatyczne Kazimierza Wielkiego rozbijające w czasie zjazdu w Wyszehradzie w 1335 r. ich sojusz z Czechami (i pozywając ich przed [[Proces warszawski 1339|polubowny sąd papieski w Warszawie w 1339 r.]]), chcąc też zająć tereny Rusi Czerwonej, skłonił zakon do podpisania [[Pokój kaliski 1343|pokoju w Kaliszu]] w 1343 r., w którym zakon zwrócił [[Kujawy]] i ziemię dobrzyńską, zaś warunkowo jako jałmużnę zatrzymywał [[Pomorze]], ziemię chełmińską i michałowską. Pomimo trzech kolejnych wyroków sądu papieskiego, nakazujących zwrot Pomorza, zakon nie oddał nigdy dobrowolnie zasądzonej ziemi.

[[Pokój kaliski 1343|Pokój w Kaliszu]] zmusił zakon do zaprzestania ataków na Polskę. Wtedy zakon skierował siły przeciw [[Litwa|Litwie]], zajmując częściowo [[Żmudź]]. Zmusiło to księcia litewskiego [[Władysław II Jagiełło|Jagiełłę]] do przyjęcia chrztu, na którym otrzymał imię Władysław oraz ożenku z córką [[Ludwik Węgierski|Ludwika Węgierskiego]] – [[Jadwiga Andegaweńska|Jadwigą Andegaweńską]], zapoczątkowując unię polsko-litewską. Jagiełło wskutek ciągłych walk podjazdowych na Kujawach i na Litwie prowadzonych przez zakon, zdecydował się ostatecznie na rozpoczęcie wielkiej wojny (1409–1411), której kulminacyjnym momentem była [[bitwa pod Grunwaldem]], a uwieńczeniem [[pokój toruński (1411)|pokój w Toruniu]] (1411). Pokój ten został mimo zwycięskiej kampanii wojskowej wymuszony na Jagielle ogólną sytuacją polityczną Polski, gdyż w obronie zakonu stanęła koalicja władców z dynastii Luksemburskiej – Jana, ks. zgorzeleckiego, Wacława, króla Czech oraz króla Węgier Zygmunta. Pokój ten nie ponownie nie przyznał Polsce Pomorza Gdańskiego ani ziemi chełmińskiej, zmusił jednak zakon do zaprzestania ataków na Litwę i Polskę. Zakon zaczął od tego czasu tracić na sile, a jego sytuacja ekonomiczna pogorszyła się na skutek blokady wymiany handlowej, którą zastosowała strona polsko-litewska.

6 lutego 1454 wybuchło wewnątrz państwa zakonnego powstanie mieszczan, które wsparł król [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierz Jagiellończyk]] ([[wojna trzynastoletnia]]), stosując przeciw zakonowi taktykę wojen podjazdowych, którą prowadził niegdyś sam zakon. Wojna ta przyniosła w efekcie kolejny [[Pokójpokój toruński (1466)|pokój toruński]] (1466) – zakon oddał [[Pomorze Gdańskie]], [[Chełmno|ziemię chełmińską]] i [[ziemia michałowska|michałowską]], a także część [[Warmia|Warmii]] łącznie ze stolicą zakonu – [[Malbork]]iem. Oprócz tego wielki mistrz zgodził się być [[lenno|lennikiem]] króla Polski i przeniósł swoją stolicę do [[Kaliningrad|Królewca]].

|utworzenie_sposób = [[pokój toruński (1466)|II pokój toruński]]

Na mocy postanowień [[Pokójpokój toruński (1466)|pokoju toruńskiego z 1466 roku]] zakon krzyżacki oddał Polsce [[Pomorze Gdańskie]], [[Ziemia chełmińska|ziemię chełmińską]] i [[Ziemia michałowska|michałowską]], a także [[Warmia|Warmię]] i stolicę [[Malbork]], które nazwano [[Prusy Królewskie|Prusami Królewskimi]], a pozostałe pod władzą krzyżacką ziemie określano odtąd jako Prusy Zakonne. Tereny te ''na ziemi pruskiej'' były [[Lenno|lennem]] króla Polski. Nową stolicą państwa został [[Kaliningrad|Królewiec]]. Władzę zwierzchnią [[Korona Królestwa Polskiego|Korony Królestwa Polskiego]] nad tym terytorium potwierdzała seria [[Hołd lenny|hołdów]] pruskich składanych [[Władcy Polski|królom Polski]].

Mimo to zakon co jakiś czas organizował łupieżcze wypady na tereny Warmii i Mazur, jednak już bez większych rezultatów. Od 1501 wielcy mistrzowie krzyżaccy odmawiali składania [[hołd lenny|hołdu lennego]] [[władcy Polski|władcom Polski]], co stało się powodem [[Wojnawojna polsko-krzyżacka (1519–1521)|wojny polsko-krzyżackiej 1519–1521]]. Po przegranej wojnie, zmuszony przez koneksje rodzinne oraz dla zachowania pokoju wewnętrznego, wielki mistrz zakonu [[Albrecht Hohenzollern (1490–1568)|Albrecht Hohenzollern]] przeszedł na [[luteranizm]], co położyło kres istnieniu państwa zakonnego. Państwo zarządzane przez Albrechta, mimo że wciąż dość silne militarnie, znalazło się w próżni politycznej, co wykorzystał król polski [[Zygmunt I Stary]] i zmusił Albrechta do [[Hołd pruski 1525|hołdu lennego]] w 1525, jako wieczystego lennika Królestwa Polskiego.

* 1 grudnia 1469 na [[Sejm Królestwa Polskiego|sejmie]] w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]] [[wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego|wielki mistrz]] [[Henryk Reuss von Plauen|Henryk VI Reuss von Plauen]] złożył hołd lenny [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierzowi IV Jagiellończykowi]].