Masakra w Dajr Jasin: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Poprawiam linki wewnętrzne i wykonuje drobne zmiany typograficzne i techniczne. |
||
Linia 15:
|wikinews =
}}
'''Masakra w Dajr Jasin''' (nazywana także '''bitwą o Dajr Jasin''') miała miejsce w dniu 9 kwietnia 1948, kiedy grupa [[Żydzi|żydowskich]] bojowników z organizacji paramilitarnych [[Irgun Cwai Leumi|Irgun]] i [[Lechi]] zaatakowała [[Arabowie|arabską]] wioskę [[Dajr Jasin]], położoną na zachód od [[Jerozolima|Jerozolimy]]. Do ataku doszło podczas [[operacja Nachszon|operacji ''Nachszon'']], której celem było przełamanie blokady Jerozolimy i umożliwienie [[konwoje do Jerozolimy
Masakra stała się kluczowym wydarzeniem w [[konflikt izraelsko-arabski|konflikcie izraelsko-arabskim]], mając poważne konsekwencje militarne i demograficzne. Zdarzenie było wielokrotnie wykorzystywane przez różne antyizraelskie grupy, aby podważyć prawo do istnienia państwa [[Izrael]]. Również izraelska [[lewica]] oskarżyła Irgun i Lehi o złamanie zasad żydowskiej prawomyślności. Niejasny jest udział [[Hagana|Hagany]] w całym zdarzeniu. Masakra bardzo silnie wpłynęła na arabską ludność cywilną, która zaczęła masowo uciekać ze swoich miast i wiosek, będących w pobliżu walk żydowsko-arabskich. Wpłynęło to na zwiększenie liczby [[palestyńscy uchodźcy|palestyńskich uchodźców]].
Linia 22:
Uchwalona 29 listopada 1947 [[Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181]] zakładała, że na terenie byłego [[Palestyna (mandat)|Mandatu Palestyny]] miały powstać dwa państwa (żydowskie i arabskie) oraz mała międzynarodowa strefa obejmująca [[Jerozolima|Jerozolimę]] i [[Betlejem]]. Strefa międzynarodowa miała pozostawać poza granicami obu państw i być zarządzana przez [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Narody Zjednoczone]], które stawały się gwarantem bezpieczeństwa wszystkich świętych miejsc [[Chrześcijaństwo|chrześcijaństwa]], [[islam]]u i [[judaizm]]u w obu miastach<ref>{{cytuj stronę | url = http://avalon.law.yale.edu/20th_century/res181.asp | tytuł = United Nations General Assembly Resolution 181 | data dostępu = 2014-10-13| praca = The Avalon Project – Yale Law School | język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = https://unispal.un.org/maps/m0103_1b.gif | tytuł = Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP | data dostępu = 2014-10-13 | autor = | opublikowany = 1948 | praca = United Nations | język = en}}</ref>. Społeczność żydowska zaakceptowała plan podziału [[Palestyna|Palestyny]], jednak Arabowie odrzucili go i dzień później doprowadzili do wybuchu [[wojna domowa w Mandacie Palestyny|wojny domowej w Mandacie Palestyny]]. Region Jerozolimy stanowił najsilniejszy punkt sporny. Egzystencja społeczności żydowskiej w Jerozolimie była uzależniona od płynności dostaw z nadmorskiej [[równina Szaron|równiny Szaron]] i miasta [[Tel Awiw-Jafa|Tel Awiw]]. Utrzymanie tej komunikacji było dla jerozolimskich Żydów sprawą życia i śmierci. Izraelski dziennikarz Amos Elon argumentował w tym temacie: „''Dla wszystkich było jasnym, że [[Bitwy o Jerozolimę (1948)|bitwa o Jerozolimę]] nie zostanie rozstrzygnięta na Starym Mieście, ale na wąskim pasie asfaltu, który łączy Jerozolimę z Tel Awiwem. Ta droga decydowała o życiu miasta i bez niej nie było szans na przetrwanie''”<ref>{{cytuj pismo | nazwisko = Elon| imię = Amos | tytuł = Jerozolima nie wchodzi | czasopismo = | wolumin = | wydanie = | strony = | data = 1948| wydawca = | miejsce = Tel Awiw | issn = | doi =}}</ref>.
Od samego początku siły arabskie zaczęły atakować linie komunikacyjne prowadzące do [[Zachodnia Jerozolima|Zachodniej Jerozolimy]], dążąc do całkowitej izolacji żydowskiej części miasta{{odn|Gelber|2006|s=26}}. W odpowiedzi żydowska organizacja paramilitarna [[Hagana]] rozpoczęła organizować [[
W pobliżu zaatakowanej wioski al-Kastal leżała kolejna arabska wieś – [[Dajr Jasin]]. W 1948 liczyła ona 708 mieszkańców, którzy żyli w 144 domach<ref name=dayrjasin>{{cytuj stronę | url = http://www.palestineremembered.com/Jerusalem/Dayr-Yasin/index.html | tytuł = Welcome To Dayr Yasin | data dostępu = 2014-10-13 | autor = | opublikowany = | praca = Palestine Remembered | data = | język = en}}</ref>{{odn|Khalidi|1992|s=290}}. Wieś była położona na strategicznym wzgórzu (wysokość 800 metrów n.p.m.) górującym nad drogą prowadzącą od zachodu do Jerozolimy. Mieszkańcy wsi byli stosunkowo zamożnymi ludźmi, utrzymującymi się głównie z [[kamieniołom]]u [[wapień|wapienia]]. Nie stanowili oni zagrożenia dla żydowskich linii komunikacyjnych, a nawet 20 stycznia 1948 zawarli oficjalny [[rozejm]] ze swoimi żydowskimi sąsiadami z położonej po drugiej stronie [[
Kiedy trwały walki o wieś al-Kastal, przywódcy dwóch radykalnych żydowskich organizacji paramilitarnych [[Irgun Cwai Leumi|Irgun]] i [[Lechi]] spotkali się z dowódcą obrony Jerozolimy, [[Dawid Sze’alti’el|Dawidem Sze’alti’elem]]. Ich zdaniem Dajr Jasin stanowiła zagrożenie dla żydowskich dzielnic w [[Zachodnia Jerozolima|Zachodniej Jerozolimie]] oraz dla głównej drogi prowadzącej do wybrzeża. Sze’alti’el był niechętny temu planowi i wskazał wioskę [[En Kerem]] jako lepszy cel ataku. Dowódcy Irgunu i Lehi odrzucili taką możliwość, twierdząc, że byłoby to zbyt trudne zadanie dla nich. Sze’alti’el zakazał im następnie podejmowanie takiej akcji, sugerując im, że siły Irgunu i Lehi przydałyby się podczas walk o al-Kastal. Widząc niechęć ze strony swoich rozmówców, Sze’alti’el ostatecznie ustąpił. Postawił jednak warunek, że w wiosce mają pozostać jej mieszkańcy, aby zapobiec utworzeniu w pozostałej pustej przestrzeni nowej arabskiej bazy wojskowej{{odn|Sze’alti’el|1981|s=139}}. Decyzji tej sprzeciwił się oficer wywiadu [[Palmach]], Meir Pa’il. Sze’alti’el powiedział jednak, że nie ma siły, aby ich zatrzymać. Szef wywiadu Hagany w Jerozolimie, Icchak Levi zaproponował nawet, aby ostrzec mieszkańców Dajr Jasin – Sze’alti’el nie zezwolił na to<ref name=pail>{{cytuj stronę | url = http://web.archive.org/web/20080419084659/http://www.ariga.com/peacewatch/dy/dypail.htm | tytuł = Deir Yassin – Meir Pail's Eyewitness Accoun | data dostępu = 2014-10-13 | autor = Meir Pail, Ami Isseroff | opublikowany = 1998 | praca = Peace Middle East Dialog Group | data = | język = en}}</ref>. Ostatecznie dowódcy Irgunu i Lehi podjęli decyzję, że mieszkańcy Dajr Jasin zostaną wysiedleni, aby przestraszyć pozostałych Arabów w Palestynie. Na odprawie wydano zezwolenie żołnierzom, że mogą zabijać mężczyzn (sprzeciwił się temu [[Menachem Begin]]). Podkreślano przy tym, aby nie zabijać więźniów, kobiet i dzieci. Aby umożliwić cywilom ucieczkę, miano pozostawić otwartą drogę do pobliskiej wioski En Kerem{{odn|Morris|2001|s=207}}.
Linia 68:
* {{cytuj książkę | nazwisko = Morris | imię = Benny | tytuł = The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited | wydawca = Cambridge University Press | miejsce = Cambridge| rok = 2004| isbn = 0521009677 | odn = tak}}
* {{cytuj książkę | nazwisko= Sze’alti’el |imię=Dawid | tytuł = Jerusalem 1948 | wydawca = | miejsce = Tel Awiw | rok = 1981 | isbn = | odn=tak}}
* {{cytuj książkę | nazwisko= Tveit |imię= Odd Karsten| tytuł =
* {{cytuj książkę |nazwisko=Westwood| imię=John |tytuł=The History of the Middle East Wars |miejsce=North Dighton, MA |wydawca=World Publications Group, Inc |rok=2002 |isbn=1-57215-315-6 | odn=tak}}
|