Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
to był inny ślub przed zdobyciem Warszawy |
przypis |
||
Linia 81:
Pozbawiony poparcia [[Szlachta|szlachty]] i oparcia w silnym [[Mieszczaństwo|mieszczaństwie]], kalwinizm stopniowo zanikał. Poświadczają to liczne przykłady przechodzenia rodów magnackich na katolicyzm (np. jedna z linii Radziwiłłów). Brak centralnej organizacji kościelnej także osłabił kalwinizm, który już tylko bronił swojej pozycji. [[Zygmunt III Waza]] przestał respektować postanowienia konfederacji warszawskiej i tolerował rosnące prześladowania reformowanych. Rugowano protestantów z miast królewskich. [[Władysław IV Waza|Władysław IV]] prowadził politykę większej tolerancji, pozwolił osiąść w Polsce protestantom wygnanym ze [[Śląsk]]a. W [[Małopolska|Małopolsce]] Kościół reformowany powoli odżywał, w Sandomierskiem powstawały nowe zbory. Do [[Leszno|Leszna]] masowo przybywali z [[Czechy|Czech]] [[bracia czescy]] z [[Jan Ámos Komenský|Janem Amosem Komenskim]]. W 1678 zawarto w Lesznie „Amica complanatio” (Porozumienie przyjacielskie) z luteranami, dotyczące współpracy Kościołów, wspólnego użytkowania świątyń i wspólnych synodów. Równocześnie jednak wciąż dochodziło do zatargów na tle religijnym jak na przykład w 1639 roku w Wilnie. Kalwini zostali zmuszeni do opuszczenia miasta, a ich zbór na ulicy Świętomichalskiej został zburzony<ref>''Wilno. Przewodnik krajoznawczy Juljusza Kłosa Prof. Uniwersytetu St. Batorego. Wydanie trzecie poprawione'', Wydawnictwo Wileńskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, Wilno 1937, s. 140</ref>.
Czasy [[Jan II Kazimierz Waza|Jana Kazimierza]] przyniosły upadek kalwinizmu: zanikł na południowym wschodzie kraju w wyniku wojen i bezprawia. Po zakończeniu [[Potop szwedzki|potopu szwedzkiego]] reformowanych dosięgły represje spowodowane ich współpracą z protestanckim najeźdźcą (pogromy, zabójstwa, spalenie Leszna). Pomijano jednak fakt podobnej kolaboracji ze strony części katolików. Protestanci masowo opuszczali Rzeczpospolitą. Na skutek ślubu Jana Kazimierza wygnano z Polski [[
W tym okresie doszło do utożsamienia katolicyzmu z patriotyzmem i z polskością. Taki schemat został przyjęty przez królów: [[Michał Korybut Wiśniowiecki|Michała Korybuta Wiśniowieckiego]] i [[Jan III Sobieski|Jana III Sobieskiego]], którzy, choć potwierdzili prawa innowierców, nie potrafili spowodować ich respektowania. W 1682 po raz czwarty został zburzony zbór w Wilnie. Czasy saskie przyniosły kolejne sankcje, w tym zamknięcie protestantom dostępu do [[Senat (I Rzeczpospolita)|Senatu]] (1712). Protestantyzm w Polsce został utożsamiony z pojęciem obcości i zagrożenia i przestał być liczącym się nurtem życia kraju.
| |||