Przyczółek bratysławski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
drobne redakcyjne
Linia 1:
{{dopracować|źródła=2017-02}}
[[Plik:Slovakia borderHungary.png|thumb|Zmiany granic Słowacji w latach 1938-19471938–1947. Kolorem zielonym zaznaczono tereny anektowane przyłączone w 1947]]
[[Plik:BratislavskéPredmostie.svg|thumb|Mapa przyczółka bratysławskiego]]
 
'''Przyczółek bratysławski''' ([[język{{w słowackijęzyku|sk|słow.]] ''Bratislavské predmostie''}}, [[język{{w węgierskijęzyku|hu|węg.]] ''Pozsonyi hídfő''}}, [[język{{w niemieckijęzyku|de|niem.]] ''Pressburger (Bratislavaer) Brückenkopf''}}) – dawna potoczna nazwa jedynej części [[Słowacja|Słowacji]] (wcześniej - [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]]) położonej na południe od [[Dunaj]]u. W całości leży w granicach [[Bratysława|Bratysławy]].
 
Przyczółek bratysławski powstał w wyniku rozbioru [[Królestwo Węgier|Królestwa Węgier]] na mocy [[traktat w Trianon|traktatu w Trianon]]. [[14 sierpnia]] [[1919]] wojsko czechosłowackie zajęło leżącą na południowym brzegu Dunaju, naprzeciwko Bratysławy, wieś [[Petržalka (dzielnica Bratysławy)|Petržalka]] (węg. ''Pozsonyligetfalu'', niem. ''Engerau''). Na żądanie delegacji czechosłowackiej na konferencji pokojowej w Wersalu przyznano ten teren Czechosłowacji. Powodem było to, że mieszkańcy Bratysławy mieli tu ogrody, pola uprawne i letniska. Przed przyłączeniem do Czechosłowacji teren ten należał do komitatu [[Bratysława|Pozsony]]. W [[1910]] wieś liczyła 2,9 tys. mieszkańców, w tym 2,0 tys. [[Niemcy|Niemców]], 0,5 tys. [[Węgrzy|Węgrów]], 0,3 tys. [[Słowacy|Słowaków]]. Przyczółek miał wówczas 29 km² powierzchni.
 
Po rozbiorze Czechosłowacji w [[1938]] Petržalka (wraz z [[Devín]]em po drugiej stronie Dunaju) została przyłączona do [[Niemcy|Niemiec]]. W [[1945]] powróciła do odtworzonej Czechosłowacji. Na konferencji pokojowej w Paryżu delegacja czechosłowacka ze względów strategicznych żądała powiększenia przyczółka o kolejnych pięć wsi: [[Rusovce]] (węg. ''Oroszvár'', niem. ''Karlburg'', [[język chorwacki|chorw.]] ''Rosvar''), [[Jarovce]] (węg. ''Horvátjárfalu'', niem. ''Kroatisch Jahrndorf'', chorw. ''Hrvatski Jandrof''), [[Čunovo]] (węg. ''Dunacsún'', niem. ''Sarndorf'', chorw. ''Čunovo''), [[Rajka]] (niem. ''Ragendorf'') i [[Bezenye]] (chorw. ''Bizonja'', niem. ''Pallersdorf'') z węgierskiego komitatu [[Moson]]. Pokój paryski z [[10 lutego]] [[1947]] przyznał Czechosłowacji trzy pierwsze miejscowości i pozostawił dwie ostatnie przy Węgrzech. Po wejściu pokoju paryskiego w życie [[15 października]] [[1947]] przyczółek bratysławski powiększono w ten sposób o 65 km², do dzisiejszych 94 km². Rusovce zamieszkiwali głównie Niemcy (ponad 70%), Jarovce - głównie Chorwaci (80%), a Čunovo - Chorwaci, Niemcy i Węgrzy. Nie obyło się bez wysiedleń ludności - Rusovce opuścili Niemcy i zamieszkali tam Węgrzy a ich domy zajęli Słowacy; dzisiaj mieszkańcy urodzeni na [[Węgry|Węgrzech]] to zaledwie 15% społeczeństwa. Čunovo i Jarovce w mniejszym stopniu objęły wysiedlenia (z powodu dużego odsetka Chorwatów), głównie miejscowych Niemców<ref>[http://www.sme.sk/c/3530599/na-pripojenie-jaroviec-rusoviec-a-cunova-sa-zabuda.html Na pripojenie Jaroviec, Rusoviec a Čunova sa zabúda] (sk).</ref>.
 
Po drugiej wojnie światowej przyczółek bratysławski, szczególnie Petržalka, stał się sypialnią Bratysławy. Nastąpił wspomniany masowy napływ Słowaków, którzy obecnie stanowią absolutną większość ludności tego terenu. W [[1946]] włączono do Bratysławy Petržalkę, a w [[1972]] Jarovce, Rusovce i Čunovo. Obecnie przyczółek bratysławski stanowi [[powiat Bratysława V]], dzielący się na cztery dzielnice: Petržalka, Jarovce, Rusovce i Čunovo.