2 Dywizjon Pociągów Pancernych: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kerim44 (dyskusja | edycje)
Kerim44 (dyskusja | edycje)
→‎Kampania wrześniowa: drobne techniczne
Linia 81:
W II rzucie mobilizacji powszechnej dywizjon miał sformować Ośrodek Zapasowy Pociągów Pancernych nr 1. Z chwilą zakończenia mobilizacji dywizjon ulegał likwidacji. W [[etat (wojsko)|etatcie]] ośrodka zapasowego przewidziany był między innymi [[Szkolny Pociąg Pancerny (2 Dywizjon)|Szkolny Pociąg Pancerny]]<ref group=uwaga>Różne źródła podają też nazwy „Stefan Czarniecki”, „Zagończyk” i „Naprzód”, patrz przypis Jana Brzeskiego do pamiętnika B. Koniecznego (1999:26). B. Konieczny w pamiętniku nie używa terminu „szkolny”, tylko „rezerwowy” i nie podaje żadnej innej nazwy własnej tego pociągu.</ref><ref group=uwaga>Piotr Zarzycki, ''Plan mobilizacyjny „W” (...)'' s. 103. Według tego autora planowano sformować tylko jeden szkolny pociąg pancerny. 1 Dywizjon Pociągów Pancernych, poza pięcioma pociągami pancernymi nr 11-15, mobilizował w II rzucie mobilizacji powszechnej Park Stały Broni Pancernych Nr 11 (bez czołówki).</ref>. 1 września dowództwo tego pociągu objął kpt. Franciszek Pietrzak.
 
2 września po klęsce [[6 Dywizja Piechoty (II RP)|6 Dywizji Piechoty]] [[Bitwa pszczyńska|pod Pszczyną]] zaczęto planować ewakuację Dywizjonu{{odn|Krawczak|Odziemkowski|1987|s=190}}. Mobilizacja jednostek II rzutu rozpoczęła się 4 września. Według Krawczaka i Odziemskiego, tego samego dnia dywizjon rozpoczął ewakuację z Niepołomic do Tarnobrzega, gdzie miał powstać Ośrodek Szkoleniowy Kadr Uzupełniających (Krawczak i Odziemski piszą, że „4 września rezerwistów i część kadry pod dowództwem mjr. Stanisława Sączewskiego, mjr. Józefa Dorzańskiego, kpt. Zygmunta Zawiłły i por. Jana Massalskiego załadowano do pociągu ewakuacyjnego”{{odn|Krawczak|Odziemkowski|1987|s=190}}; jest to błąd – na stronie 32 swoich pamiętników kpt. Konieczny jasno stwierdza „majorowie Sączewski, Dobrzański, kpt. Zawiłą, kpt. Starzewski, Trębakiewicz i inni” poruszali się transportem samochodowym{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=32}}). Konieczny i Brzeski podają także, że transporty kolejowe i samochodowe opuściły Niepołomice dopiero 5 września<ref name=kb23>{{odn|Konieczny, |Brzeski. ''Mój wrzesień 1939'', |1999|s. =23.</ref>}}. Transportem ewakuacyjnym dowodził kpt. Bronisława Koniecznego<ref name{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=kb23/>23}}; w swoim pamiętniku podaje „oficerów było trzech, tj. ja, por. [Cezary] Masalski i jeden ppor. przydzielony z DOK jako informator.”<ref name=kb25>{{odn|Konieczny, |Brzeski. ''Mój wrzesień 1939'', |1999|s. =25.</ref>}} Transportem samochodowym prawdopodobnie dowodził kpt. Lichnowski<ref name=kb24>{{odn|Konieczny, |Brzeski. ''Mój wrzesień 1939'', |1999|s. =24.</ref>}}. Transport składał się z 23 wagonów<ref name{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=kb25/>25}}. Nad ranem 5 września do wagonów dołączono lokomotywę, i pociąg ewakuacyjny ruszył<ref name=kb27>{{odn|Konieczny, |Brzeski. ''Mój wrzesień 1939'', |1999|s. =27.</ref>}}. W okolicy stacji [[Brzesko]] na skutek nalotu zginął jeden z żołnierzy pociągu<ref name=kb28>{{odn|Konieczny, |Brzeski. ''Mój wrzesień 1939'', |1999|s. =28.</ref>}}. Przez Brzesko-[[Bogumiłowice (województwo małopolskie)|Bogumiłowice]]-[[Tarnów]]-[[Dębica|Dębicę]] pociąg dojechał do Tarnobrzega 7 września{{odn|Krawczak|Odziemkowski|1987|s=191}}.
 
W źródłach pojawiają się sprzeczne informacje co do losów transportu ewakuacyjnego. Według Krawczaka i Odziemkowskiego, miejsce przewidziane na zakwaterowanie było zbombardowane, podczas postoju pociągu nalot uszkodził pociąg ewakuacyjny – zniszczona została lokomotywa, spłonęły wagony; po tym wydarzeniu ewakuowanych zabrały samochody ciężarowe na [[Sandomierz]]-[[Lwów]]-[[Brody (miasto)|Brody]]-[[Iwano-Frankiwsk|Stanisławów]]-[[Kołomyja|Kołomyję]], 19 września kolumna przekroczyła granicę państwa{{odn|Krawczak|Odziemkowski|1987|s=190}}{{odn|Krawczak|Odziemkowski|1987|s=191}}. Odmienny przebieg wydarzeń podaje kpt. Konieczny. Potwierdza dotarcie na stację Tarnobrzeg 7 września; stację zastał zbombardowaną i opuszczoną{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=32}}. Ponieważ tylko jeden tor był zdatny do przejazdu, a za pociągiem ewakuacyjnym czekały inne, pociąg musiał ruszyć, zatrzymując się na bocznym torze w pierwszej stacji za Tarnobrzegiem w kierunku na [[Rozwadów (Stalowa Wola)|Rozwadów]] ([[Sobów]]){{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=33}}. Kpt. Konieczny wysłał por. Masalskiego na poszukiwania dowództwa; wieczorem ten zameldował telefonicznie, że spotkał dowództwo Dywizjonu koło Tarnobrzega, i mjr Sączewski nakazał doprowadzić transport do [[Żurawica (województwo podkarpackie)|Żurawicy]]{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=34}}. Na stację Rozwadów pociąg dotarł ok. godziny 20.00 8 września{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=36}}. Rankiem 9 września pociąg dotarł do stacji [[Nisko]]{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=36}}. Ok. godziny 14.00 pociąg dotarł do [[Przeworsk]]a, który opuścił 9 września{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=37}}{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=38}}. Na trasie do [[Jarosław (województwo podkarpackie)|Jarosławia]], 10 września, pociąg utknął w zatorze, razem ze [[Szkolny Pociąg Pancerny (2 Dywizjon)|Szkolnym Pociągiem]] kpt. Pietrzaka{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=38}}<ref name=kb38-40>{{odn|Konieczny, |Brzeski. ''Mój wrzesień 1939'', |1999|s. =38-40.</ref>}}. Tam po nalocie pociągi zostały zaatakowane przez piechotę i jednostki zmotoryzowane nieprzyjaciela<ref name{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=kb3838-40 />}}. Unieruchomiony pociąg opuszczono pod ostrzałem niemieckim; tak koniec kolejowego transportu ewakuacyjnego opisał jego dowódca<ref name=kb40-42>{{odn|Konieczny, |Brzeski. ''Mój wrzesień 1939'', |1999|s. =40-42.</ref>}}.
 
== Symbole dywizjonu ==