Zdzisław Peszkowski: Różnice pomiędzy wersjami

Pochodził z rodziny szlacheckiej Peszkowskich herbu Jastrzębiec. Urodził się pod koniec [[I wojna światowa|I wojny światowej]] 23 sierpnia 1918 w Sanoku w zamożnej rodzinie. Rodzice,Był synem pochodzącypochodzących z [[Limanowa|Limanowej]]<ref>{{Cytuj pismo | autor = [[Stefan Stefański (muzealnik)|Stefan Stefański]] | tytuł = Legendarna cukiernia Peszkowskiego | czasopismo = [[Tygodnik Sanocki]] | strony = 6 | data = Nr 44 (156) z 4 listopada 1994 | url = http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=915}}</ref> [[Zygmunt Peszkowski (cukiernik)|ZygmuntZygmunta Jastrzębiec PeszkowskiPeszkowskiego]] (1875–1946) i MariaMarii z domu KudelskaKudelskiej (1896–1970)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika. Wiadomości osobiste | czasopismo = [[Głos Rzeszowski]] | strony = 3 | data = Nr 8 z 13 lutego 1916 | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=1861}}</ref>, którzy w Sanoku prowadzili lokal gastronomiczny zwany „cukiernią Peszkowskich”<ref>[[Edward Zając]], ''Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka'', Sanok 2002, s. 103-104.</ref> (położony przy ówczesnej ulicy Liska<ref>{{Cytuj pismo | autor = | tytuł = Nowy krzyż i tablica na cukierni Peszkowskich | czasopismo = [[Tygodnik Sanocki]] | strony = 3 | data = Nr 46 (1145) z 22 listopada 2013 | url = http://tygodniksanocki.eu/archiwum/2013/nr46.pdf}}</ref>, obecniew kamienicy pod adresem [[Ulica Jagiellońska w Sanoku|ulicy Jagiellońskiej]] 10). PeszkowscyWraz zamieszkiwaliz nieopodal.rodziną Miałzamieszkiwał starsząw siostrędomu Helenęprzy (1916–1918,ulicy zmarłaJagiellońskiej podczas28, [[Pandemiapołożonym grypyponiżej wtejże latachkamienicy<ref 1918–1919|epidemii hiszpanki]]name="KP"/><ref group=uwaga>UrodziłaDom rodziny Peszkowskich nie istnieje. Znajdował się 18pomiędzy grudnia[[Budynek 1916,przy aul. zmarłaJagiellońskiej 1722 październikaw 1918,Sanoku|budynkiem niespełnaprzy dwaulicy miesiąceJagiellońskiej po22]] urodzeniua Zdzisława,nieistniejącą zajezdnią autobusową zob„Okęcie”. {{Cytuj pismo | autor = [[Krystyna Chowaniec]] | tytuł = Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski | czasopismo = [[Rocznik Sanocki]] | wolumin = Tom X | strony = 175 | data = 2011}}</ref>. Miał starszą siostrę Helenę (1916–1918, zmarła podczas [[Pandemia grypy w latach 1918–1919|epidemii hiszpanki]]<ref>Urodziła się 18 grudnia 1916, a zmarła 17 października 1918, niespełna dwa miesiące po urodzeniu Zdzisława{{odn|Chowaniec. Patron|2011|s=175|ref=nie}}</ref>) oraz młodszych braci: Wiesława (1920-1976, podczas II wojny światowej żołnierz gen. [[Stanisław Maczek|Stanisława Maczka]], później emigrant w USA, kierownik fabryki) i Bolesława (1922-1977, tenisista stołowy w klubie [[Sanoczanka Sanok]]<ref>{{Cytuj pismo | autor = Józef Ząbkiewicz | tytuł = Ludzie sanockiego sportu. Eugeniusz Czerepaniak | czasopismo = [[Tygodnik Sanocki]] | strony = 10 | data = Nr 36 (148) z 9 września 1994 | url = http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=907}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Siwogłowy mistrz | czasopismo = [[Tygodnik Sanocki]] | strony = 10 | data = Nr 32 (196) z 11 sierpnia 1995 | url = http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=954}}</ref>, po ojcu prowadził cukiernię w Sanoku)<ref>{{Cytuj książkę | autor = Zdzisław Peszkowski | tytuł = Z grodu nad krętym Sanem w szeroki świat | wydawca = [[Muzeum Historyczne w Sanoku]] | miejsce = Sanok | data = 2004 | strony = 17-21 | isbn = 83-919305-3-X}}</ref>. Krewnymi Zdzisława Peszkowskiego był płk pilot [[Jerzy Bajan]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Zdzisław Peszkowski | tytuł = Z grodu nad krętym Sanem w szeroki świat | wydawca = [[Muzeum Historyczne w Sanoku]] | miejsce = Sanok | data = 2004 | strony = 36 | isbn = 83-919305-3-X}}</ref> oraz sędzia mjr Stanisław Kudelski<ref>{{Cytuj książkę | autor = Zdzisław Peszkowski | tytuł = Wspomnienia jeńca z Kozielska | wydawca = Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej | miejsce = Warszawa | data = 1989 | strony = 23 | isbn = 83-85015-66-3}}</ref>.

Również w Sanoku rozpoczęła się harcerska droga księdza Peszkowskiego – jego największa pasja. 1 listopada 1928 pod Krzyżem Powstańców na [[Cmentarz Centralny w Sanoku|Cmentarzu Centralnym w Sanoku]] złożył [[Przyrzeczenie harcerskie|Przyrzeczenie Harcerskie]]<ref name="ReferenceA">{{Cytuj pismo odn| autor = [[Krystyna Chowaniec]] | tytuł =. Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski | czasopismo = [[Rocznik Sanocki]] 2011| wolumin s= X | strony = 176 | data = 2011}}</ref>. Kolejno pełnił funkcje [[zuchy|zucha]], szeregowego, drużynowego II Drużyny Harcerzy oraz wodza zuchów i namiestnika zuchowego. Z zapałem zdobywał stopnie i sprawności i angażował się w działalność harcerską, co przełożyło się na wyjazdy – w 1933 brał udział w obozie harcerskim w Zetemiance koło [[Skole]]go, a w maju 1935 jako [[wywiadowca]] reprezentował hufiec podczas [[Pogrzeb Józefa Piłsudskiego|uroczystości pogrzebowych]] marszałka [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]]. W lipcu 1935 jako [[zastęp]]owy uczestniczył w [[Jubileuszowy Zlot ZHP w Spale|Jubileuszowym Zlocie ZHP w Spale]]. W 1936 mianowany drużynowym II Drużyny gimnazjalnej Harcerskiej im. kpt. Franciszka Żwirki<ref>{{Cytuj książkę | autor = Czesław Mazurczak | tytuł = Harcerstwo Sanockie 1910–1949 | wydawca = [[Harcerska Oficyna Wydawnicza]] | miejsce = Kraków | data = 1990 | strony = 66}}</ref>. W 1937 oddelegowany do szkoły [[zuchmistrz]]ów [[Związek Harcerstwa Polskiego|ZHP]] [[Aleksander Kamiński|Aleksandra Kamińskiego]], który po kursie przyjął go na instruktora Szkoły Harcerskiej jako namiestnika zuchowego. Następnie zdobył stopień [[podharcmistrz]]a (nadał go [[Zbigniew Trylski]] 10 czerwca 1938)<ref name="ReferenceAKC176"/>. Uzyskane umiejętności, wiedzę i doświadczenie przekazywał podkomendnym podczas kursów, obozów, szkoleń. Swoją przynależność do ZHP zawsze uwidoczniał poprzez noszenie Krzyża Harcerskiego (również jako żołnierz i kapłan). W 1938 roku złożył egzamin maturalny.

Został [[Podchorąży (tytuł wojskowy)|podchorążym]] [[Kawaleria w II Rzeczypospolitej|kawalerii]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]]. Od 30 września 1938 roku do 15 lipca 1939 roku był słuchaczem [[Centrum Wyszkolenia Kawalerii|Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii]] w Grudziądzu. Był przydzielony do plutonu w III szwadronie. Także w tym miejscu był wychowawcą i opiekunem harcerskim<ref name="ReferenceB">{{Cytuj pismo odn| autor = [[Krystyna Chowaniec]] | tytuł =. Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski | czasopismo = [[Rocznik Sanocki]] 2011| wolumin s= X | strony = 177 | data = 2011}}</ref>. Po ukończeniu szkoły został skierowany na praktykę do [[20 Pułk Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego|20 Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego]] w Rzeszowie, w którym szkolił zmobilizowanych żołnierzy<ref>{{Cytuj książkę | autor = Zdzisław Peszkowski | tytuł = Z grodu nad krętym Sanem w szeroki świat | wydawca = [[Muzeum Historyczne w Sanoku]] | miejsce = Sanok | data = 2004 | strony = 59 | isbn = 83-919305-3-X}}</ref>.

W latach 2005-2008 Ks. hm Zdzisław Peszkowski był patronem honorowym [[Hufiec ZHP Sanok|Hufca Ziemi Sanockiej ZHP]], który rok po śmierci księdza, 10 listopada 2008 uroczyście przyjął nazwę Hufiec Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego<ref name="ReferenceC">{{Cytuj pismo odn| autor = [[Krystyna Chowaniec]] | tytuł =. Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski | czasopismo = [[Rocznik Sanocki]] 2011| wolumin s= X | strony = 175 | data = 2011}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://esanok.pl/2012/5-rocznica-smierci-ks-peszkowskiego.html|tytuł=5. rocznica śmierci ks. Peszkowskiego|opublikowany=esanok.pl|język=pl|data dostępu=2012-09-25}}</ref>. Na fasadzie budynku [[Dom Harcerza w Sanoku|Domu Harcerza w Sanoku]] przy ulicy Zielonej 39 (także tzw. Willa „Pod Topolami”) w dzielnicy [[Błonie (Sanok)|Błonie]] została ustanowiona tablica pamiątkowa poświęcona ks. hm Zdzisławowi Peszkowskiemu. Inskrypcja głosi: ''Na pamiątkę nadania Hufcowi ZHP Ziemi Sanockiej imienia Księdza hm. Zdzisława Peszkowskiego zuchy, harcerze, instruktorzy. Sanok 10.11.2008 r.'' W budynku 5 marca 2010 została otwarta Izba Pamięci ks. Peszkowskiego{{odn|Ksiądz Zdzisław Peszkowski 1918–2007|2012|s=212}}.

Symboliczna tablica nagrobna ku jego pamięci została umieszczona na grobowcu rodzinnym rodziny Peszkowskich na [[Cmentarz Centralny w Sanoku|Cmentarzu Centralnym w Sanoku]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20160121064822/http://zymon.com.pl/6-cmentarz-epilog.html|tytuł=Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej|opublikowany=zymon.com.pl|data dostępu=17 maja 2014}}</ref> (w którym zostali pochowani jego rodzice i brat Bolesław<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Stefan Stefański (muzealnik)|Stefan Stefański]] | tytuł = Cmentarze sanockie | miejsce = Sanok | data = 1991 | wydawca = Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku | strony = 28}}</ref>), odnowionym i poświęconym 23 sierpnia 2008 przez proboszcza [[Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku|parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku]] ks. dr. [[Andrzej Skiba|Andrzeja Skibę]]{{odn|Ksiądz Zdzisław Peszkowski 1918–2007|2012|s=211}}<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Krystyna Chowaniec]] | tytuł = 100 lat sanockiego harcerstwa 1911–2011. Suplement | miejsce = Sanok | data = 2011 | strony = 51 | isbn = 978-83-62960-05-7}}</ref>, w 90. rocznicę urodzin księdza<ref>{{Cytuj pismo odn| autor = [[Krystyna Chowaniec]] | tytuł =. Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski | czasopismo = [[Rocznik Sanocki]] 2011| wolumin s= X | strony = 182 | data = 2011}}</ref>.

18 kwietnia 2009 na Cmentarzu Centralnym w Sanoku został odsłonięty Pomnik Golgota Wschodu, powstały z inicjatywy ks. Zdzisława Peszkowskiego, upamiętniający pochodzące z Sanoka i Ziemi Sanockiej ofiary zbrodni katyńskiej{{odn|Ksiądz Zdzisław Peszkowski 1918–2007|2012|s=212}}. Głównym jego elementem jest Krzyż Pamięci Ofiar Polskiej Golgoty Wschodu, poświęcony 10 listopada 2008<ref>{{Cytuj pismo odn| autor = [[Krystyna Chowaniec]] | tytuł =. Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski | czasopismo = [[Rocznik Sanocki]] 2011| wolumin s= X | strony = 182 | data = 2011}}</ref>. Stanowi go krzyż [[Brzoza|brzozowy]] z tabliczką o treści: ''Ofiarom polskiej Golgoty Wschodu''. U podstawy krzyża umieszczono kamienie, na których widnieją trzy tabliczki. Pierwsza zawiera inskrypcję ''Krzyż wzniesiono z inicjatywy Ks. Prałata Zdzisława J. Peszkowskiego staraniem Hufca ZHP Ziemi Sanockiej. A.D. 2008.'', druga – ''W 40-stym nas Matko na Sybir zesłali. Sanok, 04.2009.'', ufundowana przez [[Związek Sybiraków]], zaś trzecia, upamiętniająca por. [[Zbigniew Czekański|Zbigniewa Czekańskiego]] zawiera cytat ks. Zdzisława Peszkowskiego i informację pamiątkową: ''Sercem i modlitwą otaczam postać dh Z. Czekańskiego, umiłowanego harcerza, konspiratora, bohatera i męczennika, ks. Z. Peszkowski / por. Zbigniew Czekański ur. 4.VII.1907 zginął 30.VI.1941. Z-ca komendanta hufca harcerzy w Sanoku. Dowódca Harcerskiej Kompanii Obrony Lwowa w 1939 r. Instruktor Chorągwi Lwowskiej Szarych Szeregów. Sanok, 18.04.2009''. 18 kwietnia 2009, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w tzw. Alei Katyńskiej wokoło krzyża zostało zasadzonych 21 [[Dąb Pamięci|Dębów Pamięci]]<ref name="ReferenceC"/>. W drugą rocznicę śmierci księdza, 8 października 2009, posadzono trzy następne Dęby Pamięci, a w piątą rocznicę w 2012 dwa kolejne<ref>{{cytuj stronę|url=http://pissanok.pl/aktualnosci/5.-rocznica-mierci-ks.-zdzislawa-peszkowskiego.html|tytuł=5. rocznica śmierci ks. Zdzisława Peszkowskiego|opublikowany=pissanok.pl|język=pl|data dostępu=2012-12-01}}</ref>. Jeden z nich upamiętnia krewnego Zdzisława Peszkowskiego, ppłk. [[Edward Peszkowski|Edwarda Peszkowskiego]] (1891–1940).

* {{Cytuj pismo |odn={{odn/id|Chowaniec. Patron|2011}} | autor = [[Krystyna Chowaniec]] | tytuł = Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski | czasopismo = [[Rocznik Sanocki]] 2011 | wydawcawolumin = TowarzystwoTom Przyjaciół Sanoka i Ziemi SanockiejX | strony = 175-182 | issn = 0557-2096176 | data = 2011 | url =}}