Enigma: Różnice pomiędzy wersjami

 

== Enigma a sztuka i rozrywka ==

* Pierwszym polskim filmem o Enigmie jest ''[[Sekret Enigmy]]'' z 1979 w reżyserii [[Roman Wionczek|Romana Wionczka]], będący fabularną (z wplecionymi fragmentami czysto dokumentalnymi) rekonstrukcją wydarzeń historycznych związanych z rozszyfrowaniem Enigmy przez młodych polskich matematyków. W rolach kryptologów wystąpili [[Tadeusz Borowski (aktor)|Tadeusz Borowski]] (Marian Rejewski), [[Piotr Fronczewski]] (Jerzy Różycki) i [[Piotr Garlicki]] (Henryk Zygalski)<ref>{{Filmpolski|tytuł|12777|Sekret Enigmy}}</ref><ref>[http://imdb.com/title/tt0079878/ Sekret Enigmy] w witrynie [[Internet Movie Database|The Internet Movie Database]].</ref>. 14 listopada 1980 rozpoczęto emisję 8-odcinkowego serialu telewizyjnego pod tytułem ''[[Tajemnica Enigmy (serial)|Tajemnica Enigmy]]'', będącego rozszerzoną wersją kinowego ''Sekretu Enigmy''. Twórcy serialu rozszerzyli wątki z życia osobistego bohaterów i wprowadzili więcej postaci historycznych<ref>{{Filmpolski|tytuł|123696|Tajemnica Enigmy}}</ref>. Wartość strony dokumentalnej obu filmów jest nie do przecenienia, gdyż jednym z konsultantów naukowych był sam Marian Rejewski.

* Sztuka angielska ''Breaking the Code'' (Łamanie Kodu), autorstwa Hugh Whitemore’a, opowiada o życiu i śmierci [[Alan Turing|Alana Turinga]], jednej z czołowych postaci rozszyfrowujących zagadkę Enigmy w Bletchley Park w Wielkiej Brytanii. W rolę Turinga wcielił się [[Derek Jacobi]], który w 1996 zagrał tego samego bohatera w telewizyjnej adaptacji sztuki.

* W 158. odcinku brytyjskiego serialu [[Doktor Who|Doctor Who]], zatytułowanym ''The Curse of Fenric'', przedstawiono brytyjskich kryptologów (oraz postać, której inspiracją był Alan Turing) wykorzystujących maszynę szyfrującą ULTIMA (prawdopodobne nawiązanie do kryptonimu Enigmy – ULTRA).

* Gra komputerowa z gatunku [[Fikcja interaktywna|fikcji interaktywnej]] pod tytułem ''Jigsaw'' autorstwa [[Graham Nelson|Grahama Nelsona]] zawiera układankę w postaci wiadomości zaszyfrowanej uproszczoną wersją Enigmy. Zagadka ta jest uważana za najbardziej kłopotliwą w całej grze, co prawdopodobnie ma uświadomić graczowi, jak trudne było rzeczywiste rozszyfrowywanie przechwyconych meldunków kodowanych Enigmą.

* W filmie [[U-571 (film)|''U-571'']] z 2000 r. w reżyserii [[Jonathan Mostow|Jonathana Mostowa]] przedstawiono fikcyjną misję amerykańskiego okrętu podwodnego, której celem było porwanie niemieckiego U-boota i pozyskanie maszyny szyfrującej Enigma. Wykorzystana podczas kręcenia filmu Enigma była autentycznym egzemplarzem pozyskanym od kolekcjonera. Akcja sugeruje, że bez uzyskania maszyny nigdy wcześniej nie było możliwe odczytanie szyfrowanych nią wiadomości, podczas gdy w rzeczywistości polscy kryptolodzy od 1932 roku dekodowali meldunki, nie posiadając jakiegokolwiek egzemplarza niemieckiej wojskowej Enigmy. Rzeczywiste przechwycenie niemieckiej maszyny szyfrującej oraz jej części przez [[Royal Navy]] miało miejsce na długo przed przyłączeniem się Stanów Zjednoczonych do wojny, a pierwszy zdobyty przez Amerykanów okręt przechwycono kilka dni przed [[Lądowanie w Normandii|lądowaniem w Normandii]].

* W filmie [[Wolfgang Petersen|Wolfganga Petersena]] z 1981 pod tytułem [[Okręt (film)|Okręt]] (tytuł oryginału ''Das Boot'') pokazano czterowirnikową maszynę Enigma M4. Wielokrotnie przedstawiono czynności szyfrowania i deszyfrowania meldunków, rutynowego codziennego wykorzystywania Enigmy na pokładzie niemieckiego okrętu podwodnego.

 

== Upamiętnienie ==

* W [[Poznań|Poznaniu]] znajduje się [[Pomnik kryptologów w Poznaniu|pomnik polskich kryptologów]]: Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego, którzy wnieśli duży wkład do złamania kodu Enigmy. Pomnik znajduje się w centrum miasta, przed głównym wejściem do [[Zamek Cesarski w Poznaniu|Zamku Cesarskiego]] ([[Ulica Święty Marcin|ul. Święty Marcin]]). Miejsce zostało wybrane nieprzypadkowo – budynek Zamku mieścił przed [[II wojna światowa|II wojną światową]] pomieszczenia [[Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Uniwersytetu Poznańskiego]], na którym był prowadzony kurs kryptologii.

* W [[Bletchley Park]] na terenie Muzeum znajduje się tablica upamiętniająca Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, złamanie przez nich jako pierwszych szyfru Enigmy i ich zasług dla sukcesu brytyjskich kryptologów i wkładzie w zwycięstwo w II wojnie światowej.

* W setną rocznicę urodzin Mariana Rejewskiego (2005 rok) w Bydgoszczy, jego rodzinnym mieście, na skrzyżowaniu ulicy Gdańskiej z ulicą Śniadeckich postawiono upamiętniającą go rzeźbę. Odlany w brązie pomnik przedstawia [[Ławeczka Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy|postać kryptologa siedzącego na ławce]] z grubych płyt granitowych.

* [[Narodowy Bank Polski]], w 2007 roku, chcąc uczcić 75. rocznicę złamania szyfru Enigmy, wprowadził do obiegu monety okolicznościowe o nominałach 100 zł ([[złoto]]), 10 zł ([[srebro]]) oraz 2 zł ([[nordic gold]])<ref>{{Cytuj stronę|url=http://nbp.pl/home.aspx?f=/banknoty_i_monety/monety_okolicznosciowe/2007.html|tytuł=Narodowy Bank Polski – Monety okolicznościowe|data dostępu=13 października 2011}}</ref>.

* [[Poczta Polska]], chcąc uczcić dokonania Polaków na świecie, wprowadziła w roku 2009 do obiegu cztery znaczki. Na znaczku o nominale 1,95 zł przedstawiono podobiznę trzech odtwórców Enigmy: Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.kzp.pl/index.php?artykul=kat-zn-2009-index|tytuł=Poczta Polska – Numer katalogowy 4290 – 4293|data=28.08.2009|data dostępu=13 października 2011}}</ref>.

 

== Zobacz też ==