Polimeraza RNA: Różnice pomiędzy wersjami

'''Polimeraza RNA''', '''RNAP''' − [[Enzymyenzymy|enzym]] wytwarzający nić [[Kwasykwasy rybonukleinowe|RNA]] na matrycy [[Kwaskwas deoksyrybonukleinowy|DNA]] w procesie zwanym [[transkrypcja (genetyka)|transkrypcją]]. PolimerazaEnzym ten porusza się wzdłuż nici DNA w kierunku 3' → 5', a nić RNA powstaje w kierunku 5' → 3' z szybkością 50-100 zasad na sekundę.

Polimeraza RNA wykorzystująca jako matrycę nić DNA to polimeraza RNA zależna od DNA. U [[Wirusy|wirusów]] i roślin występują też [[polimerazy]] RNA zależne od RNA, które wykorzystują jako matrycę nić RNA.

U [[bakterie|bakterii]] występuje jedna polimeraza RNA, syntetyzująca wszystkie rodzaje RNA. Składa się ona z 5 podjednostek: dwóch podjednostek α rozpoznających czynniki regulatorowe, podjednostki β katalizującej syntezę RNA, podjednostki β' wiążącej niespecyficznie DNA i podjednostki ω tworzących razem część rdzeniową enzymu. Do związania się z sekwencjami [[promotor genu|promotorowymi]] potrzebna jest jeszcze szósta podjednostka – sigma (σ). Taki enzym określa się jako holoenzym. Transkrypcja z większości promotorów ''[[Pałeczka okrężnicy|Escherichia coli]]'' prowadzona jest przez polimerazę RNA zawierającą czynnik σ⁷⁰, ale podczas transkrypcji niektórych genów wykorzystywane są alternatywne czynniki sigma rozpoznające inne sekwencje promotorowe.

== Polimerazy u Eukariotaeukariontów ==

U [[Eukariontyeukarionty|eukariotaeukariontów]] występuje kilka jądrowych polimeraz RNA składających się z kilkunastu (od 12 do 17) podjednostek:

Jądrowe polimerazy RNA [[Eukarionty|eukariota]]eukariontów – w przeciwieństwie do polimerazy RNA bakterii – potrzebują do rozpoczęcia transkrypcji zestawu podstawowych [[czynnik transkrypcyjny|czynników trankrypcyjnychtranskrypcyjnych]] ([[kompleks preinicjacyjny]]), ponieważ rozpoznają nie sekwencję promotora, ale kompleks [[Kwasykwasy nukleinowe|kwas nukleinowy]]-[[Białka|białko]]–białko.

Ponadto u eukariota istnieją polimerazy RNA specyficzne dla [[mitochondrium|mitochodriówmitochondriów]] i [[chloroplast]]ów.

Polimerazy mitochondrialne są kodowane przez [[genom]] jądrowy, charakteryzują się znaczną homologią do polimeraz [[bakteriofag]]ów z rodziny T3/T7 i zbudowane są z jednej podjednostki. Alternatywny transkrypt [[gen]]ugenu kodującego ludzką polimerazę mitochondrialną daje jądrowo-specyficzną polimerazę RNA, która odpowiada za transkrypcję niektórych [[mRNA]].

U roślin występują też polimerazy RNA zależne od RNA, które biorą udział w odpowiedzi na infekcje [[Wirusy|wirusami]] i [[wiroid]]ami, oraz w normalnych procesach rozwoju roślin, wykorzystując mechanizm [[Interferencja RNA|interferencji RNA]].

U eukariota występują też niezależne od DNA polimerazy poli(A). Uczestniczą one w procesach obróbki posttranskrypcyjnejpotranskrypcyjnej transkryptów Pol II. Dobudowują na końcu 3' cząsteczki RNA niekodowane reszty adeniny, układające się w ciągi oligo- lub poli(A). Proces ten nazywamy [[poliadenylacja|poliadenylacją]].

U drożdży zidentyfikowano dwie takie polimerazy: Pap1 i Trf4. Pap1 dodaje do prekursorów [[mRNA]] ogon poli(A), który stabilizuje cząsteczkę, tj.to znaczy zabezpiecza przed degradacją przez egzonukleazy 3'→5'. Trf4 natomiast, działając w kompleksie TRAMP, poliadenyluje niekodujące RNA, m.in. [[snoRNA]] i transkrypty CUT, co stymuluje ich egzonukleolizę od końca 3'. W przypadku snoRNA jest to etap dojrzewania cząsteczki, natomiast w przypadku CUT prowadzi do natychmiastowej i całkowitej degradacji transkryptu.

== Polimerazy u Archeaarcheonów ==

U [[Archeonyarcheony|Archeaarcheonów]] występuje jedna polimeraza RNA składająca się z 13 podjednostek o dużej homologii do podjednostek eukariotycznych polimeraz RNA (a zwłaszcza polimerazy RNA II). Podobnie jak eukariotyczne polimerazy RNA potrzebuje do rozpoczęcia transkrypcji obecności [[Ogólne czynniki transkrypcyjne|ogólnych czynników transkrypcyjnych]].

Wiele [[Wirusy|wirusów]] posiada własne polimerazy RNA. Są wśród nich polimerazy RNA zależne od DNA i polimerazy RNA zależne od RNA. Polimeraza RNA bakteriofaga T7 składa się z jednej podjednostki i jest podobna do polimeraz mitochondrialnych i chloroplastowych. Charakteryzuje się też znaczną homologią do [[polimeraza DNA|polimerazy DNA]].

== BibliografiaZobacz też ==

== Zobacz teżBibliografia ==

* [http://www.omim.org/entry/601778 OMIM –Mitochondrialna polimeraza mitochondrialnaRNA] {{lang|en}}, OMIM