Aris Weluchiotis: Różnice pomiędzy wersjami

|siły zbrojne = [[ELAS (formacja partyzancka)|ELAS]]

'''Aris Weluchiotis''' ([[język grecki|gr.]] Άρης Βελουχιώτης)<ref>Transliteracja za {{cytuj książkę | autor = Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S.| tytuł = Historia Grecji| wydawca = Wydawnictwo Literackie| miejsce = Kraków| rok = 2005| strony = 695| isbn = 83-08-03819-0}}</ref>, wł. Atanasios Klaras (ur. 1905, zm. 1945) – [[Grecja|grecki]] uczestnik antyhitlerowskiego ruchu oporu, jeden z twórców [[ELAS (formacja partyzancka)|ELAS]], działacz [[komunizm|komunistyczny]].

Walczył w [[Wojna grecko-włoska 1940-1941|wojnie grecko-włoskiej lat 1940-19411940–1941]]. Powracając w stopniu kapitana artylerii, niezwłocznie podjął organizację ruchu oporu. Zebranie założycielskie nowej organizacji bojowej odbyło się 15 maja 1941, w Atenach, w azylu [[klasztor Kesariani|klasztoru Kesariani]]. Wraz z szybko postępującą odbudową KKE konspiratorzy zgłosili swój akces<ref>Manolis Glezos - Εθνική Αντίσταση 1940-19451940–1945, wydanie 4, tom2, str. 1087, Wyd. ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ,www.stochastis.gr , Ateny, data wydania I 2006r., ISBN (SET) 960-303-147-X </ref>.

Na początku 1942 utworzył pierwszy oddział ELAS, stając na jego czele pod pseudonimem Aris Weluchiotis, ukutym od góry [[Weluchi]] i mitycznego boga wojny [[Ares (mitologia)|Aresa]]<ref name="clogg"/>. W nocy z 25 na 26 listopada 1942 na czele swojego zgrupowania, razem z oddziałem zbrojnym organizacji EDES<ref>wierne rozwinięcie skrótu EDES brzmi: ''Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος - Ethnikos Dimokratikos Ellinikos Syndesmos'', czyli Narodowa Republikańska Grecka Liga lub Narodowa Demokratyczna Grecka Liga.W języku greckim to samo słowo ''dimokratikos'' może łączyć dwa, różne znaczenia, lub odpowiadać tylko jednemu z nich. Spotykane sa obie interpretacje, a np. Encyclopedia Britannica rozwija skrót EDES jeszcze inaczej - jako [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/179035/EDES?anchor=ref173124 Greek Democratic National Army].</ref> [[Napolen Zerwas|Napoleona Zerwasa]] i grupą komandosów brytyjskich przeprowadził jedną z najbardziej spektakularnych akcji ruchu oporu w okupowanej Europie – wysadzenie wiaduktu w [[Gorgopotamos]]<ref name="clogg"/>. Stał się najsłynniejszym dowódcą ELAS, wprowadzając w całym ruchu wielką dyscyplinę. Zarzucano mu sadyzm wobec podwładnych (przy osobistej odwadze)<ref name="grecja">{{cytuj książkę | autor = Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S.| tytuł = Historia Grecji| wydawca = Wydawnictwo Literackie| miejsce = Kraków| rok = 2005| strony = 585| isbn = 83-08-03819-0}}</ref>, a według innych źródeł okrucieństwo, jednak nigdy w stopniu wyższym, niż ten niezbędny do realizacji celów<ref>ocena C.M.Woodhouse'aWoodhouse’a, dowódcy brytyjskiej misji wojskowej do partyzantów, przedstawiana w raportach wywiadu.</ref> Uznawany był za ''protokapetaniosa'' ELAS. "Kapetanios"„Kapetanios” to w greckiej tradycji emocjonalny przywódca oddziału, "ojciec"„ojciec” partyzantów, niekoniecznie polityk, niekoniecznie dowódca ds taktyki wojskowej. Jako protokapetanios, uczestniczył w kierowaniu całym ruchem partyzanckim, obok dowódcy ds taktyki wojennej gen. [[Stefanos Sarafis|Stefanosa Sarafisa]], dowódcy partyzantów w [[Macedonia (Grecja)|Macedonii]] [[Markos Wafiadis|Markosa Wafiadisa]] i komisarza politycznego [[Jeorjos Siandos|Jeorjosa Siandosa]]<ref name="clogg"/>. Od wiosny 1944 walczył na [[Peloponez]]ie z greckimi etnicznie lecz hitlerowskimi ideowo [[Bataliony Bezpieczeństwa|Batalionami Bezpieczeństwa]], uzbrajanymi przez Niemców, podlegających kolaboracyjnemu rządowi Grecji. Od jesieni 1944 uczestniczył w walkach i grupowych represjach ELAS przeciwko greckim hitlerowcom, m.in. dowodząc oddziałem zdobywającym ich garnizony w miastach [[Kalamata]] i [[Meligalas]], na [[Peloponez]]ie<ref name="clogg"/>.

Przeciwnik [[porozumienie z Warkizy|porozumienia z Warkizy]], do którego szczerości intencji, podobnie jak dla intencji [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] nie miał żadnego zaufania ; był zdania, że tylko nieskładanie broni i gotowość do dalszej walki zbrojnej pozwolą na realizację statutowych celów ELAS. Nie zgodził się ze stanowiskiem przywódców KPG, którzy postanowili dążyć do zdobycia władzy drogą parlamentarną. Wraz z niewielkim oddziałem towarzyszy z ruchu oporu, odmówił ujawnienia się, pozostając w górach, gdy większa część dowództwa ELAS i działaczy EAM, początkowo korzystając z brytyjskiej ochrony<ref>S.I.Grigoriadis: Historia Grecji 1941-1974, tom 2 </ref>, przeniosła się z miast zajmowanych na prowincji, do Aten. 17 czerwca 1945 został z tego powodu oskarżony o zdradę KKE<ref name="clogg"/>. 18 czerwca partyjny organ prasowy "Rizospastis"„Rizospastis” informował o wydaleniu Weluchiotisa z szeregów KPG. 18 czerwca 1945 w pobliżu wsi Mesunda, wskutek czyjejś zdrady, jego siły zostały zaatakowane przez oddział Gwardii Narodowej<ref name="clogg"/>. Najprawdopodobniej popełnił wówczas [[samobójstwo]]<ref name="clogg"/><ref name="grecja"/>, chociaż istnieje również wersja, by został zdradzony i zabity z powodu przeciwstawienia się oficjalnemu stanowisku partii<ref>C.M. Woodhouse, ''The Struggle for Greece, 1941-1949'', {{ISBN|1-85065-487-5}}, s. 4-5</ref>. Głowy jego i jego adiutanta zostały na okres wielu dni wystawione na rynku w wojewódzkim mieście Trikala<ref name="grecja" />, do niedawna jeszcze goszczącym siedzibę naczelnego dowództwa ELAS<ref>S.I.Grigoriadis: Historia Grecji 1941-1974, tom 2</ref>.