Uteodon: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
drobne redakcyjne, +szablon
Linia 1:
{{Dopracować|definicja|data=2018-08}}
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = ''Uteodon''
Linia 26 ⟶ 27:
|commons = Category:Uteodon
}}
'''''Uteodon''''' - [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[ornitopody|ornitopoda]] z [[klad]]u [[iguanodony|Iguanodontia]], żyjącego w [[jura późna|późnej jurze]] (wczesny lub środkowy [[tyton]]) na terenach dzisiejszej [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]]. [[Gatunek typowy|Gatunkiem typowym]] jest ''U. aphanoecetes'', którego [[holotyp]]em jest niemal kompletny szkielet pozaczaszkowy oznaczony CM 11337, z zachowanymi ośmioma kręgami szyjnymi, 16 grzbietowymi, 4 krzyżowymi i 14 ogonowymi, obiema [[łopatka]]mi, lewą kością kruczą, obiema [[kość ramienna|kośćmi ramiennymi]], lewą [[kość promieniowa|kością promieniową]] i [[kość łokciowa|łokciową]], kośćmi lewego nadgarstka i dłoni, obiema [[kość biodrowa|kośćmi biodrowymi]], [[kość łonowa|łonowymi]] i [[kość kulszowa|kulszowymi]], obiema [[kość udowa|kośćmi udowymi]] i [[kość piszczelowa|piszczelowymi]], [[kość strzałkowa|kośćmi strzałkowymi]], 31 żebrami, 6 żebrami szyjnymi i skostniałymi ścięgnami<ref name=CarpenteriWilson>{{Cytuj pismo |autor=Kenneth Carpenter |autor2=Yvonne Wilson |rok=2008 |tytuł=A new species of <em>Camptosaurus</em> (Ornithopoda: Dinosauria) from the Morrison Formation (Upper Jurassic) of Dinosaur National Moument, Utah, and a biomechanical analysis of its forelimb |czasopismo=Annals of the Carnegie Museum |wolumin=76 |wydanie=4 |strony=227–263 |język=en}}</ref>. Holotyp odkryto w 1922 r. na terenie [[Hrabstwo Uintah|hrabstwa Uintah]] w [[Stany Zjednoczone|amerykańskim]] stanie [[Utah]], w osadach [[Formacja Morrison|formacji Morrison]] na obszarze [[Dinosaur National Monument]]; jego krótki opis opublikował w 1925 r. [[Charles Whitney Gilmore|Charles Gilmore]], zaliczając ów okaz do gatunku ''[[kamptozaur|Camptosaurus medius]]'' (później uznanego za młodszy synonim ''Camptosaurus dispar''). Kenneth Carpenter i Yvonne Wilson (2008) po zbadaniu owego okazu stwierdzili jednak, że na tyle różni się on budową od ''C. dispar'', że uzasadnia to przeniesienie go do nowego gatunku w obrębie rodzaju ''Camptosaurus'', który nazwali ''C. aphanoecetes''; ponadto autorzy uznali niekompletną [[żuchwa|żuchwę]] z zachowanymi zębami oznaczoną DINO 499, kość zębową oznaczoną DINO 556, niekompletny szkielet z zachowaną niekompletną puszką mózgową oznaczony CM 15780 i szereg pojedynczych kości szkieletu pozaczaszkowego odkrytych na obszarze Dinosaur National Monument za należące do przedstawicieli tego gatunku<ref name=CarpenteriWilson />. Gatunek ten został uwzględniony w analizie kladystycznej przeprowadzonej przez McDonalda, Barretta i Chapman (2010). Analiza ta nie tylko potwierdziła zasadność uznania go za odrębny od ''C. dispar'' gatunek, ale też wykazała, że nie ma podstaw, by zaliczać ''"C." aphanoecetes'' do rodzaju ''Camptosaurus''; z analizy tej wynika, że ''"C." aphanoecetes'' nie był [[grupa siostrzana|taksonem siostrzanym]] do gatunku ''C. dispar'', lecz był jednym z najbardziej [[klad bazalny|bazalnych]] przedstawicieli kladu [[Styracosterna]] (tj. najszerszego kladu obejmującego gatunek ''[[parazaurolof|Parasaurolophus walkeri]]'', ale nie obejmującego ''C. dispar''<ref>{{TS |id=301 |nazwa=Styracosterna |data=1 maja 2011}}</ref>). Według tej analizy ''"C." aphanoecetes'' był w nierozwikłanej [[politomia|politomii]] z gatunkami ''[[Cumnoria|Cumnoria prestwichii]]'' i ''[[Owenodon|Owenodon hoggii]]'' oraz z kladem obejmującym wszystkich pozostałych przedstawicieli Styracosterna<ref name=Kukufeldia>{{Cytuj pismo |autor=Andrew T. McDonald, Paul M. Barrett, Sandra D. Chapman |tytuł=A new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithischia) from the Wealden (Lower Cretaceous) of England |czasopismo=Zootaxa |wolumin=2569 |strony=1–43 |rok=2010 |url=http://mapress.com/zootaxa/2010/f/z02569p043f.pdf |język=en}}</ref>. Także późniejsza analiza McDonalda (2011) potwierdziła, że ''"C." aphanoecetes'' był (obok ''Cumnoria'') najbardziej bazalnym przedstawicielem Styracosterna; w związku z tym McDonald wyłączył ten gatunek z rodzaju ''Camptosaurus'' i ustanowił go gatunkiem typowym nowego rodzaju, który nazwał ''Uteodon''<ref name=McDonald2011>{{Cytuj pismo |autor=Andrew T. McDonald |rok=2011 |tytuł=The taxonomy of species assigned to <em>Camptosaurus</em> (Dinosauria: Ornithopoda) |czasopismo=Zootaxa |wolumin=2783 |strony=52–68 |url=http://mapress.com/zootaxa/2011/f/z02783p068f.pdf |język=en}}</ref>.
 
Według McDonalda (2011) ''U. aphanoecetes'' różni się od wszystkich przedstawicieli kladu Iguanodontia poza ''Cumnoria prestwichii'' współwystępowaniem szeregu cech budowy szkieletu pozaczaszkowego, m.in. łopatki z wyrostkiem barkowym, który jest wypukły na krawędzi kranialnej (zwróconej dogłowowo); wypukłym dorsalnym (grzbietowym) brzegiem łopatki; wypukłym dorsalnym brzegiem kości biodrowej rozszerzającym się mediolateralnie (środkowo-bocznie, ukośnie) ku miejscu przyczepu ''M. iliocaudalis'' (mięśnia biodrowo-ogonowego) i końcem dalszym kości kulszowej tworzącym rozszerzoną w kierunku dogłowowym stopkę (''boot''). ''Uteodon'' różni się od ''Cumnoria'' tylko jedną cechą budowy czaszki – [[Kłykcie potyliczne|kłykieć potyliczny]] u ''U. aphanoecetes'' wydłuża się wentralnie (w kierunku brzusznym) bardziej niż guzy u podstawy puszki mózgowej. Podobieństwa między ''U. aphanoecetes'' i ''C. prestwichii'' mogą sugerować, że gatunki te są blisko spokrewnione i może należałoby je zaliczyć do jednego rodzaju ''Cumnoria''. McDonald nie zdecydował się jednak na zaliczenie ich do tego samego rodzaju, wskazując, że nie jest pewne, czy przyszłe analizy kladystyczne wykażą, że gatunki te są taksonami siostrzanymi; nie można wykluczyć, że odkrycie większej liczby skamieniałości wykaże, że między dwoma gatunkami jest więcej różnic, stąd zdaniem McDonalda lepiej zaliczyć je do odrębnych rodzajów<ref name=McDonald2011 />.