Atalanta: Różnice pomiędzy wersjami

* córka [[Iasos (syn Likurga)|Iasosa]], syna króla [[Tegea|Tegei]] [[Likurg (syn Aleosa)|Likurga]] i [[Klimene (córka Minyasa)|Klimeny]], córki orchomeńskiego [[Minyas]]a (wersja arkadyjska);

* córka [[Schojneus]]a, jednego z synów Atamasa i [[Temisto (mitologia)|Temisto]] (wersja [[Hezjod|Hezjoda]] -, beocka);

Według arkadyjskiego mitu Iasos ojciec Atalanty chciał mieć tylko synów, rozczarowany narodzeniem się dziewczynki, porzucił ją więc na górze [[Góra Partenion|górze PartenionPartenio]]. Niemowlę wykarmiła niedźwiedzica, zesłana przez boginię [[Artemida|Artemidę]]. Znaleźli ją potem myśliwi, którzy ją przygarnęli i wychowali. Po dojściu do pełnoletnościpełnoletniości Atalanta, wzorem swej ulubionej bogini, wędrowała po lasach, polując. Pewnego razu w Kifanta, omdlewając z pragnienia, wezwawszy Artemidę, uderzyła ostrzem dzidy w skałę i natychmiast wypłynęła z niej woda{{odn|Grimal|1987|s=46}}{{odn|Graves|1974|s=249}}. Atalanta pojawia się też w cyklach opowieściowych. [[Pseudo-Apollodoros|Apollodor]] wymienia ją wśród [[Argonauci|Argonautów]], jako jedyną kobietę, uczestnika wyprawy i dodaje, że została zraniona podczas walki o złote runo{{odn|Grimal|1987|s=38}}{{odn|Graves|1974|s=544}}. Niekiedy wymienia się ją też jako uczestniczkę igrzysk pogrzebowych ku czci [[Pelias]]a. Miała w nich pokonać w zapasach [[Peleus]]a{{odn|Grimal|1987|s=284}}.

Kiedy król Kalidonu w [[Etolia|Etolii]] [[Ojneus]] zapomniał złożyć ofiary Artemidzie, zagniewana bogini zesłała na jego królestwo olbrzymiego dzika, by pustoszył jego ziemie. Król rozesłał heroldów zapraszając najdzielniejszych wojowników na polowanie na dzika i obiecując skórę zwierzęcia temu, kto go zabije. Wraz ze swymi stryjami – [[Ankajos]]em i [[Cefeusz (syn Aleosa)|Cefeuszem]] – przybyła też do Kalidonu Atalanta. Stryjowie nie chcieli się początkowo zgodzić, by ich bratanica wzięła udział w polowaniu,. synSyn królewski, Meleager, ogłosił jednak w imieniu króla, że jeśli nie zmienią zdania, odwoła w ogóle polowanie. Meleager, chociaż był już wówczas żonaty z Kleopatrą, (córką Idasa), zakochał się nagle w Atlancie i starał się jej przypodobać. Jego wujowie, słysząc jak wzdycha: ''Jakże szczęśliwy będzie ten, którego ona poślubi'', poczuli antypatię do dziewczyny. Podobno sama Artemida postarała się o to, by wśród myśliwych pojawiły się niesnaski{{odn|Graves|1974|s=249}}.

Pierwszą krew przelała podczas łowów właśnie Atlanta. Uzbrojona w łuk i strzały, zajęła miejsce na lewym skrzydle tyraliery myśliwych. Kiedy nieco się od nich oddaliła, zaatakowały ją dwa centaury, Hylajos i Rajakos, pragnąc ją zgwałcić po kolei. Gdy biegły ku niej, Atalanta zastrzeliła je z łuku. Po tym wydarzeniu polowała już jednak u boku Meleagra{{odn|Graves|1974|s=249}}.

Dzik wypłoszony ze strumienia zabił dwóch myśliwych, przewrócił trzeciego, a młodego Nestora zapędził na drzewo. Oszczepy wyrzucone przez Jazona i kilku innych myśliwych chybiły celu. W pewnym momencie Telamon, walczący wspólnie z Peleusem, Telamon potknął się i gdy przyjaciel pomagał mu wstać, zaatakował ich dzik. Strzała z łuku wypuszczona przez Atalantę, zmusiła go jednak do ucieczki{{odn|Graves|1974|s=249}}.

Wkrótce potem dzik stratował Ankajosa, a Peleus w zamieszaniu zabił Eurytiona,. wreszcieWreszcie Meleager przebił wyrzuconąrzuconą dzidą prawy bok dzika, a gdy zwierzę zaczęło kręcić się w kółko, próbując wyrwać oszczep, dobił go drugą dzidą. Zdjąwszy skórę z dzika, Meleager ofiarował ją Atalancie, twierdząc, że słusznie się jej ona należy, skoro to ona pierwsza zadała zwierzęciu ranę i gdyby inni jej nie przeszkodzili, niechybnie by go zabiła. Czyn ten wzburzył wujów Meleagra, który doprowadził do rodowej waśni, śmierci dwóch wujów z ręki zakochanego w Atalancie Meleagra, a wreszcie do śmierci samego Meleagra{{odn|Graves|1974|s=250}}.

Podobno po zwycięstwie Atalanty w łowach kalidońskich Iasos uznał w niej wreszcie swoją córkę i zapragnął ją wydać za mąż. Atalanta jednak nie chciała wyjść za mąż, bądź to– z wierności Artemidzie, bądźlub to dlatego żeponieważ usłyszała wyrocznięprzepowiednię, że po ślubie zostanie przemieniona w zwierzę. Oświadczyła więc, że poślubi tylko tego mężczyznę, który pokona ją w biegu. Jeśli natomiast ona zwycięży w biegu, zabije zalotnika. Atalanta była bardzo lekka i biegała nadzwyczaj szybko. Na początku dawała się wyprzedzić konkurentowi, gdy go jednak następnie doganiała przebijała go włócznią trzymaną w ręku. Zdarzyło się pewnego dnia, że zakochał się w niej [[Melanion]], jej kuzyn. Melanion, świadom przewagi dziewczyny, postanowił użyć podstępu. Stawił się na start ze złotymi jabłkami, które otrzymał od Afrodyty z jej ogrodu na Cyprze albo z ogrodu Hesperyd. W czasie biegu, gdy Atalanta go doganiała, młodzieniec rzucał jej pod nogi, jeden po drugim, złote owoce. Atalanta, zaciekawiona lub zakochana w zalotniku i zbyt szczęśliwa, by nie chcieć dać się oszukać, zatrzymywała się, by pozbierać owoce. i wW ten sposób Melanion zwyciężył i otrzymał obiecaną nagrodę{{odn|Grimal|1987|s=46}}.

Gdy jakiś czas później, małżonkowie podczas polowania weszli do świątyni [[Zeus]]a i tam oddawali się miłości, zgorszony świętokradztwem bóg zamienił oboje w lwy. Kara miała im uniemożliwić obcowanie zez sobą, (w starożytności panowało bowiem przekonanie, że lwy nie mają ze sobą potomstwa, lecz łączą się z lampartami){{odn|Grimal|1987|s=46}}.

W innej wersji mitu mężem Atalanty został [[Hippomenes]], syn Megareusa i Meropy, a boginią która zamieniłazamieniającą małżonków w lwy była [[Kybele]], która w dodatku wprzęgła ich do swojego rydwanu{{odn|Grimal|1987|s=146}}.

W malarstwie nowożytnym szczególnym powodzeniem cieszyły się dwa motywy związane z Atalantą. Wyścig Atalanty z Hippomenesem i łowy kalidońskie. Najsławniejszy obraz na temat wyścigu namalował pomiędzymiędzy 1622 a 1625 [[Guido Reni]] (obecnie Museo Nazionale di Capodimonte w [[Neapol]]u). Łowy kalidońskie uwieczniali [[Peter Paul Rubens]], [[Nicolas Poussin]], [[Jacob Jordaens]], a w XIX wieku w scenie pejzażowej Jacques-Raymond Brascassat{{odn|Impelluso|2010|s= 194, 596 i 598}}.

W 1736 roku [[Georg Friedrich Händel]] wystawił w Londynie trzyaktową operę zatytułowaną ''Atalanta'', mającą charakter sielanki pasterskiej, osnutej wokół miłości Atalanty do Meleagra z motywem polowania na dzika pod koniec I aktu{{odn|Kamiński|2008|s=541}}.