Zakłady Chemiczne „Nitro-Chem”: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Poprawiam linki wewnętrzne i wykonuje drobne zmiany typograficzne i techniczne.
poprawa linków
Linia 39:
== Historia ==
{{osobny artykuł|Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy#Historia|o1=Historia Zakładów Chemicznych Zachem w Bydgoszczy}}
Przedsiębiorstwo znajduje się na terenie dawnej fabryki [[DAG Fabrik Bromberg]] (1939–1945), wzniesionej przez władze [[III Rzesza|III Rzeszy]], przeznaczonej do produkcji [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]] i [[Elaboracja|elaboracji]] amunicji na potrzeby [[Wehrmacht]]u. W 1945 na polecenie Komisji Trofeów Wojennych [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]], żołnierze radzieccy wywieźli wszystkie urządzenia techniczne do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Pozostały jedynie puste budynki produkcyjne i socjalne, linie technologiczne ([[nitroceluloza|nitrocelulozy]], [[nitrogliceryna|nitrogliceryny]], [[proch]]u, [[trotyl]]u i nitrozwiązków) oraz setki kilometrów dróg wewnętrznych, [[Bocznica kolejowa|bocznic kolejowych]] i sieci podziemnych i napowietrznych. Latem 1945 po wycofaniu [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]], na terenie fabryki stacjonowały oddziały [[Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego|Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego]], a zakład przejął Centralny Zarząd [[Przemysł zbrojeniowy|Przemysłu Zbrojeniowego]] w [[Warszawa|Warszawie]].
 
W części obiektów pofabrycznych, położonych na wschód od magistrali węglowej utworzono Państwową Wytwórnię Prochu w [[Łęgnowo|Łęgnowie]], przemianowaną w 1951 na Wytwórnię Chemiczną nr 9, którą w 1959 przekształcono w [[Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy]]. Wykorzystywały one część istniejącej po [[DAG Fabrik Bromberg]] infrastruktury, a oprócz produkcji cywilnej prowadziły ściśle tajną produkcję [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]] dla armii państw [[Układ Warszawski|Układu Warszawskiego]]. Od 1948 produkowano [[trotyl]], zaś w 1950 także [[heksogen]]. W 1952 doszło do potężnej [[Eksplozja|eksplozji]] na linii produkcyjnej trotylu, w wyniku której zginęło 15 pracowników, 84 zostało rannych, a skutki wybuchu (potłuczone szyby w oknach) były odczuwalne w promieniu 10 km<ref>Maciej Jasiński „Wielka eksplozja trotylu wstrząsnęła całym miastem” http://bydgoszcz.gazeta.pl/kapusciska/56,112595,12881250,Wielka_eksplozja_trotylu_wstrzasnela_calym_miastem.html [dostęp 20.11.2012]</ref>. W 1968 nastąpił kolejny wybuch, mniejszy i nie tak tragiczny w skutkach<ref>Bacciarelli Krystyna: Przemiana wilka w czerwonego kapturka. Kalendarz Bydgoski 1996</ref>. W kolejnych latach dokonywano rozbudowy przedsiębiorstwa, dywersyfikacji produkcji oraz wymiany wyposażenia linii technologicznych na nowoczesne, bezpieczne i niezawodne instalacje. W 1990 roku przychody Zachemu z produkcji materiałów wybuchowych wynosiły tylko ok. 5% sprzedaży całego zakładu.
 
1 stycznia [[1992]] roku jednolity dotąd zakład podzielono na dwa niezależne przedsiębiorstwa: ,,Nitro-Chem” w części wschodniej, który prowadził produkcję [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]] i ,,[[Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy|Zachem]]”Zachem” w części zachodniej, prowadzący produkcję cywilną. 24 października 1994 zakład przekształcono w spółkę [[Skarb Państwa|Skarbu Państwa]]<ref name="N1">http://nitrochem.com.pl/cms/wczoraj_i_dzis/ dostęp 09-06-2017</ref>. W latach 90. produkowano m.in. chloronitrobenzen, chlorodinitrobenzen, [[trotyl|trinitrotoluen]], [[pentryt]], [[nitrobenzen]]<ref name="N3">Wanda Wasilewska: Utworzenie Zakładów Chemicznych „NITRO-CHEM” w Bydgoszczy [w:] Przemysł Chemiczny 9/1993 Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. http://www.sigma-not.pl/publikacja-42655-utworzenie-zak%C5%82ad%C3%B3w-chemicznych-%22nitro-chem%22-w-bydgoszczy-przemysl-chemiczny-1993-9.html</ref>. Oprócz [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]] wytwarzano półprodukty do produkcji [[Barwniki (związki chemiczne)|barwników]] oraz przemysłu [[Farmaceutyka|farmaceutycznego]]. Jako produkty uboczne otrzymywano m.in.: [[kwas siarkowy]], [[kwas azotowy]], [[naftalen]], [[pentryt]] flegmatyzowany, pentaerytrol<ref name="N3"/>. W tym okresie możliwości produkcyjne zakładu wykraczały znacznie ponad potrzeby gospodarki kraju. Wykorzystanie mocy produkcyjnych w 1992 wynosiło ok. 20%<ref name="N3"/>. Zakład był krajowym monopolistą w zakresie produkcji [[trotyl|trinitrotoluenu]], [[pentryt]]u, chloronitrobenzenu i pochodnych [[nitrobenzen]]u oraz [[Elaboracja|elaboracji]] określonych typów pocisków dla sił zbrojnych<ref name="N3"/>. Sieci technologiczne, energetyczne, wodociągowe i kanalizacyjne, bazę transportową współużytkowano razem z [[Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy|Zakładami Chemicznymi Zachem]]<ref name="N3"/>.
 
W 2003 wdrożono systemów zarządzania jakością wg norm [[ISO 9001]] i AQAP 2110, a w 2006 przedsiębiorstwo przystąpiło do grupy kapitałowej [[Polski Holding Obronny|Bumar]] (od 2013 [[Polski Holding Obronny]]) zrzeszającej wiodące firmy reprezentujące polski przemysł obronny<ref name="N1"/>. W 2008 dokonano modernizacji linii technologicznej do produkcji wysokoenergetycznych materiałów wybuchowych ([[Heksogen|RDX]], [[Oktogen|HMX]]), zaś w 2011 po wykorzystaniu środków z [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] uruchomiono instalację do produkcji folii z [[Tworzywa sztuczne|tworzyw sztucznych]] według własnej technologii.