Natan mędrzec: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Poprawiam informacje o formie dramatu
drobne redakcyjne
Linia 25:
''Natan mędrzec'' jest ostatnim utworem dramatycznym Lessinga, w którym podniesione zostają myśli i poglądy autora, którym dawał wyraz w swych w pismach teoretycznych i polemicznych, m.in. ''Über die Entstehung der geoffenbarten Religion, Über die Wirklichkeit der Dinge außer Gott,'' przede wszystkim jednak w cyklu polemik ''Anti-Goeze'' (1778, pol. ''Anty-Goeze'', tłum. A. Dołęgowski, 1959), a także w ostatniej rozprawie ''Die Erziehung des Menschengeschlechts'' (1780, pol. ''Wychowanie rodzaju ludzkiego'', tłum. H. Kahanowa, 1959). Utwór jest ponadto literacką reakcją Lessinga na utratę syna i śmierć żony na przełomie 1777 i 1778 r., co widać zwłaszcza w paralelach między losami Natana i biblijnego [[Hiob (postać biblijna)|Hioba]]. Przyjmuje się także, że pierwowzorem postaci Natana był żydowski przyjaciel Lessinga [[Moses Mendelssohn]].
 
Z uwagi na trudną tematykę, filozoficzny charakter tekstu oraz z punktu widzenia dramaturgii mało spektakularną akcję ''Natan mędrzec'' stosunkowo rzadko trafia na sceny w krajach niemieckojęzycznych, a jeszcze rzadziej za granicą. Mimo to pozostaje jedną z najczęściej czytanych lektur osiemnastowiecznych, a to przede wszystkim z uwagi na humanistyczny i ponadczasowy przekaz. PrzekazFakt ten, alew ipołączeniu z bardzo pozytywnypozytywnym obrazobrazem Żydów, byłybył powodem, dla którego ostatni dramat zakazany był w nazistowskich Niemczech, podobnie jak nakręcony na jego motywach w 1922 r. film.
 
== Forma ==
Dramat Lessinga ma klasyczny układ pięcioaktowy. Z uwagi na konstrukcję fabuły jest to [[dramat analityczny]], a zatem taki, w którym stopniowo odkrywana jest prawda na temat przeszłych wydarzeń. Napisany jest nierymowanym [[pentametr jambiczny|pentametrem jambicznym]] (niem. Blankvers)<ref name="Encyclopaedia Britannica">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/art/blank-verse | tytuł = Blank verse, poetic form | opublikowany = Encyclopaedia Britannica | język = en | data dostępu = 2017-01-24}}</ref>. Nie był to wprawdzie pierwszy niemiecki utwór napisanywykorzystujący przy użyciu tej miarymiarę, dzięki Lessingowi, wzorującemu się na Szekspirze, zyskała ona jednak szybko na popularności i stała się na kilka dekad podstawowym metrum niemieckiego dramatu, ostatecznie zastępując dominujący wcześniej [[aleksandryn]]<ref name="books.google.pl">{{Cytuj stronę | url = https://books.google.pl/books?id=mS7FCgAAQBAJ&pg=PA32&lpg=PA32&dq=nathan+der+weise+blank+verse&source=bl&ots=ti99IDvzrm&sig=78NiNx9npE93NZ014tWiqcvFoxY&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwiE3JqM3NvRAhUsM5oKHSy9DEQQ6AEIMzAD#v=onepage&q=nathan%20der%20weise%20blank%20verse&f=false | tytuł = The Princeton Handbook of Poetic Terms: Third Edition | autor = Roland Greene, Stephen Cushman | opublikowany = books.google.pl | strony = 32 | język = en | data dostępu = 2017-01-24}}</ref>.
 
{{CytatD|