Kałuszyn: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{POL miasto infobox}} na {{Polskie miasto infobox}}
WP:SK+ToS+mSI+Bn, usunięcie zbędnych linków do dat, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 1:
{{ISG|Kałuszyn|Kałuszyn}}
{{inne znaczenia|miasta|[[Kałuszyn (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tej nazwy]]}}
{{Polskie miasto infobox
Linia 14 ⟶ 13:
|aglomeracja = warszawska
|data założenia =
|prawa miejskie = przed [[1662]]
|stanowisko zarządzającego =
|zarządzający = Marian Soszyński
Linia 41 ⟶ 40:
'''Kałuszyn''' – [[miasto]] w [[województwo mazowieckie|województwie mazowieckim]], w [[powiat miński|powiecie mińskim]], siedziba [[Kałuszyn (gmina)|gminy miejsko-wiejskiej Kałuszyn]].
 
Kałuszyn uzyskał [[lokacja (historia)|lokację miejską]] przed [[1662]] rokiem<ref>Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-3938–39.</ref>. Do 1954 siedziba wiejskiej [[gmina Chrościce|gminy Chrościce]]. [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miasto administracyjnie należało do [[województwo siedleckie|województwa siedleckiego]].
 
== Położenie ==
[[Plik:POL powiat minski map Kałuszyn.svg|thumb|240px|Kałuszyn na tle gminy i powiatu]]
[[Plik:Kałuszyn centrum.jpg|thumb|240px|Widok centrum miasta z zabytkowym kościołem]]
Miasto położone jest na Wysoczyźnie Kałuszyńskiej, w odległości 35&nbsp;km na zachód od [[Siedlce|Siedlec]] i 50&nbsp;km od [[Warszawa|Warszawy]]. Przez Kałuszyn przebiega [[Droga krajowa nr 2 (Polska)|droga krajowa nr 2]].
 
== Demografia ==
<timeline>
ImageSize = width:350 height:250
PlotArea = left:70 right:40 top:20 bottom:20
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = justify
Colors =
id:gray1 value:gray(0.8)
DateFormat = yyyy
Period = from:0 till:3000
ScaleMajor = unit:year increment:1000 start:0 gridcolor:gray1
PlotData =
bar:1995 color:gray1 width:1
from:0 till:2834 width:15 text:2834 textcolor:red fontsize:8px
bar:2000 color:gray1 width:1
from:0 till:2887 width:15 text:2887 textcolor:red fontsize:8px
bar:2004 color:gray1 width:1
from:0 till:2877 width:15 text:2877 textcolor:red fontsize:8px
bar:2006 color:gray1 width:1
from:0 till:2903 width:15 text:2903 textcolor:red fontsize:8px
bar:2010 color:gray1 width:1
from:0 till:2921 width:15 text:2921 textcolor:red fontsize:8px
</timeline>
 
* Piramida wieku mieszkańców Kałuszyna w 2014 roku<ref name="populacja2016"/>.
<br />[[Plik:Piramida wieku Kaluszyn.png|690x480px]]
 
== Historia ==
[[Plik:Złoty Ułan w Kałuszynie.JPG|thumb|240px|Złoty Ułan]]
Kałuszyn dzięki staraniom możnego rodu [[Opaccy|Opackich]], otrzymał w 1718 [[prawa miejskie]], nadane przez króla [[August II Mocny|Augusta II Mocnego]]. W czasie kampanii napoleońskiej miasto zostało zniszczone. Podczas [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]], trzykrotnie doszło do walk w mieście.
 
Linia 87 ⟶ 59:
W 1991 Kałuszyn przystąpił do Stowarzyszenia Miast Pokoju.
 
=== Żydzi kałuszyńscy ===
Kałuszyn był ważnym obszarem osadnictwa [[Żydzi|żydowskiego]]. W XVII w. powstała samodzielna gmina żydowska, a pod koniec XVIII w. wzniesiono nową [[synagoga|synagogę]]. W 1827 w mieście było 145 domów i 1826 mieszkańców<ref>{{SgKP|III|728|Kałuszyn (2)}}</ref>. Żydzi stanowili 80% ogółu mieszkańców. Trudnili się oni głównie rzemiosłem, wielu pracowało przy produkcji [[talit|tałesów]] – żydowskich szali religijnych. Miasto było prężnym ośrodkiem [[Chasydyzm polski|ruchu chasydzkiego]].
 
Linia 95 ⟶ 67:
 
== Zabytki ==
[[Plik:Church of the Assumption in Kałuszyn - 02.jpg|thumb|240px|[[Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława w Kałuszynie|Kościół pw. Wniebowzięcia NMP]]]]
 
=== Istniejące ===
Linia 106 ⟶ 78:
* [[stary cmentarz żydowski w Kałuszynie]]
 
== PrzemysłDemografia ==
<timeline>
ImageSize = width:350 height:250
PlotArea = left:70 right:40 top:20 bottom:20
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = justify
Colors =
id:gray1 value:gray(0.8)
DateFormat = yyyy
Period = from:0 till:3000
ScaleMajor = unit:year increment:1000 start:0 gridcolor:gray1
PlotData =
bar:1995 color:gray1 width:1
from:0 till:2834 width:15 text:2834 textcolor:red fontsize:8px
bar:2000 color:gray1 width:1
from:0 till:2887 width:15 text:2887 textcolor:red fontsize:8px
bar:2004 color:gray1 width:1
from:0 till:2877 width:15 text:2877 textcolor:red fontsize:8px
bar:2006 color:gray1 width:1
from:0 till:2903 width:15 text:2903 textcolor:red fontsize:8px
bar:2010 color:gray1 width:1
from:0 till:2921 width:15 text:2921 textcolor:red fontsize:8px
</timeline>
 
* Piramida wieku mieszkańców Kałuszyna w 2014 roku<ref name="populacja2016" />.
<br />[[Plik:Piramida wieku Kaluszyn.png|690x480px]]
 
== Gospodarka ==
Miasto stanowi lokalny ośrodek handlowo-usługowy; drobny przemysł elektrotechniczny, chemiczny, skórzany, spożywczy (herbaciany) i drzewny.
 
Linia 131 ⟶ 130:
 
== Linki zewnętrzne ==
{{ISG|Kałuszyn|Kałuszyn}}
* [http://www.kaluszyn.pl/ Strona Urzędu Miasta Kałuszyn]
* [http://www.kaluszyn.osp.org.pl/ Ochotnicza Straż Pożarna w Kałuszynie]