Godzina „W”: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kemot696 (dyskusja | edycje)
→‎1 sierpnia: stan czujności
dodane informacje dotyczą pierwszej mobilizacji + WP:WAGA
Linia 21:
Ponieważ rozkaz określający dzień i godzinę rozpoczęcia walki został wydany przez „Montera” ok. godz. 19.00<ref>{{cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1994 | strony = 682 | isbn = 83-01-08836-2}}</ref> – na krótko przed rozpoczynająca się o 20.00 [[godzina policyjna|godziną policyjną]]{{odn|Ciechanowski|2014|s=334}} – stąd też zaczął być przekazywany 1 sierpnia od godz. 7.00{{odn|Rozwadowski|2005|s=173}}. Dowódcy obwodów otrzymali go pomiędzy 7.00 a 9.00, zgrupowań pomiędzy 9.00 a 13.30. Po południu liczba łączniczek i gońców roznoszących rozkazy mobilizacyjne przekroczyła 6000{{odn|Borkiewicz|1969|s=47}}.
 
Rozkaz rozpoczęcia powstania 1 sierpnia zaskoczył większość dowódców{{odn|Borkiewicz|1969|s=47}}. Oprócz niewystarczającej ilości broni, wystąpił także problem braku czasu na wydobycie jej ze skrytek oraz zebranie żołnierzy, którzy często byli rozproszeni po całej Warszawie{{odn|Borkiewicz|1969|s=47}}. W godzinę „W”, tj. o godz. 17.00, mobilizacja oddziałów powstańczych osiągnęła w skali miasta 60% ich stanów osobowych{{odn|Rozwadowski|2005|s=173}}. Przykładowo wstrząsem dla oddziałów zgrupowania ”Żaglowca” na Żoliborzu (stawiennictwo na zbiórkach 70% stanu osobowego) okazał się brak broni, o której dostatku wcześniej zapewniano. Żołnierze zgrupowania czuli się oszukani. W rezultacie część plutonów zgrupowania rozeszła się do domów argumentując, że “z gołymi rękami nie pójdą na karabiny maszynowe”<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, ISBN 978-83-08-06095-7, str. 330</ref>.
W swoim meldunku z 9:00 rano 1 sierpnia szef kontrwywiadu Okręgu Warszawskiego stwierdza: “Komenda Główna AK zarządziła stan czujności. Pewna nerwowość ludzi objętych tą akcję daje się zrozumieć. Niemniej jednak stale zmieniane rozkazy niekiedy zupełnie ze sobą sprzeczne wywołują wśród wojska AK zrozumiałe zdziwienie, a nawet niepewność co do celowości rozkazów i planów Komendy Głównej. Entuzjazm i zapał ludzi słabnie. Wojsko widzi bezcelowość koncentracji i czynnego wystąpienia wobec braku dostatecznej ilości broni i amunicji, co jest wiadomością powszechnie znaną."<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, ISBN 978-83-08-06095-7, str. 330</ref>.
 
Rozkaz rozpoczęcia powstania 1 sierpnia zaskoczył większość dowódców{{odn|Borkiewicz|1969|s=47}}. Oprócz niewystarczającej ilości broni, wystąpił także problem braku czasu na wydobycie jej ze skrytek oraz zebranie żołnierzy, którzy często byli rozproszeni po całej Warszawie{{odn|Borkiewicz|1969|s=47}}. W godzinę „W”, tj. o godz. 17.00, mobilizacja oddziałów powstańczych osiągnęła w skali miasta 60% ich stanów osobowych{{odn|Rozwadowski|2005|s=173}}. Przykładowo wstrząsem dla oddziałów zgrupowania ”Żaglowca” na Żoliborzu (stawiennictwo na zbiórkach 70% stanu osobowego) okazał się brak broni, o której dostatku wcześniej zapewniano. Żołnierze zgrupowania czuli się oszukani. W rezultacie część plutonów zgrupowania rozeszła się do domów argumentując, że “z gołymi rękami nie pójdą na karabiny maszynowe”<ref>Andrzej Leon Sowa „Kto wydał wyrok na miasto. Plany operacyjne ZWZ-AK (1940 – 1944) i sposoby ich realizacji.“ Wydawnictwo Literackie 2016, ISBN 978-83-08-06095-7, str. 330</ref>.
 
Nie wszystkim oddziałom udało się utrzymać przygotowania w tajemnicy do godz. 17.00. Pierwsze strzały zostały oddane ok. godz. 13.50 przy ul. Krasińskiego na [[Żoliborz]]u do patrolu [[Lotnisko bielańskie|lotników niemieckich]] przez żołnierzy drużyny [[Zdzisław Sierpiński|Zdzisława Sierpińskiego]] transportujących broń dla obwodowego oddziału [[Zgrupowanie Żniwiarz|Zgrupowania „Żniwiarz”]]{{odn|Borkiewicz|1969|s=51}}. Niemcy szybko ściągnęli na miejsce potyczki czołg oraz kilka samochodów z karabinami maszynowymi. Przeczesując okoliczny teren ok. 15.30 zaskoczyli na ul. Suzina grupę powstańców z [[IV Batalion OW PPS im. Jarosława Dąbrowskiego|IV Batalionu OW PPS im. Jarosława Dąbrowskiego]] i [[Socjalistyczna Organizacja Bojowa|Socjalistycznej Organizacji Bojowej]] (SOB) pobierających broń w kotłowni [[Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa|WSM]]. W czasie walki poległ m.in. dowódca SOB [[Włodzimierz Kaczanowski]]. Starcia spowodowały obsadzenie przez Niemców skrzyżowań najważniejszych ulic na Żoliborzu, wiaduktu przy [[Warszawa Gdańska|Dworcu Gdańskim]] oraz zaalarmowały jednostki stacjonujące w [[Cytadela Warszawska|Cytadeli]] i na [[Lotnisko bielańskie|lotnisku bielańskim]]{{odn|Borkiewicz|1969|s=51}}.