Zakłady Chemiczne „Nitro-Chem”: Różnice pomiędzy wersjami

'''Nitrochem''', '''Zakłady Chemiczne Nitro-Chem SA''' – [[przedsiębiorstwo]] chemiczne[[przemysł chemiczny|przemysłu chemicznego]] i zbrojeniowe[[przemysł zbrojeniowy|zbrojeniowego]] z siedzibą w [[Bydgoszcz]]y. Należy do [[PolskiPolska HoldingGrupa ObronnyZbrojeniowa|PolskiegoPolskiej HoldinguGrupy ObronnegoZbrojeniowej]].

Przedsiębiorstwo znajduje się na terenie dawnej fabryki [[DAG Fabrik Bromberg]] (1939–1945), wzniesionej przez władze [[III Rzesza|III Rzeszy]], przeznaczonej do produkcji [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]] i [[Elaboracja|elaboracji]] amunicji na potrzeby [[Wehrmacht]]u. W 1945 na polecenie Komisji [[Zdobycz wojenna|Trofeów Wojennych]] [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]], żołnierze[[żołnierz]]e radzieccy wywieźli wszystkie urządzenia techniczne do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Pozostały jedynie puste budynki produkcyjne i socjalne, linie technologiczne ([[nitroceluloza|nitrocelulozy]], [[nitrogliceryna|nitrogliceryny]], [[proch]]u, [[trotyl]]u i nitrozwiązków) oraz setki kilometrów dróg wewnętrznych, [[Bocznica kolejowa|bocznic kolejowych]] i sieci podziemnych i napowietrznych. Latem 1945 po wycofaniu Armii Czerwonej, na terenie fabryki stacjonowały oddziały [[Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego|Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego]], a zakład przejął Centralny Zarząd [[Przemysł zbrojeniowy|Przemysłu Zbrojeniowego]] w [[Warszawa|Warszawie]].

W części obiektów pofabrycznych, położonych na wschód od [[magistrala węglowa|magistrali węglowej]] utworzono Państwową Wytwórnię Prochu w [[Łęgnowo|Łęgnowie]], przemianowaną w 1951 na Wytwórnię Chemiczną nr 9, którą w 1959 przekształcono w [[Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy]]. Wykorzystywały one część istniejącej po [[DAG Fabrik Bromberg]] infrastruktury, a oprócz produkcji cywilnej prowadziły ściśle tajną produkcję [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]] dla armiisił zbrojnych państw [[Układ Warszawski|Układu Warszawskiego]]. Od 1948 produkowano [[trotyl]], zaś wod 1950 także [[heksogen]]. W 1952 doszło do potężnej [[Eksplozja|eksplozji]] na linii produkcyjnej trotylu, w wyniku której zginęło 15 pracowników, 84 zostało rannych, a skutki wybuchu (potłuczone szyby w oknach) były odczuwalne w promieniu 10 km<ref>Maciej Jasiński „Wielka eksplozja trotylu wstrząsnęła całym miastem” http://bydgoszcz.gazeta.pl/kapusciska/56,112595,12881250,Wielka_eksplozja_trotylu_wstrzasnela_calym_miastem.html [dostęp 20.11.2012]</ref>. W 1968 nastąpił kolejny wybuch, mniejszy i nie tak tragiczny w skutkach<ref>Bacciarelli Krystyna: Przemiana wilka w czerwonego kapturka. Kalendarz Bydgoski 1996</ref>. W kolejnych latach dokonywano rozbudowy przedsiębiorstwa, dywersyfikacji produkcji oraz wymiany wyposażenia linii technologicznych na nowoczesne, bezpieczne i niezawodne instalacje. W 1990 roku przychody Zachemu z produkcji materiałów wybuchowych wynosiły tylko ok. 5% sprzedaży całego zakładu.

1 stycznia 1992 roku jednolity dotąd zakład podzielono na dwa niezależne przedsiębiorstwa: ,,Nitro-Chem” w części wschodniej, który prowadził produkcję [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]] i ,,Zachem” w części zachodniej, prowadzący produkcję cywilną. 24 października 1994 zakład przekształcono w spółkę [[Skarb Państwa|Skarbu Państwa]]<ref name="N1">http://nitrochem.com.pl/cms/wczoraj_i_dzis/ dostęp 09-06-2017</ref>. W latach 90 XX w. produkowano m.in. chloronitrobenzen, chlorodinitrobenzen, [[trotyl|trinitrotoluen]], [[pentryt]], [[nitrobenzen]]<ref name="N3">Wanda Wasilewska: Utworzenie Zakładów Chemicznych „NITRO-CHEM” w Bydgoszczy [w:] Przemysł Chemiczny 9/1993 Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. http://www.sigma-not.pl/publikacja-42655-utworzenie-zak%C5%82ad%C3%B3w-chemicznych-%22nitro-chem%22-w-bydgoszczy-przemysl-chemiczny-1993-9.html</ref>. Oprócz [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]] wytwarzano półprodukty do produkcji [[Barwniki (związki chemiczne)|barwników]] oraz przemysłu [[Farmaceutyka|farmaceutycznego]]. Jako produkty uboczne otrzymywano m.in.: [[kwas siarkowy]], [[kwas azotowy]], [[naftalen]], [[pentryt]] flegmatyzowany, pentaerytrol[[pentaerytryt]]<ref name="N3"/>. W tym okresie możliwości produkcyjne zakładu wykraczały znacznie ponad potrzeby gospodarki kraju. Wykorzystanie mocy produkcyjnych w 1992 wynosiło ok. 20%<ref name="N3"/>. Zakład był krajowym monopolistą w zakresie produkcji [[trotyl|trinitrotoluenu]], [[pentryt]]u, chloronitrobenzenu i pochodnych [[nitrobenzen]]u oraz [[Elaboracja|elaboracji]] określonych typów pocisków dla sił zbrojnych<ref name="N3"/>. Sieci technologiczne, energetyczne, wodociągowe i kanalizacyjne, bazę transportową współużytkowano razem z Zakładami Chemicznymi Zachem<ref name="N3"/>.

W 2003 wdrożono systemówsystemy zarządzania jakością wg norm [[ISO 9001]] i AQAP 2110, a w 2006 przedsiębiorstwo przystąpiło do grupy kapitałowej [[Polski Holding Obronny|Bumar]] (od 2013 [[Polski Holding Obronny]]) zrzeszającej wiodące firmy reprezentujące polski przemysł obronny<ref name="N1"/>. W 2008 dokonano modernizacji linii technologicznej do produkcji wysokoenergetycznych materiałów wybuchowych ([[Heksogen|RDX]], [[Oktogen|HMX]]), zaś w 2011 po wykorzystaniu środków z [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] uruchomiono instalację do produkcji folii z [[Tworzywa sztuczne|tworzyw sztucznych]] według własnej technologii.

Po wejściu Polski do [[NATO]] spółka nastawiła działalność na [[eksport]] wyrobów za granicę, głównie do krajówpaństw SojuszuOrganizacji, a później także do [[Azja|Azji]]. Budowie międzynarodowej marki zakładu pomogła [[Offset (handel zagraniczny)|umowa offsetowa]] z [[Lockheed Martin]] w 2013, związana z kontraktem na samoloty [[F-16 w Polskich Siłach Powietrznych|F-16]]<ref name="N2">http://www.rp.pl/Przemysl-Obronny/305189854-Bydgoski-Nitro-Chem-zawojowal-swoim-trotylem-Europe-Afryke--i-Ameryke.html dostęp 22-09-2016</ref>. Po wygaśnięciu zobowiązań offsetowych przedłużono umowy z zakładem, któraktóry uzyskałauzyskał certyfikaty dostawcy dla [[United States Army|Armii USA]]<ref name="N2"/>. Wyroby Nitrochemu cenionoceni się za wysoką jakość, co umożliwiałoumożliwia bezproblemowe [[elaboracja|elaborowanie]] [[amunicja|amunicji]]. W 2015 ukończono budowę w [[Wietnam]]ie licencyjnej linii technologicznej do produkcji [[Trotyl|TNT]]<ref name="N2"/>. InwestowanoNitro-Chem inwestuje również w [[badania i rozwój]], dzięki czemu zbudowano nową linię technologiczną mało wrażliwych materiałów wybuchowych nowej generacji<ref name="N2"/>. Wśród inwestycji proekologicznych, największe znaczenie miało zamknięcie obiegu wody technologicznej oraz rozpoczęcie budowy własnej [[Oczyszczalnia ścieków|oczyszczalni ścieków]]<ref name="N2"/>. W 2015 przedsiębiorstwo otrzymało 30 mln zł na uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej<ref>http://www.bydgoszcz.pl/miasto/aktualnosci/aktualnosci-2015-czerwiec/Wa_ne_wsparcie_dla_Bydgoszczy.aspx dostęp 22-09-2016</ref> oraz modernizację linii technologicznych produkcji [[trotyl]]u, [[heksogen]]u i [[oktogen]]u<ref>http://www.bydgoszcz.pl/miasto/aktualnosci/aktualnosci-2015-lipiec/_Nitro_Chem___inwestuje_w_nowoczesne_technologie.aspx dostęp 22-09-2016</ref>. Inwestycję sfinansowano z Funduszu Restrukturyzacji Przedsiębiorców, w ramach którego [[Ministerstwo Skarbu Państwa]] udzieliło spółce wsparcia nie będącego [[Pomoc publiczna|pomocą publiczną]].

W 2015 obroty spółki przekroczyły 150 mln zł, a 85% przychodów uzyskano z [[eksport]]u<ref name="N2"/>. FirmaBydgoska fabryka jest największym w krajachpaństwach członkowskich [[NATO]] producentem [[trotyl]]u (10 tys. ton rocznie<ref>http://tvn24bis.pl/z-kraju,74/trotyl-z-nitro-chem-na-calym-swiecie,645053.html dostęp 22-09-2016</ref>) i eksportowym prymusem w polskiej [[Przemysł zbrojeniowy|branży zbrojeniowej]]<ref name="N2"/>.

Przedsiębiorstwo specjalizuje się w produkcji [[eksport]]owej [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]] (75% produkcji). Specyfika transportu materiałów niebezpiecznych wymaga specjalnej obsługi logistycznej, które zapewnia Wewnętrzna Służba Ochrony. Spółka sprzedaje swoje wyroby m.in. do [[Stany Zjednoczone|USA]], [[Kanada|Kanady]], [[Francja|Francji]], [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], [[Hiszpania|Hiszpanii]], [[Izrael]]a, a także dla [[Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej|Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej]] i pozostałych [[służby mundurowe|służb mundurowych]] oraz innych spółek zzwiązanych Grupydawniej z [[Polski Holding Obronny|BumarPHO]]. Wśród odbiorców wyrobów NitrochemuNitro-Chemu znajdują się m.in. Dyno Nobel (górnictwo), – amerykański koncern zbrojeniowy [[General Dynamics]], izraelski [[Rafael Advanced Defense Systems]], państwowy przemysł surowców skalnych [[Algieria|Algierii]], koncerny kanadyjskie, górnicze i drogowe koncerny z [[Południowa Afryka|Południowej Afryki]], przedsiębiorcy ze [[Zjednoczone Emiraty Arabskie|Zjednoczonych Emiratów Arabskich]], [[Korea Południowa|Korei Płd.]] i [[Turcja|Turcji]]<ref name="N2"/>. Od 2009 jest głównym dostawcą [[trotyl]]u dla amerykańskiego potentata amunicyjnego ATK<ref>http://www.strefabiznesu.pomorska.pl/artykul/wybuchowy-biznes-w-bydgoskim-nitro-chemie-ich-trotyl-i-heksogen-znaja-na-calym-swiecie-wideo dostęp 11-03-2011</ref>.