Czerwony klasztor (klasztor na Słowacji): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MBi (dyskusja | edycje)
poprawki i uzupełnienia
MBi (dyskusja | edycje)
→‎Historia: drobne uzupełnienie
Linia 49:
 
== Historia ==
Został ufundowany w [[1319]] przez węgierskiego magnata Kokosza Berzewiczego. Fundacja ta była częścią kary, jaką miał on ponieść za zabicie Chyderka z rodu Györgów (za karę miał ufundować 6 klasztorów oraz zamówić w nich 4 tys. mszy). Budowę klasztoru rozpoczęto w [[1330]] r. Nazywano go Klasztorem Lechnickim, gdyż powstał na terenach wyłączonych z położonej wyżej w dolinie potoku Havka wsi [[Lechnica]], zaś od pokrycia czerwoną dachówką był "''od ludu czerwonym zwany''"<ref name =Jan=>Janota Eugeniusz: ''Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin'', nakładem Juliusza Wildta, Kraków 1860, s. 56</ref>. Wilhelm Drugeth, starosta spiski, uposażył go w 1335 r. [[Stara Wieś Spiska|Starą Wsią]], a w 1352 r. Jan, przeor klasztoru w [[Lendak]]u darował wieś [[Relów]].<ref name =Jan=/> Krakowscy mieszczanie na utrzymanie klasztoru przeznaczyli połowę wsi [[Rychwałd (Słowacja)|Rychwałd]]. Klasztor zamieszkany był początkowo przez mnichów z zakonu [[kartuzi|kartuzów]] (posiadali również klasztor w [[Kláštorisko|Kláštorisku]]), a później [[kameduli|kamedułów]]. Zakonnicy byli utrzymywani przez podatki pochodzące łącznie z 10 wsi. Wspierani byli też przez polskich królów: [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]], [[Ludwik Węgierski|Ludwika Węgierskiego]] i [[Jadwiga Andegaweńska|królową Jadwigę]]. W 1381 r. "''Ludwik król polski i węgierski nakazał Bolkowi, księciu opolskiemu i staroście czorsztyńskiemu, by nie wzbraniał kartuzom lechnickim łowienia ryb na polskim brzegu Dunajca. R. 1393 Jadwiga królowa uposażyła klasztor stałym dochodem soli z żup bocheńskich, tudzież młynem po polskiej stronie. Władysław Jagiełło zatwierdził to nadanie we Lwowie 1425 r.''"<ref name =Jan=/> Z czasem zakonnicy rozbudowywali obiekt i wznosili dalsze budowle: domki–pustelnie, szpital, aptekę, zajazd dla podróżnych i wieżę kościoła. Klasztor zamieszkany był początkowo (do 1567 r.) przez mnichów z zakonu [[kartuzi|kartuzów]] (posiadali również klasztor w [[Kláštorisko|Kláštorisku]]), a później (1711-1782) [[kameduli|kamedułów]].
 
W latach 1431–1433 klasztor był łupiony przez [[Husytyzm|husytów]]. Zakon działał do roku 1782, kiedy został skasowany przez cesarza [[Józef II Habsburg|Józefa II]]. Dobra zakonu zostały rozdysponowane wśród kilkuset rodzin niemieckich kolonistów, którzy w tym czasie przybyli do pobliskiej Dolnej Lechnicy (''Unterlechnitz''), wówczas też upowszechniła się niemiecka nazwa ''Rotes Kloster'' (węg. ''Vöröskolostor''). [[Jadwiga Łuszczewska]] (Deotyma) zwiedzająca w [[1860]] klasztor zastała go zrujnowanym, ale kościół był zadbany. Po pożarze w [[1907]], w wyniku którego zniszczone zostały dachy i zawaliła się wieża kościoła, klasztor przeszedł na własność węgierskiego ministerstwa rolnictwa. W [[1934]] preszowski oddział KCST wydzierżawił go na 50 lat i przeprowadził prowizoryczny remont, w latach 1952–1968 przeprowadzono remont generalny, a cały obiekt został uznany za narodowy pomnik kultury.