Drohiczyn (Polska): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{POL miasto infobox}} na {{Polskie miasto infobox}}
WP:SK+ToS+mSI+Bn, usunięcie zbędnych linków do dat, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 11:
|gmina = [[Drohiczyn (gmina)|Drohiczyn]]
|data założenia = XI wiek
|prawa miejskie = [[1429]]
|stanowisko zarządzającego =
|zarządzający = Wojciech Borzym
Linia 35:
|bip =
}}
'''Drohiczyn''' – [[miasto]] w [[Polska|Polsce]] położone w [[województwo podlaskie|województwie podlaskim]], w [[powiat siemiatycki|powiecie siemiatyckim]], siedziba [[Drohiczyn (gmina)|gminy miejsko-wiejskiej Drohiczyn]]. Leży na [[Wysoczyzna Drohiczyńska|Wysoczyźnie Drohiczyńskiej]], nad [[Bug]]iem.
 
Drohiczyn uzyskał [[lokacja (historia)|lokację miejską]] w [[1429]] roku<ref>Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 28-2928–29.</ref>. [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miasto administracyjnie należało do [[Województwo białostockie (1975–1998)|woj. białostockiego]].
 
Według danych z 30 czerwca 2012 miasto miało 2129 mieszkańców<ref name=autonazwa1>{{cytuj stronę |url=http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/l_ludnosc_stan_struktura_30062012.pdf |tytuł=GUS-Główny Urząd Statystyczny |opublikowany=stat.gov.pl |język=pl |data dostępu=2013-01-19}}</ref>.
 
Miasto położone jest we wschodniej Polsce, w południowej części [[województwo podlaskie|województwa podlaskiego]]. Przez miasto przebiega [[droga krajowa nr 62 (Polska)|droga krajowa nr 62]] ([[Siemiatycze]]–[[Strzelno]]). Ośrodek usługowy dla rolnictwa; drobne przetwórstwo drzewne i rolno-spożywcze. Jest stolicą [[Diecezja drohiczyńska|diecezji drohiczyńskiej]]. Był [[miasto królewskie|miastem królewskim]] [[Korona Królestwa Polskiego|Korony Królestwa Polskiego]]<ref>Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 12.</ref> w starostwie drohickim w [[ziemia drohicka|ziemi drohickiej]] [[województwo podlaskie (I Rzeczpospolita)|województwa podlaskiego]] w [[1795]] roku<ref>Karol de Perthées, Mappa Szczegulna Woiewodztwa Podlaskiego, 1795.</ref>. Miejsce [[popis]]ów szlachty województwa podlaskiego I Rzeczypospolitej<ref>Antoni Sozański, Wykład politycznej geografii, rządu i administracyi dawnej Polski przy końcu istnienia całego państwa (1648–1772), Kraków 1889, s. 6.</ref>.
 
== Historia ==
[[Plik:Poland Drohiczyn Bug.jpg|thumb|left|200px|Przełom [[Bug]]u w Drohiczynie – widok z Góry [[Zamek w Drohiczynie|Zamkowej]]]]
Historyczna stolica [[Podlasie|Podlasia]]. W XI w. gród na pograniczu rusko-polskim z ważną komorą celną nad Bugiem, którym spławiano towary z Rusi Kijowskiej. W XII wieku stolica księstwa drohiczyńskiego w kręgu wpływów Kazimierza Sprawiedliwego. Następnie przejściowo należał do [[Mazowsze|Mazowsza]] i w końcu XIII w. opanowany przez [[Litwa|Litwę]]. Następnie przechodził z rąk do rąk. W XV wieku od książąt mazowieckich gród kupili Jagiellonowie. [[Prawa miejskie]] otrzymał Drohiczyn w 1498 z rąk [[Aleksander Jagiellończyk|Aleksandra Jagiellończyka]], w związku z czym na rynku miejskim miały się pojawić jatki, postrzygalnia sukna, łaźnia, topnia wosku, budynek wagi i ratusz. Od 1520 stolica [[województwo podlaskie (I Rzeczpospolita)|województwa podlaskiego]], Drohiczyn pozostał nią aż do okresu [[rozbiory Polski|rozbiorów]]. Od 1569 miasto zostało włączone do [[Korona Królestwa Polskiego|Korony]]. [[XVI wiek]] to okres największego rozkwitu miasta.
 
Na początku XVII w. były w Drohiczynie trzy kościoły, cerkwie unickie i prawosławne oraz cztery klasztory w tym dwa katolickie (franciszkanów i benedyktynek). W mieście istniały także szpital, apteka i szkoła. Okres pomyślnego rozwoju miasta przerwał [[Potop szwedzki]] i związane z nim zniszczenie miasta w 1657 r. przez wojska siedmiogrodzkie [[Potop szwedzki#Działania wojenne|Jerzego II Rakoczego]], a następnie moskiewskie w 1660 roku, w trakcie którego Drohiczyn utracił 68% ludności. W XVIII w. wybudowano istniejące do dzisiaj barokowe kościoły i klasztory. Pozbawiony dawnej świetności handlowej Drohiczyn zasłynął w tym okresie ze wspaniałych szkół: szkółki prowadzonej przez [[Zakon Braci Mniejszych|franciszkanów]] i [[jezuici|jezuickiej]] szkoły, która w 1747 roku uzyskała rangę [[kolegium]] (Collegium Nobilium).
 
XIX wiek to okres upadku miasta. Dawna stolica województwa, do której zjeżdżano do szkół, na sejmiki i sądy, przekształciła się w prowincjonalne miasteczko bez perspektyw rozwoju, oddalone od nowych szlaków komunikacyjnych. W 1839 zaborcy rosyjscy [[Kościół unicki w Imperium Rosyjskim#Rządy Mikołaja I|zlikwidowali kościół unicki]], w związku z tym drohiczyńskie świątynie unickie zamieniono w prawosławne cerkwie. W latach 1808–1842 miasto było siedzibą włączonego do [[Imperium Rosyjskie]]go powiatu w [[Obwód białostocki (Rosja)|obwodzie białostockim]], co jednak oznaczało w tamtym czasie siedzibę gminy zbiorowej. Liczba mieszkańców zmniejszyła się z około 2000 w 1775 do 835 w 1857 r. Całkowicie zaniknęła [[Ruska Strona]], lewobrzeżna część Drohiczyna leżąca w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]]. Na początku XX w. napływ ludności żydowskiej spowodował, że liczba ludności wzrosła ponownie do 2000. Podczas dwóch wojen światowych miasto ponownie zostało zniszczone, a potem ponownie odbudowane, jednak pozycji sprzed rozbiorów już nie odzyskało.
 
W okresie międzywojennym istniały trzy kościoły katolickie, jeden grecko-wschodni (prawosławny), Gimnazjum Państwowe. Działało Żydowskie Stowarzyszenie Oświatowe, Związek Kupców, Stowarzyszenie Rzemieślników Żydowskich. W 1929 r. burmistrzem był Henryk Moniuszko, komendantem Straży Pożarnej Wilhelm Haszko<ref>{{Cytuj|tytuł=The 1929 Polish Business Directory Project|data dostępu=2017-04-06|opublikowany=data.jewishgen.org|url=http://data.jewishgen.org/jri-pl/1929/1929top89.htm}}</ref>.
 
[[FilePlik:Drohiczyn July 2013 06.JPG|thumb|Siedziba [[Wyższe Seminarium Duchowne w Drohiczynie|Wyższego Seminarium Duchownego w Drohiczynie]] (dawne kolegium jezuickie z 1746)]]
 
Dziś Drohiczyn pełni funkcje usługowo-handlowe dla okolicznych wsi, a ze względu na malownicze położenie jest też miejscowością letniskową. Tradycje drohiczyńskich szkół podtrzymują: [[Wyższe Seminarium Duchowne w Drohiczynie|Wyższe Seminarium Duchowne]], Szkoła podstawowa, Gimnazjum oraz Liceum Ogólnokształcące. Od 1991 Drohiczyn jest siedzibą [[diecezja drohiczyńska|diecezji drohiczyńskiej]]. Znajdują tu się trzy kościoły i jedna cerkiew prawosławna. 10 czerwca 1999 odbyło tu się spotkanie ekumeniczne z papieżem [[Jan Paweł II|Janem Pawłem II]]. Z Drohiczynem związany jest znany aktor Daniel Olbrychski, na cześć którego miejscowe kino nazwane zostało Daniel. W Drohiczynie kręcono odcinki serialu „Ojciec Mateusz”.
 
=== Chronologia ===
[[Plik:Drohiczyn 1212.jpg|thumb|230px|Góra [[Zamek w Drohiczynie|Zamkowa]]]]
[[Plik:Katedra pw. Trójcy Przenajświętszej w Drohiczynie.jpg|thumb|230px|[[Katedra Trójcy Przenajświętszej w Drohiczynie|Katedra Św. Trójcy z 1696 roku i dzwonnica z 1885 r.]]]]
[[Plik:Drohiczyn kościół benedyktynek 2012.JPG|thumb|230px|[[Kościół Wszystkich Świętych w Drohiczynie|Kościół benedyktynek]] – z 1734 roku pw. Wszystkich Świętych, proj. [[Jakub Fontana]]]]
[[Plik:Drohiczyn, Kościół Franciszkanów pw. Wniebowzięcia NMP.jpg|thumb|230px|[[Kościół franciszkanów w Drohiczynie|Kościół franciszkanów]] z 1682 roku pw. Wniebowzięcia NMP]]
[[Plik:Wnętrze kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Drohiczynie 01.jpg|thumb|230px|Barokowy ołtarz główny z 1762 roku w kościele franciszkanów]]
[[Plik:Poland Drohiczyn Orthodox church.jpg|thumb|230px|[[Cerkiew św. Mikołaja w Drohiczynie|Cerkiew św. Mikołaja]]]]
* VII w. – najstarsze ślady archeologiczne (kurhany)
* 1018–1022 – południowy brzeg rzeki Bug w rejonie grodu opanowuje [[Bolesław I Chrobry|Bolesław Chrobry]].
Linia 155:
* 1857 – spadek liczby mieszkańców do 835 osób
* 1863 – część lewobrzeżna utraciła prawa miejskie i zanikła
* [[Plik:Drohiczyn kino Daniel.jpg|mały|kino Daniel w Drohiczynie]]
1883 – zaborcze władze rosyjskie likwidują szkołę pijarów
* 1915, sierpień – ucieczka Rosjan na skutek ofensywy wojsk niemieckich podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]]
* 1918, listopad – powrót do Polski
Linia 169 ⟶ 170:
 
== Demografia ==
1580 rok – 2000 osób (około)<br />
* Piramida wieku mieszkańców Drohiczyna w 2014 roku<ref name="populacja2016"/>.
1662 rok – 680 osób<br />
1775 rok – 2000 osób (około)<br />
1799 rok – 984 osób<br />
1857 rok – 835 osób<br />
1935 rok – 2454 osób<br />
2008 rok – 2075 osób
 
* Piramida wieku mieszkańców Drohiczyna w 2014 roku<ref name="populacja2016" />.
<br />[[Plik:Piramida wieku Drohiczyn.png|690x480px]]
 
== Zabytki ==
[[Plik:Drohiczyn..JPG|thumb|230px|Drohiczyn]]
[[FilePlik:Ogolnopolski Szlak Kaplic Loretanskich.jpg|thumb|Ogólnopolski Szlak Kaplic Loretańskich - tablica]]
'''zachowane''':
* [[Zamek w Drohiczynie|Grodzisko na Górze Zamkowej]]
Linia 197 ⟶ 206:
 
'''niezachowane''':
[[Plik:Drohiczyn bened1875.jpg|thumb|200px|Ołtarz w kościele benedyktynek w 1875 r. (zniszczony w 1940 przez Rosjan)]]
* [[Zamek w Drohiczynie|Zamek królewski na Górze zamkowej]]
* Klasztor Bazylianów z 1798, znajdujący się koło cerkwi św. Mikołaja Cudotwórcy, skierowany piętrowym frontem do rynku i dłuższym parterowym od ul. Mazowieckiej.
Linia 218 ⟶ 227:
 
== Periodyki lokalne ==
[[Plik:Drohiczyn pieczec.jpg|thumb|230px|Pieczęć miejska wyciśnięta w 1793 roku]]
* Drohiczyński Przegląd Naukowy – wydawany przez Drohiczyńskie Towarzystwo Naukowe
 
== Osoby związane z Drohiczynem ==
== Ludność miasta ==
* [[Klementyna Sołonowicz-Olbrychska]],
1580 rok – 2000 osób (około)<br />
* [[Daniel Olbrychski]],
1662 rok – 680 osób<br />
* [[Antoni Dydycz]].
1775 rok – 2000 osób (około)<br />
1799 rok – 984 osób<br />
1857 rok – 835 osób<br />
1935 rok – 2454 osób<br />
2008 rok – 2075 osób
 
==Osoby związane z Drohiczynem==
* [[Klementyna Sołonowicz-Olbrychska]],
* [[Daniel Olbrychski]],
* [[Antoni Dydycz]].
 
== Zobacz też ==
Linia 240:
* [[Monaster Trójcy Świętej w Drohiczynie]]
* [[Gmina Drohiczyn (gubernia siedlecka)]]
* [[Ruska Strona|Ruska Strona (dawn. Drohiczyn)]]
* [[Ziemia drohicka]]
* [[Zamek w Drohiczynie]]
* [[Powiat drohicki|powiat drohicki – Drohiczyn (Poleski) – woj. poleskie II RP]]
 
Linia 260 ⟶ 257:
{{Powiat bielski podlaski (dawny)}}
{{Powiat siemiatycki (dawny)}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria:Drohiczyn (Polska)| ]]
[[Kategoria:Miasta królewskie I Rzeczypospolitej (województwo podlaskie)]]
[[Kategoria:Miasta lokowane przez Aleksandra Jagiellończyka]]