Wincenty Pol: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Twórczość: źródła/przypisy
→‎Twórczość: źródła/przypisy
Linia 59:
Pierwsze próby literackie czynił Wincenty Pol w okresie młodzieńczym. Była to romantyczna poezja i proza, inspirowana dziełami [[Johann Wolfgang von Goethe|Johanna Wolfganga Goethego]], [[Friedrich Schiller|Friedricha Schillera]], [[George Gordon Byron|George’a G. Byrona]], Adama Mickiewicza i innych.
 
W 1835 (antydatowany na 1833) w Paryżu ukazał się [[cykl poetycki]] ''Pieśni Janusza''<ref>{{Cytuj |autor = Wincenty Pol |tytuł = Pieśni Janusza. T. 1, wyd. 1833 |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opis = Ukazał się tylko 1 t. |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/piesni-janusza-t-1,MjgyNDkx/4/#info:metadata}}</ref>. Obejmował on 51 wierszy, których pisanie rozpoczął najprawdopodobniej jeszcze podczas walk 1831 i kontynuował na emigracji, poświęconych powstaniu listopadowemu. Najpopularniejsze z nich to: ''Krakusy'', ''Pierwsza rocznica 29 listopada'', ''Śpiew z mogiły''. Do niektórych z nich skomponowano muzykę (m.in. [[Fryderyk Chopin]] do ''Śpiewu z mogiły''), dzięki temu zaczęły funkcjonować w szerszym odbiorze jako pieśni narodowo-patriotyczne czy nawet powstańcze. Z tego okresu pochodzą również ''Historia szewca Kilińskiego'' (wyd. 1843)<ref>{{Cytuj |autor = Wincenty Pol |tytuł = Historia szewca Jana Kilińskiego |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/historia-szewca-jana-kilinskiego,MzA5NzkxNjI/6/#info:metadata}}</ref> i ''Gawęda Dorosza...'' (wyd. 1845). Utwory te, podobnie jak ''Pieśni Janusza'' cechuje ludowa stylizacja i użycie języka potocznego, chociaż nie dorównują pod względem literackim ''Pieśniom Janusza''. Duże uznanie przyniosła mu ''Pieśń o ziemi naszej'' (wyd. całości 1843)<ref>{{Cytuj |autor = Wincenty Pol |tytuł = Pieśń o ziemi naszej |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/piesn-o-ziemi-naszej,MzExODE2NzU/6/#info:metadata}}</ref> – poetycki cykl opisów ziem polskich odwiedzonych przez Pola, który przyczynił się do znacznego wzrostu zainteresowania rodzimą przyrodą i kulturą wśród społeczeństwa. Prawdopodobnie w tym samym roku rozpoczął pisanie poematu [http://www.sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=150 ''Mohort''] – historii kresowego rycerza, obrońcy ojczyzny i wiary. Treść wykładów głoszonych przez Wincentego Pola na Uniwersytecie Jagiellońskim została wydana drukiem w 1851. Kolejne dzieła literackie, odzwierciedlające jego pogłębiające się konserwatywne nastawienie: poemat ''Wit Stwosz'' (1857)<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Poezyje Wincentego Pola. T. 4 |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opis = zawiera: Wit Stwosz |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/poezyje-wincentego-pola-t-4,MzEyMjM4NzQ/}}</ref>, [[trylogia]] ''Pamiętniki J. P. Benedykta Winnickiego'' (1853–1855)<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Pamiętniki JP. Benedykta Winnickiego : gawędy. T. 1, Przygody JP. Benedykta Winnickiego w podróży jego z Krakowca do Nieświeża 1766 roku i powrót w dom rodzicielski opowiedział Wincenty Pol, wyd. 1853 |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/pamietniki-jp-benedykta-winnickiego-gawedy-t-1-przygody-jp-benedykta-winnickiego-w,MzExODE2NTY/4/#info:metadata}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Pamiętniki JP. Benedykta Winnickiego : gawędy. T. 2, Senatorska zgoda : tradycya szlachecka jegomość pana Benedykta Winnickiego opowiedział Wincenty Pol, wyd. 1854 |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/pamietniki-jp-benedykta-winnickiego-gawedy-t-2-senatorska-zgoda-tradycya,MzExODE2NTc/8/#info:metadata}}</ref>, dalsze rapsody ''Mohorta'' (całość 1855), ''Pacholę hetmańskie'' (1862)<ref>{{Cytuj |autor = Wincenty Pol |tytuł = Pachole hetmańskie. T. 1 |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/pachole-hetmanskie-t-1,NjA4MTU2MjM/4/#info:metadata}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Wincenty Pol |tytuł = Pachole hetmańskie. T. 2 |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/pachole-hetmanskie-t-2,MzExMDY4MTY/6/#info:metadata}}</ref> i in., odznaczają się raczej mniejszą wartością historyczna i literacką. W 1861 r. nakładem Księgarni J. Blaszkowskiego w Warszawie ukazała się ''Stryjanka'' opisująca dzieje rodziny Bączalskich. W 1863 r. wydał podręcznik dla kleryków ''Geografia Ziemi Świętej w dwóch księgach''<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Geografja Ziemi Świętej : w dwóch księgach przez Wincentego Pola, wyd. 1863 |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/geografja-ziemi-swietej-w-dwoch-ksiegach,MzA5NzkxNjE/8/#info:metadata}}</ref>, za który otrzymał [[Order Świętego Grzegorza Wielkiego|Krzyż Kawalerski Orderu św. Grzegorza]] od papieża [[Pius IX|Piusa IX]]. Ostatnie utwory Pola to ''Legenda o świętym Janie Kantym...'' (1868) i ''Pan starosta Kiślacki'' (1873). Zbiorowe wydanie dzieł Pola ukazało się w latach 1875–1888 pt. ''Dzieła wierszem i prozą''<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Dzieła Wincentego Pola wierszem i prozą. T. 1 ser. 1, Poezye, wyd. 1875 |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/dziela-wincentego-pola-wierszem-i-proza-t-1-ser-1-poezye,MzA5NzkxNTM/6/#info:metadata}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Dzieła prozą Wincentego Pola. T. 2, wyd. 1876 |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/dziela-proza-wincentego-pola-t-2,MzA5NzkxMzc/6/#info:metadata}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Dzieła prozą Wincentego Pola. T. 3, wyd. 1876 |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/poezye-wincentego-pola-t-3,MzA5NzkxNTU/6/#info:metadata}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Dzieła prozą Wincentego Pola. T. 4, wyd. 1877 |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/dziela-proza-wincentego-pola-t-4,MzA5NzkxMzk/8/#info:metadata}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Dzieła prozą Wincentego Pola. T. 5, wyd. 1878 |data = |data dostępu = 2018-10-09 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/dziela-proza-wincentego-pola-t-5,MzA5NzkxNDA/8/#info:metadata}}</ref>.
 
== Inne publikacje ==