Wikipedia

Dowód osobisty w Polsce: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Statystyka: drobne techniczne
WP:SK, uporządkowanie informacji. 2007 rok już minął
Linia 1:
{{inne znaczenia|dowodu osobistego w Polsce|[[Dowód osobisty|dowód osobisty ogólnie]]}}
[[Plik:Dowod2015.png|thumb|200px|Polski dowód osobisty (wzór od 1 marca 2015)]]▼
'''Dowód osobisty''' – [[dokument tożsamości|dokument stwierdzający tożsamość]] osoby i poświadczający [[obywatelstwo polskie]].
 
{| align=right
|colspan=2| [[Plik:Paszport-dowod1930.jpg|thumb|300px|Polski „dowód osobisty” z 1930 – de facto paszport]]▼
|-
|[[Plik:Dowod osobisty.jpg|thumb|200px|Okładka dowodu osobistego wydanego przez [[Bukowina Tatrzańska (gmina)|Gminę Bukowina Tatrzańska]] w 1940 na blankiecie używanym w [[II Rzeczpospolita|II RP]]]]
|[[Plik:Dowody.osobiste-1999i1978.jpg|thumb|200px|Dowody osobiste z okresu [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] i [[III Rzeczpospolita|III RP]] wydawane przed 2001]]▼
|}
 
== Historia ==
=== II Rzeczpospolita ===
Po I wojnie światowej – w latach dwudziestych i na początku trzydziestych – nazwą „dowód osobisty” określano dokument niezbędny do podróży zagranicznych. Pełnił on de facto rolę paszportu (pomimo nazwy „dowód osobisty” na okładce we wnętrzu nazywany już był paszportem). Opłata za jego wydanie była wysoka: w czerwcu 1923 wynosiła 90 000 [[marka polska|marek polskich]], a w 1930 roku 101 [[Złoty#II RP|złotych polskich]]. Był on wykorzystywany jako dokument [[Adres zameldowania|meldunkowy]], w którym wpisywano także pobyty czasowe w kraju (poza miejscem stałego zameldowania).▼
▲|colspan=2| [[Plik:Paszport-dowod1930.jpg|thumb|300px|Polski „dowód osobisty” z 1930 – de facto paszport]]
▲Po I wojnie światowej – w latach dwudziestych i na początku trzydziestych – nazwą „dowód osobisty” określano dokument niezbędny do podróży zagranicznych. Pełnił on ''de facto'' rolę paszportu (pomimo nazwy „dowód osobisty” na okładce we wnętrzu nazywany już był paszportem). Opłata za jego wydanie była wysoka: w czerwcu 1923 wynosiła 90 000 [[marka polska|marek polskich]], a w 1930 roku 101 [[Złoty#II RP|złotych polskich]]. Był on wykorzystywany jako dokument [[Adres zameldowania|meldunkowy]], w którym wpisywano także pobyty czasowe w kraju (poza miejscem stałego zameldowania).
 
Dowód miał formę arkusza kartonu złożonego na pół i zawierał dane osobowe, fotografię, zawód, wyznanie, informację o alfabetyzmie i rysopis. Z czasem dowody rozrosły się do 16-stronicowej książeczki w kartonowej okładce, z czego 11 stron przeznaczono na poświadczenia meldunków<ref name="onet0203">{{Cytuj stronę | url = http://wiadomosci.onet.pl/kraj/historia-dowodu-osobistego-w-polsce/sd95s | tytuł = Historia dowodu osobistego w Polsce | autor = Anna Baczyńska | data = 2015-03-02 | opublikowany = Grupa Onet.pl SA | język = pl | data dostępu = 2015-03-07}}</ref>.
Linia 16 ⟶ 12:
Możliwość uzyskania w Polsce dowodu osobistego jako krajowego dokumentu tożsamości wprowadzono rozporządzeniem [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|Prezydenta RP]] z 16 marca 1928 roku<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19280320309 Dz.U. z 1928 r. Nr 32, poz. 309]. Zgodnie z art. 24 za podrabianie dokumentu lub podanie fałszywych danych przy jego wyrabianiu, używanie cudzych dokumentów lub użyczenie ich w tym celu groziła kara więzienia do roku albo/oraz grzywna do 10 tys. zł. Na równi z dokonaniem traktowane było usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo.</ref>. Wystawiany był przez [[urząd gminy]] na żądanie zainteresowanym osobom za opłatą 60 groszy i nie był obowiązkowy. Dowód miał formę karty z szaroniebieskiego, sztywnego papieru złożonego na pół{{r|onet0203}}.
 
=== II wojna światowa i PRL ===
▲|[[Plik:Dowody.osobiste-1999i1978.jpg|thumb|200px|Dowody osobiste z okresu [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] i [[III Rzeczpospolita|III&nbsp;RP]] wydawane przed 2001]]
Dopiero [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|niemieckie władze okupacyjne]] w czasie II wojny światowej wprowadziły obowiązek legitymowania się dowodem osobistym ([[język niemiecki|niem.]] ''[[Fingerabdruck|Personalausweis]]'' lub krócej ''Ausweis''), powołując się przy tym na cytowane rozporządzenie<ref group=uwaga>Zobacz też [[kenkarta]].</ref>. ''[[Kennkarte]]'' miała formę 6-stronicową, wydrukowana była na szarozielonym kartonie, i zawierała zdjęcie, [[dane osobowe]] i odciski palców wskazujących. Dokumenty były często fałszowane, jedną z komórek produkujących fałszywe egzemplarze tworzyli pracownicy PWPW, w której powstawały także oryginalne kenkarty{{r|onet0203}}.
 
W pierwszych latach po zakończeniu wojny funkcjonowały równocześnie przedwojenne dowody osobiste, niemieckie kenkarty i tymczasowe poświadczenia tożsamości, które wydawano osobom nieposiadającym innych dokumentów. Obowiązek posiadania dowodu utrzymano dekretem o dowodach osobistych z 22 października 1951 roku<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19510550382 Dz.U. z 1951 r. Nr 55, poz. 382]. Dowody wydawały powiatowe (miejskie) komendy oraz komisariaty [[Milicja Obywatelska|Milicji Obywatelskiej]]. Uchylanie się od posiadania dowodu zagrożone było aresztem do lat 2, używanie cudzego dowodu lub przewiezienie go za granicę więzieniem do lat 3. W rozporządzeniu wykonawczym z 20 marca 1952 [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19520130082 (Dz.U. Nr 13, poz. 82)] w załączniku zawierającym wzór ankiety za podanie fałszywych danych grożono odpowiedzialnością do 5 lat więzienia lub aresztu z art. 140 [[kodeks Makarewicza|kodeksu karnego z 1932]] o ''składaniu fałszywych zeznań mających służyć za dowód dla sądu lub innej władzy''. W rzeczywistości miał tu zastosowanie art. 193 kodeksu o ''wyłudzaniu poświadczenia nieprawdy przez podstępne wprowadzenie w błąd urzędnika lub osoby publicznego zaufania'' (por. [[fałsz intelektualny]]), za co groziło więzienie lub areszt do lat 2.</ref>, którym ujednolicono te dokumenty, jednak nowe dokumenty zaczęto wydawać dopiero w 1953 roku. Była to 16-stronicowa książeczka formatu 80×110&nbsp;mm w ciemnozielonych, kartonowych okładkach{{r|onet0203}} (potem 79×110&nbsp;mm w miękkich okładkach). Oprócz podstawowych danych personalnychosobowych ([[imię]], [[nazwisko]], imiona rodziców, data i [[miejsce urodzenia]], rysopis) oraz zdjęcia zawierał rubryki, do których wpisywano numer [[PESEL]]<ref group=uwaga>W starszych wersjach dowodów nie wpisywano numeru PESEL, bo system ten wprowadzono dopiero w 1979 r.</ref>, [[stan cywilny]], zawód<ref group=uwaga>W latach 70. zlikwidowano tę rubrykę wobec faktu, że większość obywateli w wieku lat 18 nie miała jeszcze określonego zawodu (zazwyczaj byli uczniami [[szkoła średnia|szkół średnich]]) i z tego powodu urzędy ewidencji ludności wydające dowód osobisty w rubryce tej stawiały kreskę.</ref>, miejsce pracy, [[Adres zameldowania|zameldowanie]], dzieci na utrzymaniu. Na dalszych stronach dowodu odnotowywano, między innymi, fakt wydania [[książeczka walutowa|książeczki walutowej]], karty zaopatrzenia<ref group=uwaga>Karta zaopatrzenia, zwana popularnie „kartką na kartki”, była w okresie obowiązywania w Polsce [[reglamentacja w Polsce|reglamentacji]] żywności dokumentem upoważniającym do comiesięcznego otrzymywania [[kartki (reglamentacja towarów)|kartek]] żywnościowych; ten pośredni tryb wydawania kartek teoretycznie miał uniemożliwiać nadużycia.</ref>, [[powszechne świadectwo udziałowe|powszechnych świadectw udziałowych]] itp. Potwierdzano także w dowodzie osobistym specjalną pieczęcią prawo do przekraczania [[Granica na Odrze i Nysie|granicy PRL–NRD]], a później nową pieczęcią prawo do przekraczania granic państwowych w obrębie [[Blok wschodni|krajów tzw. wspólnoty socjalistycznej]], wpisywano [[Grupy krwi|grupę krwi]] posiadacza dowodu oraz zaznaczano fakt zawarcia małżeństwa (do czasu wydania nowego dokumentu){{Fakt|data=2018-10}}.▼
[[Plik:Stempel.w.dowodzie.jpg|thumb|200px|Stempel z 1979 uprawniający do wyjazdu do „[[Blok wschodni|demoludów]]”]]
 
ZgodnieW z1974 art.roku 45rozpoczęła ustsię produkcja nowego wzoru dowodu, mającego 24 strony. 2Utrzymano idotychczasowe 3normy uchylonejkarne ustawydo z2 dnialat 10pozbawienia kwietniawolności 1974za r.uchylanie osię ewidencjiod ludnościposiadania dowodu i dowodachdo osobistych3 dlalat za przesłanie lub przewiezienie go za granicę lub używanie cudzego. Dla osób bez stałego miejsca zameldowania, jak i dla osób na stałe zamieszkałych za granicą, dowód osobisty dla osób bez zameldowania wydawał organ ostatniego miejsca pobytu stałego osoby ubiegającej się o wydanie dowodu osobistego. Jeżeli nie można było tego ustalić, to dowód osobisty wydawał Urząd Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19740140085 Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. z 1974 r. Nr 14, poz. 85)]</ref>.▼
▲W pierwszych latach po zakończeniu wojny funkcjonowały równocześnie przedwojenne dowody osobiste, niemieckie kenkarty i tymczasowe poświadczenia tożsamości, które wydawano osobom nieposiadającym innych dokumentów. Obowiązek posiadania dowodu utrzymano dekretem o dowodach osobistych z 22 października 1951 roku<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19510550382 Dz.U. z 1951 r. Nr 55, poz. 382]. Dowody wydawały powiatowe (miejskie) komendy oraz komisariaty [[Milicja Obywatelska|Milicji Obywatelskiej]]. Uchylanie się od posiadania dowodu zagrożone było aresztem do lat 2, używanie cudzego dowodu lub przewiezienie go za granicę więzieniem do lat 3. W rozporządzeniu wykonawczym z 20 marca 1952 [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19520130082 (Dz.U. Nr 13, poz. 82)] w załączniku zawierającym wzór ankiety za podanie fałszywych danych grożono odpowiedzialnością do 5 lat więzienia lub aresztu z art. 140 [[kodeks Makarewicza|kodeksu karnego z 1932]] o ''składaniu fałszywych zeznań mających służyć za dowód dla sądu lub innej władzy''. W rzeczywistości miał tu zastosowanie art. 193 kodeksu o ''wyłudzaniu poświadczenia nieprawdy przez podstępne wprowadzenie w błąd urzędnika lub osoby publicznego zaufania'' (por. [[fałsz intelektualny]]), za co groziło więzienie lub areszt do lat 2.</ref>, którym ujednolicono te dokumenty, jednak nowe dokumenty zaczęto wydawać dopiero w 1953 roku. Była to 16-stronicowa książeczka formatu 80×110&nbsp;mm w ciemnozielonych, kartonowych okładkach{{r|onet0203}} (potem 79×110&nbsp;mm w miękkich okładkach). Oprócz podstawowych danych personalnych ([[imię]], [[nazwisko]], imiona rodziców, data i [[miejsce urodzenia]], rysopis) oraz zdjęcia zawierał rubryki, do których wpisywano numer [[PESEL]]<ref group=uwaga>W starszych wersjach dowodów nie wpisywano numeru PESEL, bo system ten wprowadzono dopiero w 1979 r.</ref>, [[stan cywilny]], zawód<ref group=uwaga>W latach 70. zlikwidowano tę rubrykę wobec faktu, że większość obywateli w wieku lat 18 nie miała jeszcze określonego zawodu (zazwyczaj byli uczniami [[szkoła średnia|szkół średnich]]) i z tego powodu urzędy ewidencji ludności wydające dowód osobisty w rubryce tej stawiały kreskę.</ref>, miejsce pracy, [[Adres zameldowania|zameldowanie]], dzieci na utrzymaniu. Na dalszych stronach dowodu odnotowywano, między innymi, fakt wydania [[książeczka walutowa|książeczki walutowej]], karty zaopatrzenia<ref group=uwaga>Karta zaopatrzenia, zwana popularnie „kartką na kartki”, była w okresie obowiązywania w Polsce [[reglamentacja w Polsce|reglamentacji]] żywności dokumentem upoważniającym do comiesięcznego otrzymywania [[kartki (reglamentacja towarów)|kartek]] żywnościowych; ten pośredni tryb wydawania kartek teoretycznie miał uniemożliwiać nadużycia.</ref>, [[powszechne świadectwo udziałowe|powszechnych świadectw udziałowych]] itp. Potwierdzano także w dowodzie osobistym specjalną pieczęcią prawo do przekraczania [[Granica na Odrze i Nysie|granicy PRL–NRD]], a później nową pieczęcią prawo do przekraczania granic państwowych w obrębie [[Blok wschodni|krajów tzw. wspólnoty socjalistycznej]], wpisywano [[Grupy krwi|grupę krwi]] posiadacza dowodu oraz zaznaczano fakt zawarcia małżeństwa (do czasu wydania nowego dokumentu).
 
=== III RP ===
W 1974 roku rozpoczęła się produkcja nowego wzoru dowodu, mającego 24 strony<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19740140085 Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. z 1974 r. Nr 14, poz. 85)]. Ustawa utrzymała dotychczasowe normy karne do 2 lat pozbawienia wolności za uchylanie się od posiadania dowodu i do 3 lat za przesłanie lub przewiezienie go za granicę lub używanie cudzego.</ref>.
[[Plik:Dowodos.png|thumb|200px|Przednia i tylna strona polskiego dowodu osobistego obowiązującego przed 1 marca 2015 (należy zauważyć, że jestbył to wzór, na którym zdjęcie nie spełniaspełniało wymogów, czyli nie jestbyło lewym półprofilem z odsłoniętym lewym uchem)]]▼
Po upadku PRL obowiązek posiadania dowodu osobistego jest w Polsce nadal utrzymywany, złagodzono kary za jego zlekceważenie. Z ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych wynika, iżże każdy pełnoletni obywatel polski zamieszkały w Rzeczypospolitej Polskiej ma obowiązek posiadać dowód osobisty od ukończenia 18. roku życia. Uchylający się od tego obowiązku popełnia [[wykroczenie]] i może wobec tego podlegać [[kara ograniczenia wolności|karze ograniczenia wolności]] (w wymiarze 1 miesiąca) lub [[grzywna (prawo)|grzywny]]<ref>{{Dziennik Ustaw|2017|1464}} (art. 79 pkt 1)</ref>. Do otrzymania dowodu osobistego nie jest konieczne [[Adres zameldowania|zameldowanie]]. Obywatele polscy zamieszkali na stałe za granicą mają prawo posiadania dowodów osobistych.▼
 
Dowód osobisty jest jednym z dokumentów potwierdzających uprawnienia do kierowania [[rower]]em, [[Wózek rowerowy|wózkiem rowerowym]] lub [[pojazd zaprzęgowy|pojazdem zaprzęgowym]] przez osobę, która ukończyła 18. rok życia. Dotyczy to także [[motorower]]u, jeżeli kierujący osiągnął ten wiek przed 19 stycznia 2013 roku<ref>Art. 3 ust. 4 i 133 ust. 3 ustawy o kierujących pojazdami ({{Dziennik Ustaw|2017|978}}).</ref><ref group=uwaga>Uprawnienia do kierowania tymi pojazdami bez konieczności posiadania dodatkowych dokumentów wynikają z faktu ukończenia przez kierującego 18. roku życia, co może być potwierdzone jakimkolwiek dokumentem stwierdzającym jego wiek.</ref>.▼
Po upadku PRL obowiązek posiadania dowodu osobistego jest w Polsce nadal utrzymywany, złagodzono kary za jego zlekceważenie. W 2001 roku wprowadzono dowód osobisty w formie plastikowej karty{{r|onet0203}}.
 
W 2001 roku wprowadzono dowód osobisty w formie plastikowej karty{{r|onet0203}}. W 2015 weszła w życie nowelizacja ustawy o dowodach osobistych, na podstawie której zmieniono wzór dowodu<ref name="nowela2015" />.
 
== Obecny wzórWzór, wymiana i ważność dowodu ==▼
▲[[Plik:Dowod2015.png|thumb|200px|Polski dowód osobisty (wzór od 1 marca 2015)]]
Obowiązujący od 24 marca 2009 do 1 marca 2015 r. wzór dowodu osobistego został określony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 6 lutego 2009 r. ({{Dziennik Ustaw|2009|47|384}}, z późn. zm.). Obecny wzór określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 2015 r. w sprawie wzoru dowodu osobistego oraz sposobu i trybu postępowania w sprawach wydawania dowodów osobistych, ich utraty, uszkodzenia, unieważnienia i zwrotu ({{Dziennik Ustaw|2015|212}}).
▲[[Plik:Dowodos.png|thumb|200px|Przednia i tylna strona polskiego dowodu osobistego obowiązującego przed 1 marca 2015 (należy zauważyć, że jest to wzór, na którym zdjęcie nie spełnia wymogów, czyli nie jest lewym półprofilem z odsłoniętym lewym uchem)]]
 
Obowiązujący od 24 marca 2009 do 1 marca 2015 r. wzór dowodu osobistego został określony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 6 lutego 2009 r. ({{Dziennik Ustaw|rok=2009|numer=47|pozycja=384}}, z późn. zm.). Obecny wzór określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 2015 r. w sprawie wzoru dowodu osobistego oraz sposobu i trybu postępowania w sprawach wydawania dowodów osobistych, ich utraty, uszkodzenia, unieważnienia i zwrotu ({{Dziennik Ustaw|2015|212}}). Dokument ma postać wielowarstwowej karty poliwęglanowej o wymiarach 85,60&nbsp;×&nbsp;53,98&nbsp;mm (standard ID-1 [[ISO/IEC 7810]]), zawierającej podstawowe informacje o jej posiadaczu, dacie wydania, organie wydającym i terminie ważności. Informacje zapisane są zarówno w sposób jawny, jak i zakodowany. Dowód osobisty jest jednocześnie dokumentem uprawniającym obywateli polskich do przekraczania granic państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], państw [[Europejski Obszar Gospodarczy|Europejskiego Obszaru Gospodarczego]] nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze [[Swoboda przepływu osób|swobody przepływu osób]] na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granicy. Od 1 stycznia 2010 roku wydawany bezpłatnie na podstawie ustawy z dnia 9 stycznia 2009 roku ({{Dziennik Ustaw|rok=2009|numer=39|pozycja=306}}).▼
▲== Obecny wzór, wymiana i ważność dowodu ==
▲Obowiązujący od 24 marca 2009 do 1 marca 2015 r. wzór dowodu osobistego został określony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 6 lutego 2009 r. ({{Dziennik Ustaw|rok=2009|numer=47|pozycja=384}}, z późn. zm.). Obecny wzór określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 2015 r. w sprawie wzoru dowodu osobistego oraz sposobu i trybu postępowania w sprawach wydawania dowodów osobistych, ich utraty, uszkodzenia, unieważnienia i zwrotu ({{Dziennik Ustaw|2015|212}}). Dokument ma postać wielowarstwowej karty poliwęglanowej o wymiarach 85,60&nbsp;×&nbsp;53,98&nbsp;mm (standard ID-1 [[ISO/IEC 7810]]), zawierającej podstawowe informacje o jej posiadaczu, dacie wydania, organie wydającym i terminie ważności. Informacje zapisane są zarówno w sposób jawny, jak i zakodowany. Dowód osobisty jest jednocześnie dokumentem uprawniającym obywateli polskich do przekraczania granic państw członkowskich [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], państw [[Europejski Obszar Gospodarczy|Europejskiego Obszaru Gospodarczego]] nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze [[Swoboda przepływu osób|swobody przepływu osób]] na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granicy. Od 1 stycznia 2010 roku wydawany bezpłatnie na podstawie ustawy z dnia 9 stycznia 2009 roku ({{Dziennik Ustaw|rok=2009|numer=39|pozycja=306}}).
 
Od listopada 2013 roku został wprowadzony do obiegu zmodyfikowany dowód osobisty. Dokument powstał na bazie poprzedniego wzoru dowodu. Modyfikacja nie spowodowała zmiany wzoru dokumentu, jednak wprowadzono kilka zmian w zabezpieczeniach. Nowe dokumenty rozpoczynają się serią AXI od numeru x00001<ref>[https://archive.is/sjdJw Informacja o systemie zabezpieczeń dowodu osobistego]</ref>.
Linia 67 ⟶ 68:
O wymianę należy wystąpić co najmniej 30 dni przed upływem terminu ważności, a niezwłocznie w pozostałych przypadkach.
 
Dowody osobiste starego wzoru (książeczkowe) wydane przed dniem 1 stycznia 2001 utraciły ważność z dniem 1 stycznia 2008<ref>Art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz ustawy o działalności gospodarczej ({{Dziennik Ustaw|rok=1997|numer=113|pozycja=733}}, z późn. zm.).</ref>, z tym, że w okresie od 1 stycznia 2008 do 31 marca 2008 stanowiły pełnoprawny dokument potwierdzający tożsamość osoby oraz poświadczający jej obywatelstwo polskie<ref>Art. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o czasowym posługiwaniu się dowodami osobistymi wydanymi przed dniem 1 stycznia 2001 ({{Dziennik Ustaw|rok=2007|numer=191|pozycja=1363}}).</ref>
 
== Minimalny wiek potrzebny do otrzymania dowodu ==
Istnieje możliwość otrzymania dowodu osobistego przed osiągnięciem [[pełnoletniość|pełnoletniości]], nawet zaraz po urodzeniu. Dowód osobisty wydany osobie, która nie ukończyła 5. roku życia, jest ważny przez okres 5 lat od daty jego wydania. Dowód osobisty wydany osobie, która ukończyła 5. rok życia, jest ważny przez okres 10 lat od daty jego wydania. Dokument ten może zostać wydany małoletniemu na wniosek rodziców, opiekunów lub kuratora. Taki dowód osobisty, oprócz daty ważności, nie różni się niczym od dokumentu wydawanego osobom pełnoletnim. W polskim prawie nie istnieje obecnie pojęcie dowodu tymczasowego, wydawanego (do końca 2000 roku) na podstawie uchylonej ustawy z 10 kwietnia 1974 o ewidencji ludności i dowodach osobistych<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=2006|numer=139|pozycja=993}}, z późn. zm.</ref>, na wniosek osoby, która ukończyła 16 i&nbsp;nie ukończyła 18 lat, oraz za zgodą jej rodziców lub opiekunów.
 
== Obowiązek posiadania dowodu ==
▲Z ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych wynika, iż każdy pełnoletni obywatel polski zamieszkały w Rzeczypospolitej Polskiej ma obowiązek posiadać dowód osobisty od ukończenia 18. roku życia. Uchylający się od tego obowiązku popełnia [[wykroczenie]] i może wobec tego podlegać [[kara ograniczenia wolności|karze ograniczenia wolności]] (w wymiarze 1 miesiąca) lub [[grzywna (prawo)|grzywny]]<ref>{{Dziennik Ustaw|2017|1464}} (art. 79 pkt 1)</ref>.
 
== Dowód osobisty bez zameldowania ==
Do otrzymania dowodu osobistego nie jest konieczne [[Adres zameldowania|zameldowanie]]. Obywatele polscy zamieszkali na stałe za granicą mają prawo, ale nie obowiązek, posiadania dowodów osobistych.
 
▲Zgodnie z art. 45 ust. 2 i 3 uchylonej ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych dla osób bez stałego miejsca zameldowania, jak i dla osób na stałe zamieszkałych za granicą, dowód osobisty dla osób bez zameldowania wydawał organ ostatniego miejsca pobytu stałego osoby ubiegającej się o wydanie dowodu osobistego. Jeżeli nie można było tego ustalić, to dowód osobisty wydawał Urząd Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy.
 
== Kontrowersje ==
[[Plik:Id broken.png|thumb|200px|Pęknięty dowód osobisty]]
 
Pierwsze partie „plastikowych” dowodów osobistych wydanych w latach 2001–2002 posiadały dwa błędy. Pierwszym było to, że&nbsp;wygląd orła był niezgodny ze wzorem [[Godło Rzeczypospolitej PolskiejPolski|godła państwowego]]: orzeł przedstawiony na dowodach osobistych różnił się kształtem ogona, charakterystycznym cieniem i kształtem tarczy<ref>[http://niezalezna.pl/58659-nowe-dowody-osobiste-z-bledem-wedlug-niektorych-wizerunek-orla-jest-niezgodny-z-ustawa ''Nowe dowody osobiste z błędem? Według niektórych wizerunek orła jest niezgodny z ustawą'']</ref>. Drugi błąd polegał na tym, że w angielskim tłumaczeniu opisu rubryki „imiona rodziców” [[apostrof]] postawiono w niewłaściwym miejscu (było „Parent’s given names”, a powinno być „Parents’ given names”). Błąd z apostrofem poprawiono i od lipca 2002 roku blankiety miały już prawidłowe tłumaczenie. <!-- Wyglądu orła nie zmieniono do tej pory. -->
 
Część dowodów osobistych wykonanych z [[Poliwęglany|poliwęglanu]] ma wady fabryczne i bardzo łatwo pęka<ref>[http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/1914434,pekaja-na-siedzeniu,id,t.html ''Pękają na siedzeniu?''].</ref>. Dodatkowo w obecnych plastikowych dowodach osobistych nie ma możliwości wpisania informacji o grupie krwi. W poprzednich papierowych wersjach można było wbić pieczątkę z informacją o posiadanej grupie (stawiali ją uprawnieni lekarze związani z pobieraniem krwi lub [[krwiodawstwo|krwiodawstwem]]).
 
== Zmiany z 2015 r. i plany zmian ==
W obecnych plastikowych dowodach osobistych nie ma możliwości wpisania informacji o grupie krwi. W poprzednich papierowych wersjach można było wbić pieczątkę z informacją o posiadanej grupie (stawiali ją uprawnieni lekarze związani z pobieraniem krwi lub [[krwiodawstwo|krwiodawstwem]]).
JakW przedstawiło2007 MSWiAuzależniano wprowadzenie biometrycznych dowodów osobistych od pełnego opracowania systemu [[PESEL2]] i zakończenia uzgodnień technicznych<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/nowe;dowody;osobiste;juz;za;rok,11,0,263179.html |tytuł=Nowe dowody osobiste już za rok? |data dostępu=2 września 2008 |autor=PAP |język=pl |data=2007-09-05}}</ref>. Według planów z 2008 nowe dowody osobiste miały zostać wprowadzone od 2010 roku na próbę, a od 2011 już powszechnie. Dowód będziemiał zawierałzawierać specjalny [[układ scalony|chip]] – [[Mikrokontroler|mikrokomputer jednoukładowy]], adzięki daneczemu wbyłaby nimmożliwość zawartebieżącego będziekorygowania możnadanych naw bieżąconim korygowaćzawartych. Dostęp do nich, na miejscu w urzędzie oraz przez [[internet]], będzie miał mieć zarówno urzędnik, jak i obywatel<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.dziennik.pl/wydarzenia/article232236/Nowe_dowody_osobiste_dostaniemy_za_darmo.html |tytuł=Nowe dowody osobiste dostaniemy za darmo|autor=Grzegorz Osiecki|data dostępu=43 września 2008 |data dostępu=34 września 2008 |autoropublikowany=Grzegorz Osiecki dziennik.pl|język=pl |opublikowany=dziennik.pl}}</ref>.▼
 
Najnowsze biometryczne dowody osobiste mają zostać wprowadzone po pełnym opracowaniu systemu [[PESEL2]] i zakończeniu uzgodnień technicznych<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/nowe;dowody;osobiste;juz;za;rok,11,0,263179.html |tytuł=Nowe dowody osobiste już za rok? |data dostępu=2 września 2008 |autor=PAP |język=pl |data=2007-09-05}}</ref>. Grupa posłów zaproponowała zamieszczenie informacji o grupie krwi w nowych wzorach dowodów osobistych, jednak zakwestionował ten pomysł minister zdrowia, według którego taka informacja powinna być zamieszczana przez uprawnionego pracownika służby zdrowia, a nie pracownika organu gminy, który obsługuje komputerowy system wydawania tych dokumentów<ref name="grupa_krwi">{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/152764-Dowod-i-prawo-jazdy-z-grupa-krwi.html |tytuł=Dowód i prawo jazdy z grupą krwi |data dostępu=2 września 2008 |data=2008-06-24 |autor=Agata Łukaszewicz |język=pl |opublikowany=www.rp.pl |archiwum=http://web.archive.org/web/20120322083239/http://www.rp.pl/artykul/152764-Dowod-i-prawo-jazdy-z-grupa-krwi.html |zarchiwizowano=2012–03–22}}</ref>. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji zapewniał, że jego resort pracuje nad takimi rozwiązaniami technicznymi, które umożliwią dokonywanie wpisu o grupie krwi w dowodzie osobistym przez uprawnione do tego organy<ref name="grupa_krwi" />.▼
== Nowe dowody osobiste ==
▲Najnowsze biometryczne dowody osobiste mają zostać wprowadzone po pełnym opracowaniu systemu [[PESEL2]] i zakończeniu uzgodnień technicznych<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/nowe;dowody;osobiste;juz;za;rok,11,0,263179.html |tytuł=Nowe dowody osobiste już za rok? |data dostępu=2 września 2008 |autor=PAP |język=pl |data=2007-09-05}}</ref>. Grupa posłów zaproponowała zamieszczenie informacji o grupie krwi w nowych wzorach dowodów osobistych, jednak zakwestionował ten pomysł minister zdrowia, według którego taka informacja powinna być zamieszczana przez uprawnionego pracownika służby zdrowia, a nie pracownika organu gminy, który obsługuje komputerowy system wydawania tych dokumentów<ref name="grupa_krwi">{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/152764-Dowod-i-prawo-jazdy-z-grupa-krwi.html |tytuł=Dowód i prawo jazdy z grupą krwi |data dostępu=2 września 2008 |data=2008-06-24 |autor=Agata Łukaszewicz |język=pl |opublikowany=www.rp.pl |archiwum=http://web.archive.org/web/20120322083239/http://www.rp.pl/artykul/152764-Dowod-i-prawo-jazdy-z-grupa-krwi.html |zarchiwizowano=2012–03–22}}</ref>. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji zapewniał, że jego resort pracuje nad takimi rozwiązaniami technicznymi, które umożliwią dokonywanie wpisu o grupie krwi w dowodzie osobistym przez uprawnione do tego organy<ref name="grupa_krwi" />.
 
We wrześniu 2010 trwały zakupy sprzętu potrzebnego do wykonywania nowych ''chipowych'' dowodów osobistych. 8 kwietnia 2011 MSWiA poinformowała, że projekt [[nowelizacja|nowelizacji]] ustawy zakładazakładał, iż pierwsze elektroniczne dowody będą wydawane od 1 stycznia 2013<ref>[http://web.archive.org/web/20110413005044/http://www.mswia.gov.pl/portal/pl/2/9077/Informacja_o_nowych_dowodach_osobistych.html Informacja MSW o nowych dowodach osobistych].</ref>. Ostatecznie 7 grudnia 2012 [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] uchwalił nowelizację ustawy o dowodach osobistych, przesuwając datę jej wejścia w życie na 1 stycznia 2015 roku<ref name="nowela2015">{{Dziennik Ustaw|2012|1407}}</ref>. Prezydent RP podpisał ustawę przesuwającą z 1 stycznia na 1 marca 2015 termin wejścia w życie przepisów, na mocy których można składać wniosek o wydanie nowego dowodu osobistego i odebrać go w dowolnej gminie na terenie kraju.▼
▲Jak przedstawiło MSWiA nowe dowody osobiste miały zostać wprowadzone od 2010 roku na próbę, a od 2011 już powszechnie. Dowód będzie zawierał specjalny [[układ scalony|chip]] – [[Mikrokontroler|mikrokomputer jednoukładowy]], a dane w nim zawarte będzie można na bieżąco korygować. Dostęp do nich, na miejscu w urzędzie oraz przez [[internet]], będzie miał zarówno urzędnik, jak i obywatel<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.dziennik.pl/wydarzenia/article232236/Nowe_dowody_osobiste_dostaniemy_za_darmo.html |tytuł=Nowe dowody osobiste dostaniemy za darmo |data dostępu=4 września 2008 |data=3 września 2008 |autor=Grzegorz Osiecki |język=pl |opublikowany=dziennik.pl}}</ref>.
 
6 sierpnia 2014 [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (Polska)|Ministerstwo Spraw Wewnętrznych]] na swojej stronie przedstawiło wzór dowodów osobistych wydawanych od 1 stycznia 2015. W nowych dokumentach nie ma podanego wzrostu i koloru oczu posiadacza, oraz dowody nie zawierają już zeskanowanego podpisu. W związku ze zniesieniem [[ObowiązekAdres meldunkowyzameldowania|obowiązku meldunkowego]] (co mamiało nastąpić od 2018 roku<ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Zniesienie obowiązku meldunkowego | url = https://mswia.gov.pl/pl/sprawy-obywatelskie/obowiazek-meldunkowy/8876,Zniesienie-obowiazku-meldunkowego.html | opublikowany = Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RP | data = | data dostępu = 2016-01-12}}</ref>) [[adres zameldowania]] nie jest zamieszczany w dowodzie osobistym (– dzięki temu nie ma potrzeby wymieniać dokumentu w sytuacji zmiany miejsca stałego pobytu). Fotografia jest taka sama jak w polskich paszportach (zdjęcie na wprost)<ref name="test">[https://mswia.gov.pl/pl/aktualnosci/12254,Nowy-wzor-dowodu-osobistego.html], MSW, nowy wzór dowodu osobistego, 6 sierpnia 2014.</ref>.▼
▲We wrześniu 2010 trwały zakupy sprzętu potrzebnego do wykonywania nowych ''chipowych'' dowodów osobistych. 8 kwietnia 2011 MSWiA poinformowała, że projekt [[nowelizacja|nowelizacji]] ustawy zakłada, iż pierwsze elektroniczne dowody będą wydawane od 1 stycznia 2013<ref>[http://web.archive.org/web/20110413005044/http://www.mswia.gov.pl/portal/pl/2/9077/Informacja_o_nowych_dowodach_osobistych.html Informacja MSW o nowych dowodach osobistych].</ref>. Ostatecznie 7 grudnia 2012 [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] uchwalił nowelizację ustawy o dowodach osobistych, przesuwając datę jej wejścia w życie na 1 stycznia 2015 roku<ref>{{Dziennik Ustaw|2012|1407}}</ref>.
 
Dowody osobiste wydane przed dniem 1 marca 2015 r. zachowują ważność do upływu terminów w nich określonych<ref>Art. 88 ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych.</ref>. Dowody osobiste wydane bezterminowo osobom, które ukończyły 65. rok życia, zachowują ważność. Dowody osobiste wydawane na blankietach według nowego wzoru zaczynają swoją numerację od serii CAA. Obliczanie cyfry kontrolnej nie zmienia się. ▼
Prezydent RP podpisał ustawę przesuwającą z 1 stycznia na 1 marca 2015 termin wejścia w życie przepisów, na mocy których można składać wniosek o wydanie nowego dowodu osobistego i odebrać go w dowolnej gminie na terenie kraju.
 
Zaproponowano, aby można było potwierdzić tożsamość przy pomocy telefonu komórkowego wraz z wersją plastikową dowodu osobistego jak dotychczas<ref>[http://www.polskieradio.pl/42/273/Artykul/1694948,Dowod-osobisty-i-prawo-jazdy-w-telefonie-komorkowym-juz-w-2017-r Polskie Radio - ''Dowód osobisty i prawo jazdy w telefonie komórkowym już w 2017 r.'']</ref>. W marcu 2017 minister cyfryzacji potwierdziła, że usługa mDokumenty będzie testowana pilotażowo w Ełku i Łodzi w maju 2017, natomiast nowe dowody z warstwą elektroniczną pojawią się w 2019 r.<ref>[http://www.portalsamorzadowy.pl/spoleczenstwo-informacyjne/anna-strezynska-ujawnia-co-dalej-z-dowodami-osobistymi,91572.html Portal Samorządowy]</ref>▼
▲6 sierpnia 2014 [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (Polska)|Ministerstwo Spraw Wewnętrznych]] na swojej stronie przedstawiło wzór dowodów osobistych wydawanych od 1 stycznia 2015. W nowych dokumentach nie ma podanego wzrostu i koloru oczu posiadacza, oraz dowody nie zawierają już zeskanowanego podpisu. W związku ze zniesieniem [[Obowiązek meldunkowy|obowiązku meldunkowego]] (co ma nastąpić od 2018 roku<ref>{{Cytuj stronę | tytuł = Zniesienie obowiązku meldunkowego | url = https://mswia.gov.pl/pl/sprawy-obywatelskie/obowiazek-meldunkowy/8876,Zniesienie-obowiazku-meldunkowego.html | opublikowany = Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RP | data = | data dostępu = 2016-01-12}}</ref>) [[adres zameldowania]] nie jest zamieszczany w dowodzie osobistym (dzięki temu nie ma potrzeby wymieniać dokumentu w sytuacji zmiany miejsca stałego pobytu). Fotografia jest taka sama jak w polskich paszportach (zdjęcie na wprost)<ref name="test">[https://mswia.gov.pl/pl/aktualnosci/12254,Nowy-wzor-dowodu-osobistego.html], MSW, nowy wzór dowodu osobistego, 6 sierpnia 2014.</ref>.
 
Po złożeniu wniosku o wydanie nowego dowodu osobistego postęp wykonania dokumentu można sprawdzać w portalu mObywatel<ref>[https://obywatel.gov.pl/dowody-osobiste/sprawdz-swoje-dane-w-rejestrze-dowodow-osobistych-online/ obywatel.gov.pl]</ref>. Wymaga się logowania z [[Profil Zaufany|profilem ePUAP]] lub potwierdzeniem tożsamości przez system uwierzytelniania jednego z banków polskich. Nowy dowód jest gotowy zwykle w ciągu trzech dni, a odebrać go można zazwyczaj w ciągu tygodnia.▼
▲Dowody osobiste wydane przed dniem 1 marca 2015 r. zachowują ważność do upływu terminów w nich określonych<ref>Art. 88 ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych.</ref>. Dowody osobiste wydane bezterminowo osobom, które ukończyły 65. rok życia, zachowują ważność.
 
Dowody osobiste wydawane na blankietach według nowego wzoru zaczynają swoją numerację od serii CAA. Obliczanie cyfry kontrolnej nie zmienia się.
 
▲Zaproponowano, aby można było potwierdzić tożsamość przy pomocy telefonu komórkowego wraz z wersją plastikową dowodu osobistego jak dotychczas<ref>[http://www.polskieradio.pl/42/273/Artykul/1694948,Dowod-osobisty-i-prawo-jazdy-w-telefonie-komorkowym-juz-w-2017-r Polskie Radio - ''Dowód osobisty i prawo jazdy w telefonie komórkowym już w 2017 r.'']</ref>.
 
W marcu 2017 minister cyfryzacji potwierdziła, że usługa mDokumenty będzie testowana pilotażowo w Ełku i Łodzi w maju 2017, natomiast nowe dowody z warstwą elektroniczną pojawią się w 2019 r.<ref>[http://www.portalsamorzadowy.pl/spoleczenstwo-informacyjne/anna-strezynska-ujawnia-co-dalej-z-dowodami-osobistymi,91572.html Portal Samorządowy]</ref>
 
▲Po złożeniu wniosku o wydanie nowego dowodu osobistego postęp wykonania dokumentu można sprawdzać w portalu mObywatel<ref>[https://obywatel.gov.pl/dowody-osobiste/sprawdz-swoje-dane-w-rejestrze-dowodow-osobistych-online/ obywatel.gov.pl]</ref>. Wymaga się logowania z [[Profil Zaufany|profilem ePUAP]] lub potwierdzeniem tożsamości przez system uwierzytelniania jednego z banków polskich. Nowy dowód jest gotowy zwykle w ciągu trzech dni, a odebrać go można zazwyczaj w ciągu tygodnia.
 
== Statystyka ==
Linia 121 ⟶ 106:
| mln || 1,78 || 2,26 || 3,98 || 4,98 || 4,58 || 5,43 || 8,91 || 3,93 || 2,14 || 2,30 || 2,77 || 3,38 || 3,94 || 4,61 || 4,80 || 4,94 || 6,36
|}
 
== Dowód osobisty jako dokument potwierdzający uprawnienia do kierowania niektórymi pojazdami ==
▲Dowód osobisty jest jednym z dokumentów potwierdzających uprawnienia do kierowania [[rower]]em, [[Wózek rowerowy|wózkiem rowerowym]] lub [[pojazd zaprzęgowy|pojazdem zaprzęgowym]] przez osobę, która ukończyła 18. rok życia. Dotyczy to także [[motorower]]u, jeżeli kierujący osiągnął ten wiek przed 19 stycznia 2013 roku<ref>Art. 3 ust. 4 i 133 ust. 3 ustawy o kierujących pojazdami ({{Dziennik Ustaw|2017|978}}).</ref><ref group=uwaga>Uprawnienia do kierowania tymi pojazdami bez konieczności posiadania dodatkowych dokumentów wynikają z faktu ukończenia przez kierującego 18. roku życia, co może być potwierdzone jakimkolwiek dokumentem stwierdzającym jego wiek.</ref>.
 
== Uwagi ==
Linia 133 ⟶ 115:
== Linki zewnętrzne ==
{{commonscat|Identity documents of Poland}}
* [https://romek.info/ut/js-pesel.html Weryfikator różnych numerów] – Sprawdzanie poprawności m. in. numeru dowodu osobistego, paszportu, PESEL, NIP, REGON itd.
 
[[Kategoria:Dokumenty tożsamości]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Dowód_osobisty_w_Polsce”