Krzeszowice: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 37.7.207.7 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Xmichciox.
Znacznik: Wycofanie zmian
drobne techniczne
Linia 90:
Pod koniec XIX w. [[Synagoga w Krzeszowicach (ul. Wąska 1)|przy ul Wąskiej 1 powstała synagoga]] jako modlitewnia dla [[Żydzi|żydowskich]] kobiet powstała, [[Synagoga w Krzeszowicach (ul. Wąska 4)|a przy nr 4 – druga synagoga]], która została zbudowana pod koniec XIX w., jako modlitewnia przeznaczona wyłącznie dla mężczyzn wyznających [[judaizm]].
 
Według [[Austro-Węgry|austriackiego]] spisu ludności z 1900 r. w 255 budynkach w Krzeszowicach na obszarze 575 hektarów mieszkało 2007 osób, z czego 1687 (84,1%) było [[Kościół łaciński|katolikami]], 308 (15,3%) wyznawcami [[judaizm]]u, 10 (0,5%) [[KościołyKościół greckokatolickieGreckokatolicki w Polsce|grekokatolikami]], a 2 (0,1%) innej religii lub wyznania, 1935 (96,4%) było polsko-, 17 (0,8%) niemiecko-, a 11 (0,5%) innojęzycznymi<ref>{{cytuj książkę |autor= |tytuł=Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien |url=http://wiki-commons.genealogy.net/images/5/54/Oesterreich-12.djvu?djvuopts |miejsce=Wien |rok=1907 |język=de}}</ref>. W 1910 r. miejscowość zamieszkiwało w 311 domach 2619 osób (w tym ok. 18% [[Żydzi|Żydów]]). Powierzchnia Krzeszowic wynosiła wówczas 733,6 ha. W okresie międzywojennym miejscowi Żydzi stanowili ok. 20% ogółu mieszkańców. W 1921 r. było w mieście 2409 [[kościół łaciński|katolików]], 12 [[Ewangelicy|ewangelików]], 1 [[KościołyKościół Greckokatolicki w greckokatolickiePolsce|grekokatolik]] oraz 506 wyznawców judaizmu.
[[Plik:Urząd Miejski w Krzeszowicach 97.JPG|thumb|left|Urząd Miejski przy ul. Grunwaldzkiej]]
W 1919 r. Rada Gminna wystąpiła z prośbą o przyznanie Krzeszowicom [[prawa miejskie|praw miejskich]], które uzyskały je 3 grudnia 1924 r. z dniem wejścia w życie ustawy, 1 stycznia 1925 r. Potwierdzenie praw miejskich Krzeszowice uzyskały 18 października 1933 r.<ref>[http://www.smzk.vip.interia.pl/prawokrzesz.htm Prawa miejskie Krzeszowic].</ref><ref>[http://www.jurajskiostaniec.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=19:prawa-miejskie-krzeszowic&catid=36:krzeszowice&Itemid=48 Prawa miejskie Krzeszowic, jurajskiostaniec.pl].</ref> W tym samym roku powołano do życia ''Komitet Rozbudowy Miasta Krzeszowic'', który popierał intensywny rozwój budownictwa prywatnego. Powstała dzielnica willowa [[Osiedle Nowy Świat (Krzeszowice)|Nowy Świat]], zaczęto wznosić kamienice czynszowe trzy- i czterokondygnacyjne. W 1921 r. liczba mieszkańców Krzeszowic wyniosła 2993 osoby (w tym ponad 17% Żydów). W 1924 r. powstał klub sportowy [[Świt Krzeszowice]].
Linia 100:
W 1939 r. liczba ludności miasta wzrosła do 3500 osób zamieszkujących 382 budynki, a miasto znalazło się na terenie [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnego Gubernatorstwa]], rok później [[Niemcy (naród)|Niemcy]] przebudowali i odrestaurowali pałac Potockich nazwany przez nich ''Haus Kressendorf'', który stał się letnią rezydencją gubernatora [[Hans Frank|Hansa Franka]], nazwa miasta zmieniona została na ''Kressendorf''. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] budynki łazienek zostały wykorzystane przez okupanta dla potrzeb wojennych i uległy poważnej dewastacji. 1 kwietnia 1941 r. z miasta wysiedlono 481 osób narodowości żydowskiej. Podczas II wojny światowej [[narodowy socjalizm|hitlerowcy]] zdewastowali wnętrze krzeszowickich [[synagoga|synagog]]. Po zakończeniu wojny zostały one przystosowana do potrzeb magazynu, a potem prywatnej rozlewni napojów oraz ośrodka kulturalnego, a także jako ówczesna remiza strażacka<ref>[http://www.sztetl.org.pl/pl/article/krzeszowice/5,historia/ Historia – Społeczność żydowska przed 1989 – Krzeszowice].</ref>. Po 1945 r. powróciło do Krzeszowic 46 osób pochodzenia żydowskiego.
 
25 maja 1943 r. oddział Gwardii Ludowej „Wisła” zlikwidował dwóch oficerów SS i wicedyrektora fabryki A.G. Farbenindustrie w Oświęcimiu. Stanowili oni skład komisji badającej przyczyny niskiej wydajności pracy w pobliskich kamieniołomach<ref>Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945”1942–1945” Wydawnictwo MON 1971, s. 367.</ref>.
 
17 i 18 stycznia 1945 r. miasto przeżyło dwa naloty samolotów radzieckich, od wybuchu zrzuconych przez nich bomb zginęło kilku mieszkańców miasta. 18 stycznia zostały wysadzone mosty na Miękince i Filipówce, Niemcy podpalili tartak. 19 stycznia rano miasto zostało wyzwolone.
 
Z początkiem lat 50. XX w. rozpoczęto budowę mieszkań dla robotników (obecne bloki przy ul. Danka i częściowo niska zabudowa bloków na ul. Targowej). Pierwszy blok (obecnie Targowa 12) powstał dla pracowników kolei. W 1950 r. miasto liczyło 3446 mieszkańców. Wkrótce powiększono tereny kolejowe, powstały place składowe oraz fabryka materiałów budowlanych. Część rynku zamieniono na zieleniec z fontanną. W latach 50. XX w. powstała pierwsza grupa [[Świadkowie Jehowy|Świadków Jehowy]], w 1969 r. w Krzeszowicach powstał ichsamodzielny [[Zbór#Zbór u Świadków Jehowy|zbór]].
 
W latach 1964–1969 nastąpiła reaktywacja ośrodka [[balneologia|balneologicznego]], nieczynnego od czasu II wojny światowej. W pobliżu łazienek odkryto dwa nowe źródła mineralne: solankowe oraz wody siarczanowej. 1 stycznia 1967 r. Krzeszowice straciły status [[uzdrowisko|uzdrowiska]].