Bank Polski (Królestwo Polskie): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Tło: drobne merytoryczne |
→Represje popowstaniowe: drobne merytoryczne |
||
Linia 30:
Po upadku powstania autonomia Polski została zlikwidowana i przywrócono granicę celną z Rosją, co spowodowało ucieczkę przedsiębiorców do Białegostoku, a Rosjanie obcięli polski budżet i zażądali przekazywania jego części na rzecz Rosji, jednak od planowanej likwidacji Banku Polskiego szybko odstąpiono ze względów pragmatycznych<ref name=":1" />, choć w 1832 r. odebrano bankowi kontrolę nad mennicą<ref name=":3" />. Kierownictwo banku objęli zaufani namiestnika Królestwa Polskiego Iwana Paskiewicza: Józef Lubowidzki i Henryk Łubieński<ref name=":1" />.
Od 1834 r. rozpoczęto rusyfikację Banku Polskiego poprzez nałożenie na personel obowiązku znajomości języka rosyjskiego<ref name=":1" />. W 1832 r. zaczęto także emitować pieniądz dwujęzyczny w miejsce polskiego<ref name=":3" />, a w 1841 r. zastąpiono złote rosyjskimi rublami<ref name=":1" /> z dwujęzycznymi napisami<ref name=":3" /> po kursie 1 rubel = 6,66 zł. Od 1852 r. zaprzestano przyjmowania biletów kasowych i bankowych denominowanych w złotych<ref name=":4" />. W 1859 r. zastąpiono dotychczasowe emisje pieniądzem rosyjskojęzycznym<ref name=":1" />, a w 1864 r. Aleksander Kruze jako pierwszy Rosjanin został prezesem Banku Polskiego. Co prawda w latach 1860. planowano podwyższenie kapitału zakładowego do 10 mln rubli, powołanie pięcioosobowego zarządu i rozbudowę sieci oddziałów terenowych<ref name=":4" /> w celu przekształcenia w bank akcyjny o profilu handlowym<ref name=":5" />, jednak plan ten został zarzucony prawdopodobnie z powodu utworzenia banku centralnego Rosji<ref name=":4" />.
Po wycofaniu się z działalności inwestycyjnej Bank Polski skoncentrował się na kredytach krótkoterminowych, otwierając w latach 1860. 11 oddziałów w najważniejszych miastach Polski<ref name=":5" />.
=== Likwidacja ===
Po powstaniu styczniowym Rosjanie zdecydowali o likwidacji Banku Polskiego. W 1869 r. bank został podporządkowany rosyjskiemu Ministerstwu Skarbu w [[Petersburg]]u, rok później pozbawiony prawa emisji banknotów<ref name=":1" /> (ostatnia emisja nastąpiła w 1866 r.)<ref name=":5" />, udzielania pożyczek hipotecznych i na zakup bydła i nawozów, pożyczek dla zakładów przemysłowych i pod zastaw kamieni i metali szlachetnych, przyjmowania weksli z zabezpieczeniem hipotecznym i sprzedaż nieruchomości bankowych<ref name=":4" />. Następnie stopniowo ograniczano jego działalność w kolejnych obszarach<ref>{{Cytuj |autor = Katarzyna Marcinek |tytuł = Narodowy Bank Polski w polskim systemie bankowym |data = 2015-12-02 |data dostępu = 2018-10-26 |isbn = 9788360095355 |wydawca = Promotor |url = https://books.google.pl/books?id=riEhCwAAQBAJ&pg=PA10&dq=Bank+Polski+kr%C3%B3lestwo+1828&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjt_umnkqTeAhUrxFQKHZGLBaQQ6AEILzAB#v=onepage&q=Bank%20Polski%20kr%C3%B3lestwo%201828&f=false |język = pl}}</ref>, w efekcie czego przez kolejne 15 lat działał zwykły jak bank komercyjny<ref name=":4" />. 30 lipca 1875 r. banknoty Banku Polskiego straciły ważność<ref name=":3" />.
W 1885 r. Bank Polski został zlikwidowany i przekształcony w oddział rosyjskiego Banku Państwa<ref name=":1" /> z dniem 1 stycznia 1886 r., a ostatnie operacje związane z likwidacją przeprowadzono do 1 stycznia 1894 roku<ref name=":4" />. Dopiero 9 grudnia 1916 r. powołano zarządzeniem niemieckiego generał-gubernatora Polską Krajową Kasę Pożyczkową, a 28 kwietnia 1924 r. powstał w niepodległej Polsce [[Bank Polski Spółka Akcyjna|Bank Polski SA]]<ref name=":2" />.
Linia 52:
== Inwestycje ==
Działalność Banku Polskiego przyczyniła się do rozwoju ważnych ośrodków i zakładów przemysłowych, m.in. Fabryki Maszyn w Warszawie, [[Huta Bankowa|Huty Bankowej]], Zakładów Starachowickich, Zakładów Żyrardowskich, Papierni w Jeziornie
W intencji Druckiego-Lubeckiego Bank Polski miał wspierać pożyczkami rząd w rozwoju górnictwa i hutnictwa oraz rozbudowie infrastruktury. Po powstaniu sytuacjach w tych branżach była bardzo zła, a kondycja zakładów bliska niewypłacalności. W celu zdjęcia z państwa ciężaru utrzymania nierentownych zakładów oddano je Bankowi Polskiemu jako ich wierzycielowi. W tym okresie zweryfikowano listę rozpoczętych inwestycji i część z nich zarzucono, a docelowo nawet zakłady nadal istniejące miały zostać sprywatyzowane<ref name=":5" />.
| |||