Yamato (1940): Różnice pomiędzy wersjami

|typ = ''[[pancernikiPancerniki typu Yamato|Yamato]]''

|zasięg = 7200 [[milaMila morska|mil morskich]] przy prędkości 16 węzłów.

|wyposażenie = 2 [[katapultaKatapulta startowa samolotu|katapulty lotnicze]], 14 łodzi motorowych<br />8 reflektorów przeciwlotniczych 150 cm<br />4 [[lampaLampa sygnalizacyjna|lampy sygnalizacyjne]] 60 cm i 2 lampy 40 cm

'''Yamato''' ([[językJęzyk japoński|jap.]] 大和) – [[pancernik]] służący w [[Nippon Kaigun|Japońskiej Cesarskiej Marynarce Wojennej]] w okresie [[wojnaWojna na Pacyfiku|II wojny światowej]], pierwszy [[pancernikiPancerniki typu Yamato|okręt typu ''Yamato'']]. Jego nazwa pochodziła od historycznej [[Japonia|japońskiej]] [[prowincjaProwincja Yamato|prowincji Yamato]]. „Yamato”, wraz z bliźniaczym „[[Musashi (1940)|Musashi]]”, były największymi pancernikami, jakie kiedykolwiek zbudowano<ref>Hansgeorg Jentschura, Dieter Jung, Peter Mickel: ''Warships of the Imperial Japanese Navy, 1869–1945'', s. 39.</ref>, oba miały przy pełnym obciążeniu [[wyporność]] około 65&nbsp;000 ton i miały artylerię główną w postaci dziewięciu [[Artyleria okrętowa|dział]] kalibru&nbsp;460&nbsp;mm. Żaden z nich nie przetrwał wojny.

Pancerniki typu ''Yamato'' stworzono, aby przeciwstawić się przewadze liczebnej okrętów [[United States Navy|Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych]], głównego rywala Japonii na [[Ocean Spokojny|Pacyfiku]]. [[Stępka|Stępkę]] pod „Yamato” położono w 1937, oficjalnie przyjęto go do służby w tydzień po [[atakAtak na Pearl Harbor|ataku na Pearl Harbor]], 16 grudnia 1941. W 1942 pełnił rolę [[okrętOkręt flagowy|okrętu flagowego]] [[Połączona Flota|Połączonej Floty]], w czerwcu 1942 [[admirał]] [[Isoroku Yamamoto]] dowodził z jego pokładu zakończoną katastrofalną klęską Japonii [[bitwaBitwa o Midway|bitwą o Midway]]. Na początku 1943 rolę okrętu flagowego przejął od niego „Musashi”. Resztę tego, jak i większość 1944 roku, „Yamato” spędził przemieszczając się, w reakcji na zagrożenia ze strony sił amerykańskich, pomiędzy japońskimi bazami morskimi [[Chuuk (atol)|Truk]] i [[Kure]]. W czerwcu 1944 był obecny w czasie [[bitwaBitwa na Morzu Filipińskim|bitwy na Morzu Filipińskim]], nie odegrał w niej jednak żadnej roli. Jedyną okazją, podczas której użył dział swojej artylerii głównej przeciw okrętom nawodnym przeciwnika, była stoczona w październiku 1944 [[bitwa w Zatoce Leyte|bitwa w Zatoce Leyte]], podczas której Japończycy podjęli nieudaną próbę obrony [[Filipiny|Filipin]] przed amerykańską inwazją.

W 1944 równowaga sił morskich na Pacyfiku przechyliła się ostatecznie na niekorzyść Japonii, w początku 1945 flota japońska praktycznie już nie istniała, w dodatku jej i tak niewielkie możliwości ograniczały ciągłe braki paliwa. W kwietniu 1945, w desperackiej próbie spowolnienia postępów aliantów, „Yamato” wysłano na [[operacjaOperacja Ten-gō|samobójczą misję]] na [[Okinawa (wyspa)|Okinawę]], aby, walcząc aż do zniszczenia, bronił wyspy przed [[Bitwa o wyspę Okinawa|atakiem]]. Siły japońskie zostały dostrzeżone na południe od [[Kiusiu]] przez amerykańskie [[okrętOkręt podwodny|okręty podwodne]] i [[samolot]]y, 7 kwietnia „Yamato” został wraz z większością załogi zatopiony przez amerykańskie [[samolotSamolot bombowy|bombowce]] i [[samolotSamolot torpedowy|samoloty torpedowe]] jako ostatni pancernik w historii zniszczony w walce.

W latach 30. XX wieku rządy w Japonii przejęli [[militaryzmMilitaryzm|militaryści]], planujący znacznie poszerzyć terytorium [[Imperium japońskie]]go<ref name=Willmott>H. P. Willmott: ''The Second World War In The East''. s. 32-35.</ref>. W 1934 roku Japonia wystąpiła z [[Liga Narodów|Ligi Narodów]], odrzucając tym samym międzynarodowe zobowiązania traktatowe<ref name="G&D" />. Po wypowiedzeniu [[Traktat waszyngtoński (1922)|Traktatu waszyngtońskiego]], który ograniczał tonaż i siłę uzbrojenia okrętów wojennych, [[Nippon Kaigun|Japońska Cesarska Marynarka Wojenna]] rozpoczęła prace projektowe nad nowymi pancernikami typu ''Yamato''. Ukończono je w 1937 roku<ref name="G&D" />. Zaczynając budowę, Japończycy przedsięwzięli szeroko zakrojone środki ostrożności, aby uniemożliwić amerykańskiemu wywiadowi odkrycie ich istnienia i poznanie specyfikacji<ref name=johnston122-123>McAuley, Johnson: ''The Battleships'', s. 122-123.</ref>, między innymi zaniżyli wymieniany w dokumentacji kaliber ich artylerii głównej do 406&nbsp;milimetrów. Rzeczywista wyporność okrętów i prawdziwe charakterystyki ich uzbrojenia wyszły na jaw dopiero po wojnie. „Yamato” był pierwszym okrętem tego typu. Projektujący go inżynierowie zdawali sobie sprawę, że w razie wybuchu wojny japońskie stocznie nie będą w stanie rywalizować z amerykańskimi pod względem liczby budowanych okrętów (udział Cesarstwa w produkcji przemysłowej świata wynosił 3,5%, Stanów Zjednoczonych zaś – 35%), dlatego pancerniki typu ''Yamato'' zaprojektowano tak, aby mogły stawić czoła wielu wrogim okrętom równocześnie<ref name=johnston122-123 /><ref name=Willmott />. Żywiono nadzieję, że siła ich ognia stanowić będzie wystarczającą przeciwwagę dla możliwości produkcyjnych stoczni amerykańskich<ref name=jackson75>Robert Jackson: ''The World’s Great Battleships'', s. 74-75.</ref>.

Stępkę pod „Yamato” położono 4&nbsp;listopada&nbsp;1937 roku w [[Stocznia marynarki w Kure|stoczni Kure]], w [[prefekturaPrefektura Hiroszima|prefekturze Hiroszima]]. Zanim rozpoczęto budowę pancernika, przeznaczony dla niego dok przebudowano, aby mógł pomieścić tak ogromny okręt<ref name=johnston123>Johnston and McAuley, s. 123.</ref><ref name="G&D" />, między innymi pogłębiono go o metr i zamontowano [[suwnicaSuwnica|suwnice]] o udźwigu ponad 350&nbsp;ton<ref name=johnston123 /><ref name="G&D" />. Aby zapobiec obserwacji budowy z powietrza, [[pochylniaPochylnia (okrętownictwo)|pochylnię]] osłonięto siatkami maskującymi<ref name="G&D" />. Wodowanie „Yamato” odbyło się 8&nbsp;sierpnia 1940 roku, jego dowódcą mianowano komandora (późniejszego wiceadmirała) Miyazato Shutoku<ref name="G&D" />.

Podstawowym założeniem konstrukcyjnym kadłuba była redukcja [[opórOpór aero(hydro)dynamiczny|oporu hydrodynamicznego]] i zwiększenie wydajności układu napędowego. W celu optymalizacji projektu kadłuba w naukowym centrum technicznym marynarki zbudowano i przetestowano około 50 modeli<ref name=Skulski3>Janusz Skulski: ''The Battleship Yamato'', s. 14-22.</ref>. W rezultacie do projektu przyjęto unikatowy wśród ówczesnych rozwiązań pod względem kształtu i wielkości kształt gruszki dziobowej. Opór kadłuba przy prędkości 27&nbsp;węzłów zmniejszono dzięki temu o 8,2%,&nbsp;a ulepszenie konstrukcji [[zęzaZęza|obła]] i [[stępkaStępka|kilu]] umożliwiło dalsze zmniejszenie oporu. Ogólnie optymalizacja kadłuba pozwoliła na zaoszczędzenie mocy 15 820 [[końKoń mechaniczny|koni mechanicznych]] (shp)<ref name=Skulski3 />.

Pokładówkę „Yamato” umiejscowiono jako wyspę na ogromnym pokładzie pancernika. Jej kształt różnił się zasadniczo od nadbudówek starszych okrętów marynarki Cesarstwa. Jej wieże – charakterystyczne maszty w kształcie [[pagodaPagoda|pagód]] – powstały jako rezultat modernizacji i przekonstruowania z klasycznego trójnożnego masztu, formując w ten sposób rdzeń całej pokładówki<ref name=Skulski3 />. Ze smukłej dolnej części wyrastały trzy charakterystyczne elementy: wieża z [[mostekMostek kapitański|pomostem dowodzenia]] pod piętnastometrowym [[dalmierz]]em, kanał komina i wieża tylna z dziesięciometrowym dalmierzem. Wieże pomostu i tylnego dalmierza zbudowano wokół koncentrycznych cylindrów – wewnętrzny cylinder o średnicy 1,5 metra w każdej z wież powstał ze stali o grubości 20 milimetrów, w jego wnętrzu zaś mieściły się linie przewodów komunikacyjnych. Na szczycie każdego z wewnętrznych cylindrów, na opancerzonej podstawie, znajdował się [[dalocelownik]] typu 98 „Hoiban”. Przestrzenie między cylindrami mieściły między innymi korytarze czy pomieszczenia narad dowódców. Strefy pomostów bojowych miały powierzchnię 159 metrów kwadratowych (frontowe) i 310 metrów kwadratowych (boczne), były więc mniejsze niż na pancerniku [[Nagato (1920)|„Nagato”]]. Stanowiska pomostu bojowego przetestowano na [[krążownikKrążownik liniowy|krążowniku liniowym]] [[Hiei (1914)|„Hiei”]], który w tym celu specjalnie przebudowano. Podstawową strukturę nadbudówki i pomostu bojowego osłonięto stalą pancerną o grubości 20 milimetrów dla ochrony przed pociskami lotniczymi<ref name=Skulski3 />.

Powszechnie uważa się, że opancerzenie głównych wież artyleryjskich okrętu zdolne było wytrzymać ostrzał z najlepszych dostępnych ówcześnie dział<ref name=Amundson8>Jay Amundson: ''The Battleship Era 1860 to 1992'', s. 8.</ref>. W momencie powstania uważano też, że opancerzenie oraz struktura kadłuba „Yamato”, obok [[Francja|francuskiego]] pancernika „[[Jean Bart (1949)|Jean Bart]]” oraz amerykańskiego USS „[[USS Tennessee (BB-43)|Tennessee]]”, należą do najlepiej chroniących okręt przed eksplozjami podwodnymi<ref name=Amundson8 />. Już jednak wprowadzone do użytku w trakcie wojny amerykańskie i japońskie [[torpedaTorpeda lotnicza|torpedy lotnicze]] udowodniły, że są w stanie przełamywać tę ochronę<ref name=Amundson8 />.

"Yamato” był pływającą twierdzą pancerną, łączącą najpotężniejsze opancerzenie z najsilniejszym uzbrojeniem artyleryjskim, którego podstawę stanowiły trzy [[wieżaWieża artyleryjska|wieże artyleryjskie]] z trzema działami typu 94, kalibru 460 mm i długości 21,13 metra każde. Waga pojedynczego działa wraz z [[Zamek (broń)|zamkiem]] wynosiła 164 650 kilogramów<ref name=T94>John Campbell: Japanese Type 94.</ref>.

Na [[artyleriaArtyleria średniego kalibru|artylerię średniego kalibru]] składało się dwanaście dział kalibru 155&nbsp;mm, rozmieszczonych w czterech potrójnych wieżach artyleryjskich (jednej umiejscowionej z przodu, jednej z tyłu, oraz dwóch położonych w środkowej części kadłuba) i dwunastu dział kalibru 127&nbsp;mm w podwójnych wieżach (umieszczonych na śródokręciu, po trzy na każdej burcie). Po modernizacjach w 1944 i 1945 przystosowano okręt do starć na południowym Pacyfiku<ref name=jackson128>Robert Jackson: ''The World’s Great Battleships'', s. 128.</ref>. Zmianie uległa konfiguracja artylerii średniego kalibru, okręt miał wówczas 6 dział 155&nbsp;mm i 24 działa 127&nbsp;mm.

# przeciwpancerne typu 91 – kalibru 460 milimetrów o wadze 1460 kilogramów. Ich konstrukcja zakładała wejście do wody tuż przed osiągnięciem celu przy zachowaniu trajektorii celem przełamania okrętowego systemu ochrony przeciwtorpedowej<ref name=Skulski3 />. Dlatego [[Czepiec balistyczny|czepiec]] tych pocisków miał kształt [[hydrodynamikaHydrodynamika|hydrodynamiczny]]. Konstruktorzy japońscy byli zachwyceni efektami testów tego pocisku przeprowadzonych z kadłubem nieukończonego pancernika „[[Tosa (1921)|Tosa]]”<ref name=Skulski3 />.

„Yamato” wyposażono w opracowany specjalnie dla okrętów tego typu układ kontroli ognia typu 98 dla dział artylerii głównej. Jego podstawowymi elementami były cztery piętnastometrowe [[dalmierz]]e (jeden na szczycie wieży mostka, trzy pozostałe natomiast umieszczono na każdej z wież artylerii głównej okrętu) oraz jeden dalmierz dziesięciometrowy na szczycie drugiej wieży jednostki. Urządzenie zainstalowane na wieży mostka było potrójnym dalmierzem wyposażonym w [[stereoskopStereoskop|zestaw stereoskopowy]] z najwyższej jakości japońskimi urządzeniami optycznymi, które zastosowane w piętnastometrowym dalmierzu zapewniały doskonałą ocenę odległości i w konsekwencji wysoką celność ognia, zwykle nakrywającego cel już przy pierwszych salwach<ref name=Skulski3 />. Innym elementem układu kontroli ognia były [[dalocelownik]]i typu 98 ''Hoiban'' umieszczone w dwóch całkowicie osłoniętych wieżach – jeden na szczycie głównego dalmierza piętnastometrowego, drugi zaś na szczycie dalmierza dziesięciometrowego. Obydwa dalocelowniki obsługiwał oficer kontroli, używający podstawowego [[teleskop]]u poszukiwawczego oraz trzech innych: warstwowego, celowniczego i wyrównania krzyżowego. Korekcja pozioma i wyrównania krzyżowego umożliwiała wypracowywanie poleceń dla dział w zakresie stopnia podniesienia lufy armaty<ref name=Skulski3 />. Kolejnym elementem układu był Typ 98 ''Sokutekiban'' – komponent nieznany w marynarkach zachodnich, który stanowił sekcję komputera odpowiedzialną za przyjmowanie informacji z dalocelowników<ref name=Skulski3 />. Zapewniał on określenie kursu i prędkości celu dla potrzeb komputera kontroli ognia. Ponadto na wyposażeniu pozostawał komputer typu 98 ''Shagekiban''. Stanowił on najnowszą japońską tablicę kontroli ognia i pierwszy komputer z elektryczno-mechanicznym systemem podążania za celem. W skład systemu kontroli ognia artylerii głównej wchodziły ponadto dwa układy kontroli odpalania pocisków:

* radar obserwacji przestrzeni powietrznej i powierzchni typu [[Radar Typ 21|21 ''Gô Dentan Kai 3'']], zainstalowany we wrześniu 1943 roku, z dwiema antenami nadawczo-odbiorczymi typu 7 ''Gata,'' zamontowanymi na obu ramionach [[dalmierz]]a piętnastometrowego. Radar ten pracował na [[promieniowaniePromieniowanie elektromagnetyczne|fali]] o długości 1,5 metra z mocą 25-30 [[Wat|kW]] i zdolny był do wykrycia grupy samolotów z odległości 120 kilometrów lub pojedynczego samolotu z odległości 70 kilometrów;

W skład wyposażenia okrętu wchodziło także łodzie motorowe. Konstrukcja okrętu zakładała wyposażenie go w 16 łodzi, jednakże „Yamato” przenosił w praktyce jedynie 14<ref name=Skulski3 />. Zestaw łodzi składał się z dwóch jednostek o długości 17 metrów z silnikiem o mocy 150 [[końKoń mechaniczny|koni mechanicznych]] każda, jednej o długości 15 metrów z takim samym silnikiem, 1 o długości 11 metrów z silnikiem 60 KM, czterech o długości 12 metrów z silnikiem 30 KM, jednej łodzi ośmiometrowej z silnikiem 10 KM oraz czterech łodzi o długości 9 metrów i jednej o długości 6 metrów bez własnego napędu. Z uwagi na olbrzymie ciśnienie powietrza, wytwarzane wokół okrętu podczas strzałów z wież artylerii głównej, łodzie zostały umieszczone w chroniących je hangarach. Łodzie w hangarach znajdujących się po obu bokach okrętu były podnoszone i opuszczane do wody za pomocą ruchomego dźwigu, zaś łodzie w hangarze w części rufowej okrętu - za pomocą 6-tonowego dźwigu lotniczego<ref name=Skulski3 />. W momencie ukończenia „Yamato” przenosił 8 reflektorów przeciwlotniczych o średnicy 150 centymetrów, których zadaniem było ułatwienie prowadzenie nocnej obrony przeciwlotniczej. Liczba reflektorów została jednak zmniejszona do 6 w 1944 roku oraz do 4 w roku 1945. W miejscu usuniętych reflektorów zainstalowane zostały stanowiska kontroli obrony przeciwlotniczej. Okręt wyposażony był także w cztery lampy sygnalizacyjno-poszukiwawcze o średnicy 60 cm i dwie o średnicy 40 centymetrów. Jednostka miała także system komunikacji wewnętrznej, na który składało się 146 [[tubaTuba głosowa|tub głosowych]], 491 telefonów oraz 14 kanałów pneumatycznych<ref name=Skulski3 />.

17 sierpnia 1942 „Yamato” opuścił Kure i udał się do bazy na atolu [[Chuuk (atol)|Truk]]<ref name=cfrecord>{{cytuj stronę| url = http://combinedfleet.com/yamato.htm | tytuł = Combined Fleet – tabular history of ''Yamato'' | data dostępu= 2012-01-09 | praca= | opublikowany = Parshall, Jon; Bob Hackett, Sander Kingsepp, & Allyn Nevitt | rok = 2009}}</ref>{{#tag:ref|Whitley twierdzi, że ''Yamato'' wyszedł z Kure 6 dni wcześniej (11 sierpnia)<ref name=Whitley211 />.|group=uwaga}}. W jedenastym dniu rejsu pancernik został spostrzeżony z pokładu amerykańskiego okrętu podwodnego USS „[[USS Flying Fish (SS-229)|Flying Fish]]”, który wystrzelił w jego kierunku cztery torpedy. Wszystkie jednak chybiły i „Yamato” bezpiecznie dotarł tego dnia na Truk<ref name="Whitley211" /><ref name=cfrecord />{{#tag:ref|Garzke i Dulin podają, że „Yamato” zawinął do Truk 29 sierpnia<ref name="G&D54" />.|group=uwaga}}. Pozostawał tam przez cały okres [[walkiWalki o Guadalcanal|walk o Guadalcanal]] z uwagi na brak amunicji kalibru 460&nbsp;mm nadającej się do ostrzału instalacji na lądzie, brak map morskich rejonów wokół wyspy oraz duże zużycie paliwa<ref name=jackson128 /><ref name="G&D54" />. Przed końcem roku dowódcą okrętu został kapitan (późniejszy [[kontradmirał]]) Chiaki Matsuda<ref name=cfrecord />.

Na początku czerwca „Yamato” i „Musashi” zostały ponownie użyte jako transportowce, tym razem w celu wzmocnienia garnizonu i instalacji obronnych wyspy [[Biak]] w ramach [[operacjaOperacja Kon|operacji Kon]]<ref name=S-78-147>Rafael Steinberg: ''Island Fighting'', s. 147.</ref><ref name="G&D56">Garzke, Dulin: ''Battleships: Axis and Neutral Battleships in World War II'', s. 56.</ref>. Misja została anulowana, gdy do sztabu Ozawy dotarły wiadomości o atakach amerykańskich lotniskowców na [[Mariany]]<ref name=S-78-147 />. Flota cesarska została zreorganizowana. Skoncentrowano większość okrętów w nadziei na osiągnięcie znaczącego sukcesu w walce z Amerykanami. Jednak w tym czasie marynarka japońska miała znacznie mniejsze siły i doświadczenie w porównaniu z amerykańską Flotą Pacyfiku<ref name="G&D56" />. Od 19 do 23 czerwca 1944 „Yamato” eskortował jeden z zespołów floty Ozawy w czasie [[Bitwa na Morzu Filipińskim|bitwy na Morzu Filipińskim]], która otrzymała od amerykańskich pilotów nazwę ''Wspaniałe strzelanie do indyków nad Marianami'' (ang. ''The Great Marianas Turkey Shoot'')<ref name="G&D56" /><ref>Clark G. Reynolds: ''The Carrier War'', s. 139.</ref>. Japończycy stracili trzy lotniskowce i 426 samolotów<ref name="G&D56" />. Jedynym znaczącym wkładem „Yamato” było omyłkowe otwarcie ognia do powracających japońskich samolotów<ref name=cfrecord />.

[[Plik:Yamato hit by bomb.jpg|thumb|300px|24&nbsp;października&nbsp;1944&nbsp;—&nbsp;„Yamato” tuż po trafieniu bombą w czasie [[bitwaBitwa w Zatoce Leyte#Bitwa na Morzu Sibuyan|bitwy na Morzu Sibuyan]].]]

W dniach 22-25 października 1944 „Yamato” brał udział w [[bitwaBitwa w Zatoce Leyte|bitwie o Leyte]] – największej bitwie powietrzno-morskiej w historii. Wraz z bliźniaczym „Musashi” stanowił w niej rdzeń dowodzonego przez wiceadmirała [[Takeo Kurita|Takeo Kuritę]] Zespołu Centralnego, którego zadaniem było przeszkodzenie amerykańskiemu lądowaniu na [[Filipiny|Filipinach]]<ref name="Ship Killer">Wildenberg, Polmar: ''Ship killer'', s. 86-88.</ref><ref>Clark G. Reynolds: ''The Carrier War'', s. 152.</ref>. 18&nbsp;października, w celu przygotowania nocnego przejścia przez [[cieśninaCieśnina San Bernardino|Cieśninę San Bernardino]], „Yamato” otrzymał czarny kamuflaż, którego głównym składnikiem była [[sadza]] z komina okrętu<ref name=cfrecord />. W drodze na Leyte, 23&nbsp;października, siły Kurity zostały zaatakowane w Przesmyku Palawan przez okręty podwodne „[[USS Darter (SS-227)|Darter]]” oraz „[[USS Dace (SS-247)|Dace]]”, które uszkodziły jeden [[krążownikiKrążowniki ciężkie typu Takao|ciężki krążownik typu ''Takao'']] i zatopiły dwa – w tym okręt flagowy Kurity – „[[Atago (1932)|Atago]]”<ref name="G&D57">Garzke, Dulin: ''Battleships: Axis and Neutral Battleships in World War II'', s. 57.</ref>. Kurita przeżył zatonięcie „Atago” i przeniósł swoją flagę na „Yamato”<ref name=cfrecord />. Następnego dnia, 24&nbsp;października, Zespół Centralny został przechwycony przez samolot z lotniskowca należącego do Zespołu Zadaniowego 38 (Task Force 38 – TF-38), przydzielonego do Trzeciej Floty i składającego się z 9 ciężkich i 8 lekkich lotniskowców, na pokładach których stacjonowało między innymi 229 samolotów torpedowych ''[[Grumman TBF Avenger|Avenger]]'' (TBF i TBN)<ref name="Ship Killer" />. Podczas [[bitwaBitwa na Morzu Sibuyan|bitwy na Morzu Sibuyan]], zapoczątkowanej wykryciem japońskiego zespołu okrętów, amerykańskie lotnictwo pokładowe wykonało przeciw siłom Kurity łącznie 259 lotów bojowych. Samoloty z lotniskowca „[[USS Essex (CV-9)|Essex]]” uzyskały na „Yamato” dwa trafienia bombami przeciwpancernymi, trzecia eksplodowała w pobliżu okrętu, który nie odniósł poważnych uszkodzeń, jednak nabrał 3320 ton wody<ref name="G&D58">Garzke, Dulin: ''Battleships: Axis and Neutral Battleships in World War II'', s. 58.</ref>. W wyniku ataku zniszczony został jednak bliźniaczy „Musashi”, który zatonął po trafieniach co najmniej 13 torped [[Torpeda Mark XIII|Mark XIII]]<ref name="Ship Killer" /> i 19 bomb<ref>Janusz Skulski: ''The Battleship Yamato'', s. 11.</ref>. W wyniku nalotów uszkodzony został też kolejny ciężki krążownik, „[[Myōkō (1929)|Myōkō]]”<ref>Zbigniew Flisowski: ''Burza nad Pacyfikiem'', Tom 2, s. 461.</ref>.

Admirał japoński nie wiedział, że główne amerykańskie siły obronne, dowodzone przez admirała [[William Halsey|Williama Halseya]], opuściły Leyte 24 października wieczorem. Przekonany o odpędzeniu Zespołu Centralnego Halsey wysłał siły 3 Floty w pościg za Zespołem Północnym, grupą stanowiącą przynętę, składającą się z dużego lotniskowca „[[Zuikaku]]”, trzech lekkich lotniskowców, dwóch [[pancernikiPancerniki typu Ise|pancerniko-lotniskowców typu Ise]] oraz ich eskorty<ref name="G&D57" />. Japoński fortel powiódł się i odciągnął 5&nbsp;dużych i 5&nbsp;lekkich lotniskowców z ponad 600 samolotami na pokładach, sześć pancerników, 8 krążowników i ponad 40 niszczycieli. Nocą siły Kurity pokonały cieśninę San Bernardino i wkrótce po świcie w bitwie koło wyspy Samar starły się z pozostałymi w rejonie siłami amerykańskimi osłaniającymi desant. Grupa ta, „Taffy 3”, składała się z 6 lotniskowców eskortowych, trzech niszczycieli i 4 niszczycieli eskortowych<ref name=R156>Clark G. Reynolds: ''The Carrier War'', s. 156.</ref>. Na początku bitwy „Yamato” po raz pierwszy i ostatni podczas swojej służby ostrzelał jednostki nawodne przeciwnika, uzyskując trafienia na kilku amerykańskich okrętach<ref name=R156 /><ref name="G&D59">Garzke, Dulin: ''Battleships: Axis and Neutral Battleships in World War II'', s. 59.</ref><ref name=NHC>{{cytuj stronę|url=http://www.history.navy.mil/photos/sh-fornv/japan/japsh-xz/yamato-k.htm|tytuł=''Yamato'' (Battleship, 1941–1945) – in the Battle of Leyte Gulf, 22–26 October 1944|data=13 maja 2000|praca=Japanese Navy Ships|opublikowany=[[Naval Historical Center]], [[United States Department of the Navy|Department of the Navy]]|data dostępu=2011-12-28}}</ref>. Niedługo po potwierdzeniu trafień z dział artylerii głównej na lotniskowcu eskortowym „[[USS Gambier Bay (CVE-73)|Gambier Bay]]”, dostrzeżono salwę torped w kierunku okrętu. Pancernik musiał oddalić się z pola walki, aby wykonać unik i nie zdołał już na nie powrócić<ref name="G&D57" />. Niewielkie siły amerykańskie walczyły tak zaciekle, że Kurita błędnie przyjął, iż napotkał główny amerykański zespół lotniskowców<ref>Rafael Steinberg: ''Island Fighting'', s. 60.</ref><ref name="G&D57" />. Raport, z którego wynikało, że miał przed sobą 6 dużych lotniskowców, trzy krążowniki i dwa niszczyciele, skłonił go do nakazania odwrotu. „Yamato” nie został w bitwie poważnie uszkodzony. W jej toku w pobliżu okrętu eksplodowały trzy bomby, a 17 marynarzy zginęło od ostrzału z samolotów. Naloty podczas odwrotu także nie wyrządziły poważnych szkód. W ich wyniku zginęło lub zostało rannych 21 marynarzy. Ostatecznie Zespół Centralny utracił jeszcze trzy ciężkie krążowniki i jeden lekki, zatopił zaś łącznie dwa lotniskowce eskortowe, dwa niszczyciele oraz jeden niszczyciel eskortowy<ref name="G&D57" />.

1 kwietnia 1945 Amerykanie, w ramach przygotowań do [[operacjaOperacja Downfall|inwazji na Wyspy Japońskie]], [[Bitwa o wyspę Okinawa|uderzyli na Okinawę]]<ref name=Feifer-7>George Feifer: ''The Battle of Okinawa: The Blood and the Bomb'', s. 7.</ref>. W odpowiedzi sztab Japońskiej Cesarskiej Marynarki opracował plan misji pod kryptonimem „operacja Ten-gō” („Ten-gō Sakusen”, „operacja Niebiosa”), która angażowała do obrony większość pozostałych Japonii okrętów nawodnych. „Yamato” miał wraz z dziewięcioma okrętami eskorty (krążownikiem lekkim „[[Yahagi]]” i ośmioma niszczycielami) udać się w kierunku Okinawy i tam wspomóc pilotów kamikaze oraz oddziały stacjonujące na wyspie w atakach na siły Aliantów w rejonie. Następnie „Yamato” miał [[sztrandowanieSztrandowanie|sztrandować]] na wybrzeżu i walczyć aż do zniszczenia jako bateria artylerii<ref name=R166 /><ref name="G&D60" />. 29&nbsp;marca, w ramach przygotowań do misji, na pancerniku uzupełniono do pełna zapasy amunicji<ref name=cfrecord />. Zgodnie z założeniami okręty miały pobrać tylko tyle paliwa, aby dopłynąć do Okinawy, jednak z polecenia miejscowych dowódców otrzymały go więcej, co pozwoliło napełnić zbiorniki w&nbsp;60%. Grupa bojowa, nazwana „Specjalnym Morskim Korpusem Uderzeniowym”, opuściła [[Tokuyama|Tokuyamę]] 6&nbsp;kwietnia o&nbsp;15:20<ref name=R166>Clark G. Reynolds: ''The Carrier War'', s. 166.</ref><ref name="G&D60">Garzke, Dulin: ''Battleships: Axis and Neutral Battleships in World War II'', s. 60-65.</ref>.

[[Plik:Yamato maneuvering.jpg|thumb|300px|„Yamato” manewruje aby uniknąć trafień [[bomba]]mi oraz [[torpedaTorpeda lotnicza|torpedami lotniczymi]] podczas operacji Ten-gō.]]

„Yamato” pod niemal każdym względem przewyższał wszystkich swoich rywali, zarówno współczesnych mu, jak i dawniejszych. Dysponował przewagą wyporności, kalibru dział, kształtu i konstrukcji kadłuba, pancerza, techniki artyleryjskiej i [[optykaOptyka|optyki]]<ref name=Skulski1 />. Stanowił niezwykłe osiągnięcie japońskiej [[inżynieriaInżynieria|inżynierii]] i [[Architektura okrętowa|architektury okrętowej]]. Ze współczesnych im okrętów jedynie amerykańskie pancerniki typu ''[[pancernikiPancerniki typu Iowa|Iowa]]'' przewyższały je pod względem nowoczesności [[radar]]owego [[układUkład kontroli ognia|systemu kontroli ognia]] i [[amunicjaAmunicja|amunicji]], prędkości oraz ograniczania rozmiarów uszkodzeń bojowych<ref>Jay Amundson: ''The Battleship Era 1860 to 1992'', s. 15.</ref><ref group=uwaga>Znakomity wpływ na lepszą jakość amerykańskich systemów kontroli i ograniczania uszkodzeń okrętów, miały prace i doświadczenia prowadzone przez [[Hyman Rickover|Hymana Rickovera]] na okrętach uszkodzonych [[Atak na Pearl Harbor|w ataku na]] [[Joint Base Pearl Harbor-Hickam|Pearl Harbor]]. Dzięki pracom kierowanej przez Rickovera sekcji, odkryto m.in. że wpływ podwodnych eksplozji na systemy elektryczne jednostek jest dalece poważniejszy niż do tej pory sądzono. Doprowadziło to do opracowania technologii lepszego zabezpieczania okrętów przed uszkodzeniami oraz minimalizacji uszkodzeń już wywołanych.</ref>. Konstrukcja „Yamato” zapewniała mu bardzo wysoki stopień przeżywalności. Jak bowiem dowiodło zatopienie obu okrętów typu ''Yamato,'' ich zniszczenie wymagało wielu godzin ataków setek samolotów<ref>Jay Amundson: ''The Battleship Era 1860 to 1992'', s. 57.</ref>. Okręt ten wraz z siostrzanymi jednostkami „Musashi” oraz „Shinano”, uważany był za broń strategiczną marynarki wojennej Imperium Japońskiego; ich projekty i konstrukcja były ściśle tajne i chronione przed rozpoznaniem. Niestety, tuż przed [[kapitulacjaKapitulacja Japonii|kapitulacją Japonii]], kiedy wszystkie 3 okręty spoczywały już na dnie oceanu, wydano rozkaz całkowitego zniszczenia ich dokumentacji – wszystkich rysunków, a nawet zdjęć jednostek typu ''Yamato'' – które znajdowały się w Archiwum Japońskiej Marynarki Wojennej<ref name=Skulski1 />. Zadanie to wykonywały japońskie [[służby specjalne]], toteż przez wiele lat po wojnie dostępne były jedynie zdjęcia wykonane przez lotnictwo US Navy podczas ataków<ref name=Skulski1 />. Pierwsze zdjęcie okrętu, przedstawiające widok od strony burty, odkryto przypadkowo nie wcześniej niż w 1948 roku. Ostatnie znalezione zdjęcie opublikowano w 1981 roku<ref name=Skulski1 />. W zakresie technicznym zachowało się jedynie kilka fragmentów dokumentacji<ref name=Skulski1 />.