Naczynie krwionośne: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wipur (dyskusja | edycje)
różne poprawki
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Poprawiam szablon cytowania
Linia 5:
Naczynia krwionośne nie biorą aktywnego udziału w transportowaniu krwi. Tętnice, a także – do pewnego stopnia – żyły mogą zmieniać swoją średnicę dzięki działaniom warstwy mięśniowej. Przykładowym czynnikiem wywołującym [[wazokonstrykcja|wazokonstrykcję]] jest [[Hormon antydiuretyczny|wazopresyna]], zaś [[wazodylatacja|wazodylatację]] – [[Tlenek azotu|tlenek azotu(II)]]. Regulacje takie są kontrolowane przez [[autonomiczny układ nerwowy]]. Pozwalają one na regulowanie przepływu krwi oraz są wykorzystywane w [[termoregulacja|termoregulacji]]<ref>{{cytuj książkę|autor=Władysław Z. Traczyk|tytuł=Fizjologia człowieka w zarysie|wydawca=Wydawnictwo lekarskie PZWL|wydanie=VIII uaktualnione|miejsce=Warszawa|strony=363 i 364}}</ref>.
 
Tlen (związany z [[hemoglobina|hemoglobiną]] w [[erytrocyt|czerwonych krwinkach]]) jest najważniejszą substancją przenoszoną przez krew. W tętnicach nasycenie hemoglobiny tlenem wynosi 97%, a [[ciśnienie cząstkowe]] tlenu jest równe 95 mm Hg. W żyłach natomiast hemoglobina jest wysycona tlenem średnio w 70%, zaś ciśnienie cząstkowe tlenu jest równe około 40 mm Hg. W [[Układ krwionośny człowieka#Mały krwiobieg|małym krwiobiegu]] wartości te są odwrócone. [[Pień płucny|Tętnica płucna]] prowadzi do płuc krew z niską zawartością tlenu, aby została tam natlenowana, zaś [[Żyły płucne|żyła płucna]] wyprowadza z płuc krew z wysoką zawartością tlenu; mimo to terminy ''krew tętnicza'' i ''krew żylna'' oznaczają, odpowiednio, krew natlenowaną i krew odtlenowaną<ref>{{cytuj książkę|autor=Stanisław Konturek|tytuł=Fizjologia człowieka|tom=III|tytuł tomu=Oddychanie, czynności nerek, równowaga kwasowo-zasadowa, płyny ustrojowe|strony=146|wydawnictwowydawca=Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego|wydanie=VI poszerzone|miejsce=Kraków|rok=2001}}</ref>.
 
Ciśnienie krwi w naczyniach krwionośnych jest tradycyjnie wyrażane w [[Tor (jednostka)|milimetrach słupa rtęci]] (1 mm Hg = 133 [[Paskal|Pa]]). Średnia wartość ciśnienia krwi w tętnicach u dorosłego człowieka wynosi około 120 mm Hg przy skurczu i 80 mm Hg przy rozkurczu. Dla porównania ciśnienie krwi w układzie żylnym nie zmienia się w rytm skurczów serca, natomiast zależy ono od aktualnej pozycji ciała i umiejscowienia oraz rodzaju żyły. Dla dorosłego człowieka w pozycji leżącej różni się ono o 10–15 mm Hg, przy czym w żyłach głównych jest najniższe (około 0 mm Hg), natomiast w żyłkach najwyższe<ref>{{cytuj książkę|autor=Stanisław Konturek|tytuł=Fizjologia człowieka|tom=II|tytuł tomu=Układ krążenia|wydanie=VII poprawione i uzupełnione|wydawnictwowydawca=Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego|strony=202–203}}</ref>.
 
Przenikalność śródbłonka jest decydująca dla przekazywania substancji dla tkanek. Jest ona zwiększona podczas [[zapalenie|stanu zapalnego]] w odpowiedzi na działanie [[histamina|histaminy]], [[prostaglandyny|prostaglandyn]] i [[interleukiny|interleukin]]. Zjawisko to leży u podłoża większości objawów zapalenia (opuchliznę, zaczerwienienie i ocieplenie).