Wojna włosko-abisyńska (1935–1936): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎gazy bojowe: pierwsze użycie gazów
Andrzej1993 (dyskusja | edycje)
→‎Zbrodnie wojenne: Poprawa błędów ortograficznych, usunięcie sprzecznych z podanymi wyżej źródłami informacji + po sprawdzeniu w kilku źródłach okazuje się, że żadnych szacunków MCK na temat nie ma, a demografia Etiopii była wzrastająca (1 mln więcej w 1940 r. względem 1936), więc nie ma potwierdzenia na ''800 tys. ofiar''.
Linia 43:
 
== Zbrodnie wojenne ==
Do maja 1936 straty włoskie wyniosły ok. 1250 żołnierzy włoskich, ok. 1400 żołnierzy erytrejskich i ok. 450 pracowników cywilnych.<ref>{{Cytuj | url=http://www.wikiwand.com/en/Second_Italo-Ethiopian_War | tytuł=Second Italo-Ethiopian War | opublikowany=www.wikiwand.com | język=en | data dostępu=2018-11-01}}</ref> Część z tych strat to ofiary masakr, np. podczas masakry w Gondrand 13 lutego 1936, kiedy etiopscy partyzanci zamordowali 85 włoskich robotników naprawiających drogę. Ciała zostały okaleczone poprzez m.in. wyłupienie oczu<ref>http://www.historyrevealed.eu/africa-new/ethiopia-eritrea/photos/2590-photograph-aph101.html.</ref>. W masakrze użyto zakazane przez konwencję genewską (z 1899 roku) pociski [[Amunicja dum-dum|dum-dum]]. Znany jest przypadek wymordowania 72 Włochów na północnym froncie, których ścięto po wzięciu do niewoli.
 
=== Użycie gazów bojowych ===
Po stronie etiopskiej straty podczas całej wojny (1936-1941) szacowane są na 275 000 żołnierzy i 78 500 partyzantów. 17 800 kobiet i dzieci zginęło w czasie bombardowań, 30 000 ludzi zostało zabitych w czasie masakry w lutym 1937, 35 000 zmarło w obozach koncentracyjnych, 24 000 partyzantów zabito na podstawie wyroków sądów włoskich, 300 000 ludzi zginęło po zbombardowaniu wiosek etiopskich.<ref>{{Cytuj | url=http://www.wikiwand.com/en/Second_Italo-Ethiopian_War | tytuł=Second Italo-Ethiopian War | opublikowany=www.wikiwand.com | język=en | data dostępu=2018-11-01}}</ref>
 
Włosi gromadzili gazy bojowe w Afryce wschodniej blisko 10 lat{{fakt}}. Użycie środków chemicznych w wojnie zatwierdził Mussolini – „[[Rzym]], 27 października '35. A.S.E. Użycie gazu jest ''ultima ratio'' w celu przezwyciężenia oporu wroga i w wypadku kontrataku jest zatwierdzone. Mussolini.” - choć użycie gazów było zakazane przez [[Protokół_genewski_(1925)|protokół genewski z 1925 roku]].
=== gazy bojowe ===
Włosi gromadzili gazy bojowe w Afryce wschodniej blisko 10 lat. Użycie środków chemicznych w wojnie zatwierdził Mussolini – „[[Rzym]], 27 października '35. A.S.E. Użycie gazu jest ''ultima ratio'' w celu przezwyciężenia oporu wroga i w wypadku kontrataku jest zatwierdzone. Mussolini.” - choć użycie gazów było zakazane przez [[Protokół_genewski_(1925)|protokół genewski z 1925 roku]].
Pierwsze bojowe użycie gazów bojowych miało miejsce 22 grudnia 1935 w rejonie przełęczy Dembeguina.<ref>{{Cytuj | url=http://wojna-mussoliniego.pl/?page_id=2869 | tytuł=Wojna Mussoliniego - Etiopia | opublikowany=wojna-mussoliniego.pl | język=pl | data dostępu=2018-11-02}}</ref>
26 grudnia 1935 etiopczycyEtiopczycy wzięli do niewoli pilota, porucznika Titto Minnitiego, któremu ucięto palce i genitalia, a następnie poćwiartowano. Dało to pretekst Mussoliniemu, by zatwierdzić użycie gazów bojowych i niszczenie wiosek przez marszałka [[Pietro Badoglio]] (OC 23/06, 28 grudnia 1935)<ref>{{Cytuj | url=http://www.wikiwand.com/en/Second_Italo-Ethiopian_War | tytuł=Second Italo-Ethiopian War | opublikowany=www.wikiwand.com | język=en | data dostępu=2018-11-01}}</ref>
Marszałek Badoglio użył gazu bojowego wielokrotnie. 20-24 stycznia 1936 zabito 8000 żołnierzy etiopskich w bitwie pod Tembien, w tym 1082 zginęło od gazów bojowych. Ponownie użyto gazów w bitwie pod Amba Aradam (10-19 luty 1936), w drugiej bitwie pod Tembien (27-29 luty 1936), samoloty włoskie zrzucały gaz musztardowy (np. nad jeziorem Ashangi na początku kwietnia 1936, co zapoczątkowało ruch partyzancki Arbegnoch - wł. shifta). Ogółem użyto 300 - 500 ton gazu musztardowego oraz nieokreśloną ilość innych gazów bojowych.<ref>{{Cytuj | url=http://www.wikiwand.com/en/Second_Italo-Ethiopian_War | tytuł=Second Italo-Ethiopian War | opublikowany=www.wikiwand.com | język=en | data dostępu=2018-11-01}}</ref><ref>{{Cytuj | url=http://niniwa22.cba.pl/zapomniane_pieklo.htm | tytuł=Zapomniane piekło | opublikowany=niniwa22.cba.pl | język=pl | data dostępu=2018-11-01}}</ref>
 
10 stycznia 1936 roku Graziani depeszował do Rzymu: "Ostatnie akcje wykazały, jak znakomite rezultaty przynosi użycie gazu". i wW efekcie na jego rozkaz opryskiwano iperytem rzeki, jeziora, ujęcia wody, pastwiska i uprawy. ZginęłyTysiące tysiąceludzi ludzie,zginęło miliony zwierząt padły. Wielu ludzilub zostało okaleczonych, straciło wzrok a straty potęgował brak pomocy medycznej na terenie Etiopii.<ref>{{Cytuj | url=http://wojna-mussoliniego.pl/?page_id=2869 | tytuł=Wojna Mussoliniego - Etiopia | opublikowany=wojna-mussoliniego.pl | język=pl | data dostępu=2018-11-02}}</ref>
 
Użycie gazu starano się zachować w tajemnicy, lecz zostały one ujawnione światu przez [[Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca|Międzynarodowy Czerwony Krzyż]] i zagranicznych obserwatorów. Reakcją na informacje o zbrodniach były „omyłkowe” bombardowania (przynajmniej 19 razy) namiotów Czerwonego Krzyża<ref>Candeloro Giorgio, ''Storia dell’Italia Moderna'', Feltrinelli 1981.</ref><ref>Del Bocca Angelo, Rohat Giorgio, ''I gas di Mussolini'', 1996 Editori Riuniti, {{ISBN|88-359-4091-5}}.</ref>.
 
=== masakryMasakry jeńców i cywilów ===
 
Do maja 1936 straty włoskie wyniosły ok. 1250 żołnierzy włoskich, ok. 1400 żołnierzy erytrejskich i ok. 450 pracowników cywilnych.<ref>{{Cytuj | url=http://www.wikiwand.com/en/Second_Italo-Ethiopian_War | tytuł=Second Italo-Ethiopian War | opublikowany=www.wikiwand.com | język=en | data dostępu=2018-11-01}}</ref> Część z tych strat to ofiary masakr, np. podczas masakry w Gondrand 13 lutego 1936, kiedy etiopscy partyzanci zamordowali 85 włoskich robotników naprawiających drogę. Ciała zostały okaleczone poprzez m.in. wyłupienie oczu<ref>http://www.historyrevealed.eu/africa-new/ethiopia-eritrea/photos/2590-photograph-aph101.html.</ref>. W masakrze użyto zakazanezakazanych przez konwencjęKonwencję genewskąGenewską (z 1899 roku) pociskipocisków [[Amunicja dum-dum|dum-dum]]. Znany jest przypadek wymordowania 72 Włochów na północnym froncie, których ścięto po wzięciu do niewoli.
 
Etiopczycy wielokrotnie dopuszczali się bestialskich mordów na wziętych do niewoli Włochach i walczących po ich stronie Askarysach: rozłupywali im czaszki, ucinali palce i genitalia, czy ścinali.
 
Etiopczycy wykorzystywali pojazdy Czerwonego Krzyża do szmuglowania broni, np. skrzynie, w których przewożono rzekomo Biblię, miały drugie dno, gdzie transportowano pistolety, granaty i amunicję<ref>{{Cytuj | url=http://wojna-mussoliniego.pl/?page_id=2869 | tytuł=Wojna Mussoliniego » Etiopia 1935-1936 – Brudna wojna Mussoliniego | opublikowany=wojna-mussoliniego.pl | język=pl | data dostępu=2018-09-09}}</ref>. Dało to pretekst Włochom do atakowania pojazdów oznaczonych symbolem MCK.
 
Według szacunków Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, w czasie wojny, jak i już po jej zakończeniu (do roku 1941) śmierć w okrutny sposób (palowanie, obdzieranie ze skóry, zrzucanie z samolotów) poniosło około 800 tys. Abisyńczyków.<ref>{{Cytuj | url=https://histmag.org/ekspansja-wloskiego-faszyzmu-krwawa-wojna-w-etiopii-19351936-13264/2 | tytuł=Ekspansja włoskiego faszyzmu. Krwawa wojna w Etiopii 1935–1936| język=pl | data dostępu=2018-11-01}}</ref>
 
== Postawa Europy ==