Baseball: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Sammy sosa1.png|thumb|Baza domowa, od lewej: sędzia, łapacz (catcher) i pałkarz (Batter)]]

Boisko do baseballu tzw(ang. ''baseball diamond'') jest [[wycinek kołowy|wycinkiem koła]] o kącie rozwarcia 90°. Kształt boiska przedstawiony jest na diagramie obok. Boisko podzielone jest na dwa wyraźnie kontrastujące z sobą obszary. WewnętrznyPole zwanywewnętrzne (ang. ''infield'') składa się z [[kwadrat]]ukwadratu, na którego czterech rogach położone są bazy. Ta część boiska zwykle utworzona jest z utwardzonego piasku, zazwyczaj w czerwono-rdzawym kolorze. Długość boku tego kwadratu, a zarazem odległość pomiędzy poszczególnymi bazami, wynosi 30 [[jard]]ów, czyli 27,43 metra. Wierzchołek kwadratu będący zarazem wierzchołkiem kąta prostego, którego ramiona stanowią boczne granice boiska tzw(ang. ''foul linelines''s) stanowi czwartą bazę, tzw. bazę domową (ang. ''home plate''). Na wierzchołku leżącym po prawej stronie bazy domowej znajduje się pierwsza baza (ang. ''first base''), na przeciwległym druga baza –(ang. ''second base''), a po lewej trzecia baza –(ang. ''third base''). Same bazy są rodzajem twardych poduszek o długości boku ok. 30 cm (jedna1 [[stopa angielska|stopa]]). Za bazą domową, już poza kwadratem, znajduje się stanowisko łapacza – ''catcher'' tzw(ang. ''catcher box)'', zawodnika drużyny ''fieldinggrającej team''w polu, czyli zawodnika łapiącego piłki rzucane przez ''pitchera''miotacza. W pobliżu środka kwadratu, w odległości 20 jardów (18,39 m) od bazy domowej znajduje się środek wydzielonego koła o średnicy 6 jardów (5,49 m) będący stanowiskiem ''pitchera''miotacza, czyli zawodnika drużyny ''fieldingw team''polu rzucającego piłki. Okrąg zwykle tworzy niewielki wzgórek, na którego szczycie stoi zawodnik. ''Infield''Pole wewnętrze dopełnia część koła ze środkiem w miejscu stanowiska ''pitchera''miotacza i o promieniu 30 jardów. Podobnie jak bazowy kwadrat, ta część boiska wysypana jest piaskiem lub drobnym żwirem. Druga część boiska, pole zewnętrzne lub tzw. polezapole zewnętrzne(ang. ''outfield)'', jest trawiastym obszarem będącym wycinkiem koła o średnicy 290 do 400 stóp (88,4 do 121,9 metra). Zewnętrzną i boczne granice pola zewnętrznego wytycza parkan.

W baseball grają dwie drużyny, z których każda na przemian spełnia rolę strony atakującej (ang. ''team at bat''), której zadaniem jest zdobycie punktów, i przeszkadzającej w tym drużyny broniącej się (ang. ''fielding team''). Zawodnik z drużyny atakującej najpierw odbija specjalną pałką (potocznie zwaną ''kijem''<ref>Poprawne jest określenie ''pałka'' (patrz np.: {{cytuj stronę | url = http://www.baseball.pl/o-grach/zasady.html | tytuł = Baseball - zasady | opublikowany = baseball.pl | język = pl | data dostępu = 2013-01-02}}), przy czym termin ''kij bejsbolowy'' jest powszechnie używaną nazwą potoczną.</ref>) piłkę rzuconą przez miotacza, po czym rzuca kij i biegnie do najbliższej bazy, aby ją zaliczyć. Jeśli mu się uda to biegnie do kolejnej itd., aż skończy bieg. W tym czasie zawodnik z drużyny przeciwnej (tzw.- łapacz), próbuje złapać piłkę odbitą przez biegnącego gracza. Kiedy tego dokona, zawodnik biegnący musi zatrzymać się w najbliższej bazie. Wygrywa drużyna, która po 9 rundach będzie miała więcej punktów. Zawodnik drużyny atakującej zdobywa punkt kiedy zaliczy wszystkie 4 bazy (- 1 bazę, 2 bazę, 3 bazę i 4 bazę zwaną domem).

=== Drużyna uderzająca (''team at bat'') ===

Ze strony drużyny uderzającej w każdym momencie gry uczestniczy przynajmniej jeden, lecz nie więcej niż czterech zawodników. Na początku pojedynczej rozgrywki ''[[innings|inningu]]'', w grze uczestniczy tylko jeden zawodnik, a wraz z rozwojem gry i zdobywaniem kolejnych baz liczba ich wzrasta. Zawodnik uderzający kijem – [[pałkarz]] (ang. ''batter''), staje z prawej lub lewej strony bazy domowej (w zależności czy jest prawo- czy leworęczny) i stara się kijem baseballowym, uderzyć w piłkę rzucaną przez miotacza (ang. ''pitcher'') przeciwnej drużyny, zanim zdoła złapać ją łapacz (ang. ''catcher''). Jeśli uda mu się to, pozostawiając kij stara się dobiec do pierwszej bazy, a jeśli to jest możliwe biegnie do kolejnych, zanim [[piłka]] zostanie złapana przez zawodników drużyny przeciwnej i odrzucona do zawodnika strzegącego bazy. Zawodnik zdobywa bazę jeśli zdoła dotknąć jej jakąkolwiek częścią ciała zanim dotknie (''tag out'') go zawodnik drużyny przeciwnej strzegący tej bazy, któremu zostanie podana wcześniej piłka. Jeżeli zawodnik uderzający nie zdoła zdobyć bazy, zostaje zbity i wycofuje się z gry. Zawodnik zostaje zbity także wtedy, gdy wykona trzy nieudane próby (ang. [[strikeout|''strikeout'']]) uderzenia piłki. Próba uderzenia piłki uznawana jest za nieudaną, gdy zawodnik wykona pełny zamach kijem nie trafiając w piłkę, a ona sama zostaje złapana przez ''catchera''łapacza. Zbicie następuje także wtedy, gdy po jej odbiciu piłka zostaje wyłapana z powietrza –(ang. ''air ball'' (złapana) zanim spadnie na murawę,. wW przeciwnym razie jest to ''ground ball''). Trzecim przypadkiem zbicia jest sytuacja gdy ''batter''pałkarz trzykrotnie zignoruje (nie wykona próby jej odbicia) prawidłowo rzuconą piłkę. Jeżeli ''pitcher''miotacz czterokrotnie popełni błąd rzucając piłkę w nieodpowiedni sposób, a zanim ''batter''pałkarz wykona trzy błędy w uderzeniu, ten ostatni zdobywa bazę za darmo, dostaje tzw. ''walk''. Jeżeli pierwsza baza jest zajęta, zawodnik na niej stojący przesuwa się o jedną bazę dalej, uwalniając ją dla nadchodzącego. Jeżeli zajęte są kolejne bazy, wszyscy zawodnicy je zajmujący przesuwają się o jedna bazę. W tej sytuacji zawodnik na trzeciej bazie osiąga w ten sposób bazę domową, zdobywając punkt dla swojej drużyny.

Zdobycie punktu następuje wtedy, gdy jeden zawodnik zdobędzie po kolei cztery bazy, włączając w to ''homebazę plate''domową. Zawodnik ma prawo walczyć o zdobycie następnej bazy wtedy, gdy zawodnik z jego drużyny będący w danym momencie [[pałkarz]]em zdoła uderzyć piłkę i sam biegnie w kierunku pierwszej bazy i staje się [[Biegacz (baseball)|biegaczem]]. Zawodnik zdobywający kolejne bazy może być zbity w trakcie ich zdobywania, podobnie jak i zdobywający pierwszą bazę. Pilnujący każdej bazy po zbiciu zawodnika atakującego ją może odrzucić piłkę do pilnującego następną atakowaną bazę. Jeżeli tamten po złapaniu piłki dotknie swej bazy lub atakującego ją zanim ten bazę osiągnie, zbija także i jego. W tej sytuacji ma się do czynienia z podwójną grą tzw. [[podwójny aut]]. Teoretycznie może mieć miejsce [[potrójny aut]], kiedy w podobny sposób zostają zbici trzej zawodnicy drużyny atakującej. Taka sytuacja zdarza się jednak niezwykle rzadko.

Jeżeli zawodnik uderzający uderzy piłkę w taki sposób, że nie złapana opuści ona obszar boiska (spadnie za parkanem, kończącym boisko), uzyskuje on tzw. [[home run]]. Wtedy to, jako że piłka jest poza grą i nie może być zbity, przebiega (zwykle powolnym truchtem) boisko zaliczając wszystkie po kolei bazy zdobywając punkt dla swojej drużyny. Jeżeli którakolwiek z baz jest zajęta przez innych zawodników, także i ci zaliczają pozostałe bazy dobiegając do bazy domowej, także zdobywając punkty dla swej drużyny. Przy ''home run'' drużyna atakująca może zdobyć aż cztery punkty pod warunkiem, że wszystkie trzy bazy są zajęte. – ''bases loaded'', takiTaki ''home run'' jest zwany [[Grand slam (baseball)|grand slamemslam]].

=== Drużyna w polu (''fielding team'') ===

''FieldingDrużynę Team''grającą w polu tworzą miotacz, łapacz, czterech wewnątrzpolowych, z których trzech strzeże bazy jako [[pierwszobazowy]], [[drugobazowy]] i [[trzeciobazowy]] i [[Łącznik (baseball)|łącznik]], który zwykle zajmuje pozycję w okolicy drugiej bazy wspomagając drugobazowego. Drużynę dopełniają trzej zapolowi grający na polu zewnętrznym. Wszyscy zawodnicy występują jako uderzający, gdy ich drużyna gra jako uderzająca (''Team at bat''). Przepisy niektórych lig zwalniają z obowiązku uderzania miotacza, zamiast jego w grze bierze udział [[designated hitter]].

Trzech zapolowych rozmieszczonych jest na murawie pola zewnętrznego i zadaniem ich jest wyłapanie długich odbić, jeśli to tylko możliwe z powietrza (po wykonaniu tego zawodnik który uderzył tę piłkę zostaje automatycznie zbity), oraz odrzucanie piłki w kierunku łącznika, który przekazuje ją do kolejnych bazowych zgodnie z aktualnymi potrzebami gry. Jeżeli przed uderzeniem zawodnika drużyny atakującej są na bazach koledzy z tego samego zespołu i po odbiciu drużyna broniąca zbije z powietrza wtedy zawodnicy na bazach muszą wrócić na swoje pierwotne bazy, w przeciwnym razie zostają zbici na tej bazie gdzie wcześniej przed odbiciem się znajdowali. Jak będzie taka sytuacja: zawodnik drużyny atakującej jest na 1 bazie i uderza jego kolega z drużyny i ten co zajmował pierwszą bazę się nie ruszy, a batterpałkarz znajdzie się na 1 bazie a piłka będzie złapana po odbiciu od ziemi i rzucona na następną bazę wykonuje podwójne zbicie (ang. [[podwójny aut|''double-play'']]).

Rzucanie piłki, a w związku z tym i rola miotacza (''pitcher''), jest nie do przecenienia. Wysoka klasa miotacza często decyduje o zwycięstwie drużyny i odwrotnie, błędy przez niego popełniane zwykle kończą się zdobyciem punktów przez drużynę przeciwną.

Miotacz jest zawodnikiem wyspecjalizowanym w swym zadaniu i zwykle nie występuje w kolejce ''batterów''pałkarzy (chyba, że nakazują to ligowe przepisy) w czasie gdy drużyna gra jako ''team at bat''uderzająca.

PitcherMiotacz zajmuje pozycję w centralnym punkcie bazowego kwadratu w odległości 60 stóp od ''catchera''łapacza, do którego kierowane są jego rzuty. Każdy z ''pitcherów''miotaczy ma swoją własną technikę rzutu, lecz można wyróżnić w nich pewne zasadnicze wspólne cechy. W pierwszym momencie ''pitcher''miotacz trzyma piłkę w dłoni za plecami. Przebierając palcami stara się uchwycić piłkę tak, by najskuteczniej ją uwolnić w końcowej fazie rzutu. Następnie lekko przysiadając na jednej nodze wykonuje półobrót, jednocześnie wykonując wypad ciałem z jednoczesnym potężnym wymachem ręki, w której trzyma piłkę. W końcowej fazie zamachu uwalnia piłkę, która szybuje w kierunku ''catchera''łapacza. Wyrzut kończy się przysiadem, w którym hamowana jest [[energia bezwładności]] ciała. ''Pitcher''Miotacz po wykonaniu rzutu szybko podnosi się by być gotowym na ewentualne wyłapanie piłki odbitej przez ''battera''pałkarza przeciwnej drużyny, gdy ta znajdzie się w jego zasięgu. Taka sytuacja nie jest częsta, lecz zwykle prowadzi do zbicia zawodnika lub w sprzyjających okolicznościach ''double'', a nawet ''[[Potrójny aut|triple play]]''.

[[Plik:Baseball catcher.jpg|thumb|łapacz (''catcher'')Łapacz]]

Łapacz jest zawodnikiem najbliżej współpracującym z miotaczem, tworząc z nim zespół zwany ''battery''. Zajmuje on pozycję bezpośrednio za bazą domową (''home plate''). Zadaniem ''catchera''łapacza jest skuteczne złapanie piłki adresowanej do niego. Niekiedy także musi ją odrzucić do jednego z bazowych, jeżeli wymaga tego aktualna sytuacja (np. zawodnik drużyny przeciwnej próbuje w tym czasie zdobyć następną bazę). Zadanie ''catchera''łapacza wymaga sprawności fizycznej. W ciągu każdego meczu musi on kucając spędzić w niewygodnej pozycji wiele czasu. Dodatkowo pewne złapanie piłki nadlatującej z prędkością 130-150 kilometrów na godzinę wymaga dużej wprawy i zręczności. Także zawodnicy grający w polu muszą być bardzo sprawni w wyłapywaniu piłek w różnych sytuacjach. Łapacz nosi kask chroniący również twarz, osłonę na tułowie i parkany na łydkach. Warto nadmienić, że stojący za nim sędzia jest ubrany tak samo. Ale zawsze na czarno.

[[Plik:Baseball swing.jpg|thumb|''Batter''Pałkarz w pełnym zamachu]]

Uderzenie piłki zwykle następuje po szerokim zamachu kijem. Przy skutecznym uderzeniu piłka (zwykle na ułamek sekundy zanim wyląduje ona w rękawicy łapacza) wylatuje w przestrzeń. Jeżeli przekroczy boczne linie (''foul lines'') zwana jest ''foul ball'' i zwykle jest ignorowana, aczkolwiek gdy złapana z powietrza (''air ball'') przez ''catchera''łapacza lub innego zawodnika, jest uznawana jako ''out''. Zwykle jednak te piłki lądują na trybunach. Najbardziej oczekiwanym uderzeniem jest takie, które kończy się wysokim i dalekim (poza krańcowy parkan) lotem. W takiej sytuacji mamy do czynienia z ''home run''. Podobnie uderzona piłka, lecz z mniejszą siłą, ląduje w polu gry, lub co gorsza dla zawodnika uderzającego, zostaje wyłapana z powietrza i powoduje jego wyautowanie. Bardziej pożądanym jest płaskie, szybkie uderzenie (ang. ''line drive''), w wyniku którego piłka, jeśli tylko przedrze się przez zaporę zawodników grających w polu wewnętrznym, kozłując lub lecąc płaskim lotem zagłębia się w pole zewnętrzne (''outfield''). Taka trudna do złapania piłka zwykle daje uderzającemu wystarczająco dużo czasu na zdobycie jednej lub nawet dwóch baz.

Celem gry jest zdobywanie baz. Podstawowym sposobem jest prawidłowe odbicie piłki przez zawodnika uderzającego (''batter'')pałkarza, które zwykle daje mu wystarczająco dużo czasu na dobiegniecie do bazy, a innym zawodnikom z bazy do bazy. Nie jest to jedyny sposób. Po pierwsze, jeśli ''pitcher''miotacz popełni cztery błędy (ang. ''balls''), to znaczy piłka rzucona przez niego nadleci do ''catchera''łapacza nieodpowiednim torem, a ''batter''pałkarz nie wykona zamachu, dostaje onbazę tzwdarmo (ang. ''[[base on balls]] (BB)'' lub- potocznieBB, ''walk'', czyli bazę za darmo). Podobnie się dzieje, gdy błędnie rzucona piłka uderzy ''battera''pałkarza. Taka sytuacja często kończy się groźną kontuzją, lecz jeśli tak nie jest, ''batter''pałkarz dostaje bazę za darmo. Często ''pitcher''miotacz specjalnie rzuca piłkę poza zasięgiem ''battera''pałkarza i oddaje bazę za darmo, szczególnie kiedy kolejny ''batter''pałkarz jest o wiele mniej groźny.

Innym sposobem zdobycia bazy jest jej „[[Skradziona baza|ukradzenie]]” –(ang. ''stealing base''). Ukraść bazę może zawodnik zajmujący pierwszą, drugą lub trzecią bazę i ma przed sobą wolna bazę, to znaczy nie zajętą przez innego zawodnika własnej drużyny. Normalnie zawodnik zajmujący bazę stoi bardzo blisko niej, by uniknąć ewentualnego zbicia. Zawodnik zamierzający ukraść bazę zwykle odsuwa się od niej na kilka kroków w kierunku następnej bazy. Zwykle jest to zauważone przez drużynę przeciwną, lecz często ignorowane. Niektórzy ''pitcherowie''miotacze podejmują jednak próbę zbicia takiego zawodnika, niespodziewanie rzucając piłkę zamiast do ''catchera''łapacza do bazowego strzegącego danej bazy. Jeśli zawodnik usiłujący ukraść bazę nie powróci na swoją zanim bazowy złapie piłkę, zostaje zbity. Zważywszy na fakt, że kradnącymi bazy są to zawodnicy zwinni, na ogół udaje im się manewr powrotu na bazę. Podanie piłki przez ''pitcherów''miotaczy do bazowego najczęściej traktowane jest jako próba zniechęcenia kradnącego niż nadzieja na jego zbicie, gdyż jest to manewr dość ryzykowny.

Zawodnik stojący na którejś z baz może ruszyć w kierunku następnej w dowolnym momencie – także zaraz po uderzeniu przez ''battera''pałkarza. Kiedy jednak ''batter''pałkarz uderzy piłkę wysoko w powietrze (ang. ''fly ball'' (piłka wysoko w powietrze), to kradnący powinien się wstrzymać. Jeśli bowiem któryś z zawodników broniących wyłapie piłkę przed jej kontaktem z ziemią, to ''batter''pałkarz zostaje wyautowany, a wszyscy atakujący w polu muszą wrócić do bazy, którą zajmowali przed uderzeniem. Dopiero po „zameldowaniu” się na swojej bazie mogą spróbować pobiec do następnej.

Podstawową jednostką meczu baseballowego jest ''[[innings|inning]]''. Każdy ''inning'' składa się z dwóch okresów półinningów, zwanych ''top of inning'' i ''bottom of inning''. W każdym z okresów drużyny grają na przemian jako uderzająca (''team at bat'') i w polu (''fielding team''), a drużyna przyjezdna zazwyczaj odbija jako pierwsza. ''Półinning'' kończy się, gdy trzech zawodników drużyny uderzającej w danym ''półinningu'' zostaje zbitych.

Punktacja w meczu baseballowym jest niezwykle prosta. Liczone są punkty za każdorazowe zdobycie bazy domowej (''home plate''). Zwykle sumaryczna liczba punktów zdobyta przez obie drużyny oscyluje wokół liczby 10, jednak mecze, w których zdobywany jest tylko jeden punkt lub dwa, nie należą do rzadkości.

Grę nadzorują sędziowie, tzw. ''umpires''. W każdej grze uczestniczy przynajmniej jeden sędzia zajmujący stanowisko za zawodnikiem łapiącym piłki (''catcherem'')łapaczem. Jego zadaniem jest decydowanie o prawidłowości rzucanych piłek. W grze lig zawodowych do każdej bazy przypisany jest pojedynczy sędzia (lecz w bardzo ważnych meczach, jak np. finały MLB lub Mistrzostwa Świata i Europy są dodatkowi sędziowie, którzy stoją na bocznych liniach). Decyduje on, czy baza została zdobyta, czy też zawodnik ją zdobywający został zbity. Oddzielną funkcją jest sędzia zliczający punkty (''official scorer'').

* '''rękawiczki do odbijania''' (''Batter’sbatter’s Glove'') – dzięki nim pałka nie ślizga się, amortyzuje prądy, które przechodzą przez pałkę w czasie odbicia oraz zapobiegają odciskom na rękach.

* '''hełm pałkarza''' (''Batterbatter Helmet'') – podobny w kształcie do czapki, lecz wzmocniony miękką wykładziną i osłoną na ucho wystawione w kierunku nadlatującej piłki, skutecznie chroniący głowę zawodnika przed uderzeniem.

* '''osłona (strój) catcherałapacza''' – maska ze stalowych drutów, napierśnik i nagolenniki chroniące catcherałapacza przed przypadkowym uderzeniem piłką oraz tzw. „poduszki” umocowane do nagolenników, które chronią kolana catcherałapacza (narażone na duży wysiłek). To samo nosi sędzia (tyle że zawsze w kolorze czarnym), gdyż z racji przebywania w bazie domowej jest stale narażony na ciosy piłką.