Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit.
drobne redakcyjne, wikizacja
Linia 2:
[[Plik:PKWN manifest.jpg|mały|200px|Zdjęcie obywatela czytającego [[Manifest PKWN]]]]
[[Plik:Polish Committee of National Liberation in September 1944.PNG|mały|200px|Terytoria kontrolowane przez Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego we wrześniu 1944 roku]]
'''Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego''' ('''PKWN''') ([[kolokwializm|kol.]] ''Komitet Lubelski'') – samozwańczy<ref group=uwaga>Legalnym i uznawanym przez społeczność międzynarodową rządem polskim był wówczas [[Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie|rząd RP na uchodźstwie]].</ref>, [[Państwo marionetkowe|marionetkowy]], tymczasowy organ [[władza wykonawcza|władzy wykonawczej]] w [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|Rzeczypospolitej Polskiej]], działający od [[21 lipca]] do [[31 grudnia]] [[1944]], na obszarze wyzwalanymwyzwolonym przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]] spod [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji niemieckiej]] – pomiędzymiędzy przesuwającą się linią [[Front wschodni (II wojna światowa)|frontu sowiecko-niemieckiego]] a [[Linia Curzona|Linią Curzona]]. PKWN został powołany w [[Moskwa|Moskwie]], zdominowany był przez [[Partia komunistyczna|komunistów polskich]] i funkcjonował pod polityczną kontrolą [[Józef Stalin|Józefa Stalina]]<ref group=uwaga name=NikitaC>„Mówiło się w tym okresie, że tymczasowy komitet [PKWN] utworzono z inicjatywy ludności polskiej. W rzeczywistości jednak skład komitetu zatwierdziło nasze kierownictwo – to znaczy Stalin. Komitet utworzono bowiem na naszym terytorium, myśmy go finansowali i bez naszej pomocy byłby bezradny. Leżało w naszym interesie stworzenie polskiego kierownictwa, które składałoby się z ludzi wartościowych – sojuszników, którzy mieli te same cele co my i byliby potem nam wierni”. ''[[Nikita Chruszczow|Khrushchev]] Remembers: The Last Testament'' za: [[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana.Szkice o opozycji w latach czterdziestych'', Polonia Book Fund, Londyn 1985, {{ISBN|0-902352-36-9}}, wyd. II rozszerzone, [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], Wrocław 2002, {{ISBN|83-7095-056-6}}, s. 63. Por. ''[[Nikita Chruszczow|Khrushchev]] Remembers'', t. 2, ''The Last Testament'', ''Translated and edited by [[Strobe Talbott]] with a Foreword by [[Edward Crankshaw]]'', [[Penguin Books]], 1977, {{ISBN|0-14-004195-8}}, s. 193-194.</ref>. Na powstanie PKWN miało wpływ [[Centralne Biuro Komunistów Polski]] oraz delegacja [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]], jednak ostateczną decyzję o jego powstaniu, nazwie, statusie i kształcie personalnym podjął Stalin<ref group=uwaga name=NikitaC />.
 
Powołanie PKWN stworzyło strukturę polityczną, która z modyfikacjami nienaruszającymi jej podstaw, została zachowana do 1989 r. Podstawami ustrojowymi były: monopol partii komunistycznej w sferze władzy i podporządkowanie Polski ZSRR<ref>{{Cytuj|autor = Krystyna Kersten |tytuł = Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948 |data = 1990 |isbn = 83-85066-09-8 |miejsce = Poznań |wydawca = Kantor Wydawniczy SAWW |s = 63 |oclc = 834533924}}</ref>.