Zawada (województwo podkarpackie): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Rrudzik (dyskusja | edycje)
m ludn., teryt, źródła/przypisy
Jakas1 (dyskusja | edycje)
Linia 33:
Wieś istniała od XIII wieku. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1337 roku. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej [[Język staropolski|staropolskiej]] formie ''Zawada'' wymienia w latach ([[1470]]-[[1480]]) [[Jan Długosz]] w księdze [[Liber beneficiorum|''Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis'']].<ref>Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, "Liber Beneficiorum", Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, str.290.</ref> Długosz wymienia również właściciela miejscowości [[Spytko III z Melsztyna|Spytka z Melsztyna]].
 
W XIV wieku, według zachowanych z tego okresu dokumentów, istniały dwie Zawady – Zawada oraz Bobrek, zwany też Wolą Zawadzką.<ref name="Bata, Lawera">{{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |autor=Artur Bata, Henryk Lawera |tytuł=Dębica i Ziemia Dębicka |wydawca=Wydawnictwo Roskana |strony= |miejsce=Krosno |data=1997 |isbn=}}</ref>. Bobrkiem nazywane jest obecnie wzgórze, na którym stoi kościół. Zawada od początku była wsią prywatną. Początkowo była posiadłością rodu [[Ligęzowie herbu Półkozic|Ligęzów]].<ref name="Bata, Lawera">{{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |autor=Artur Bata, Henryk Lawera |tytuł=Dębica i Ziemia Dębicka |wydawca=Wydawnictwo Roskana |strony= |miejsce=Krosno |data=1997 |isbn=}}</ref> W 1595 roku Stanisław Ligęza zbudował w Zawadzie drewnianą kaplicę, zaś w 1616 roku sprowadził do wsi [[Augustianie|ojców augustianów]], którzy zresztą szybko opuścili wieś. W XVII wieku w miejscu kaplicy zbudowano kościół<ref name="Bata, Lawera">{{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |autor=Artur Bata, Henryk Lawera |tytuł=Dębica i Ziemia Dębicka |wydawca=Wydawnictwo Roskana |strony= |miejsce=Krosno |data=1997 |isbn=}}</ref>. Na przełomie XVI i XVII wieku Ligęzowie rozpoczęli też budowę okazałego zamku. Po Ligęzach właścicielami zamku i wsi byli Przebędowscy, Radziwiłłowie oraz Raczyńscy. 31 lipca 1791 roku utworzona została parafia Zawada.
Przez ten okres Zawada dzieliła losy całej ziemi dębickiej – w tym klęski żywiołowe, takie jak powodzie i epidemie oraz najazdy wrogów.
 
Linia 70:
W 1914 roku, w czasie I wojny światowej, zamek został spalony przez Rosjan – przepadł księgozbiór i galeria. Po zamku pozostała jedynie jedna zwieńczona [[Blanki|krenelażem]] baszta z przyłączoną do niej wieżyczką oraz wspominane już dodatkowe skrzydło wraz z fragmentem murów. Zamek odbudowano w dwudziestoleciu międzywojennym. Kolejny remont przeprowadzono w latach pięćdziesiątych XX wieku.
 
'''Dwór''' – [[neorenesans]]owy, wzorowany na architekturze angielskiej, piętrowy, założony na planie prostokąta. Wybudowany nieopodal starego zamku po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] przez [[Edward Aleksander Raczyński|Edwarda Raczyńskiego]]. Fasada wejściowa zwrócona na zachód ma na osi wgłębny [[portyk]] wsparty na czterech [[Porządek joński|jońskich]] kolumnach, podtrzymujący taras na piętrze. Boczne [[ryzalit]]y wieńczą jednakowe, wysokie [[Szczyt (budownictwoarchitektura)|szczyty]] o falistych liniach. Od południa umieszczono niski taras stanowiący łącznik pomiędzy budowlą a ogrodem. Dwór otaczają niskie budynki gospodarcze. Obecnie zespół dworsko-parkowy jest zaniedbany.
 
=== Karczma ===