Edda starsza: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne
Linia 3:
[[Plik:Afzelius, Edda Sæmundar hinns Fróda (1818) titelblad (1200dpi).jpg|mały|Wydanie Eddy z 1818 roku]]
[[Plik:Joachim Lelewel q.PNG|mały|Joachim Lelewel, polski tłumacz Eddy]]
'''Edda starsza''', '''Edda poetycka''' – najstarszy zabytek [[literatura islandzka|piśmiennictwa islandzkiego]], datowany na IX wiek n.e. ''Edda starsza'', zwana też ''Eddą poetycką'', składaSkłada się z 29 pieśni, z których 10 było poświęconych bogom (mityczne) oraz 19 poświęconym bohaterom i wojownikom, napisanych stylem, który od niej właśnie został nazwany eddycznym. Pieśni ''Eddy starszej'' to utwory mitologiczne oraz pieśni heroiczne; są one bogatym źródłem wiedzy o staroskandynawskich zwyczajach i wierzeniach. Wszystkie pieśni ''Eddy'' są anonimowe, prawdopodobnie ich autorzy powtórzyli tylko zasłyszane opowieści.
 
== Dzieje ''Eddy starszej'' ==
Linia 11:
 
== Opis ''Eddy starszej'' ==
Pieśni ''Eddy starszej'' można podzielić na dwie grupy: mityczne i heroiczne. Bohaterami pieśni mitycznych są dwaj główni [[mitologia nordycka|bogowie]]: [[Odyn]] i [[Thor]]. Zbiór zaczyna się od poematu [[Völuspa]]<ref name="Encyclopaedia Britannica">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/topic/Edda#ref173115 | tytuł = Edda, Icelandic literature | opublikowany = Encyclopaedia Britannica | język = en | data dostępu = 2018-11-26}}</ref>, będącego rodzajem dramatu światowego, mówiącego o mitycznym życiu bogów i ludzi, a głównym wydarzeniem utworu jest śmierć [[Baldur|Baldura]]a. Nieznany autor konsekwentnie wykazuje, że wszystkie złe czyny prowadzą do walki i śmierci. W pieśni tej można znaleźć opis początków świata i człowieka, czasów panowania bogów, walk między bogami oraz opis zmierzchu bogów, zwanego [[ragnarök]]. W następnej pieśni („pieśń o Wysokim") Odyn daje rady ludziom, jak powinni postępować. W dalszych pieśniach znaleźć można dysputę pomiędzy Odynem i olbrzymem, w której olbrzym ulega Odynowi i traci życie. W innej jeszcze pieśni Thor opowiada, jak zgubił swój młot i jak go odnalazł. Mityczna pieśń o Skirnirze opiewa gorącą miłość [[Frejr]]a (Wiosny) do [[Gerdra|Gerdry]] (Ziemi), córki olbrzyma. ''Oegisdrecka'', jedna z pieśni ''Eddy starszej'', zaliczana jest do najstarszych tekstów zbioru. W pieśniach historycznych występują też kowale kochający się w [[walkirie|walkiriach]].
 
Edda jest napisana typowym dla dawnej poezji germańskiej wierszem aliteracyjnym<ref>Zobacz wstęp Apoloni Załuskiej-Strömberg do jej tłumaczenia Eddy poetyckiej.</ref><ref name="jstor.org">{{Cytuj stronę | url = https://www.jstor.org/stable/pdf/432473.pdf | tytuł = Musical Accent and Double Alliteration in the "Edda" | autor = C. M. Lotspeich | data = 1909 | opublikowany = jstor.org | język = en | data dostępu = 2017-02-18}}</ref><ref name="babel.hathitrust.org">{{Cytuj stronę | url = https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015030060092 | tytuł = The Alliterations of the Edda | autor = Winfred Philipp Lehmann | opublikowany = babel.hathitrust.org | język = en | data dostępu = 2017-02-18}}</ref>.