Wikipedia

Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Boty
1 384 060 edycji
poprawa przek., WP:SK+mSK+ToS+mSI+Bn, głęboka redakcja
Linia 31:
|www = http://www.filharmonia.lodz.pl/
}}
[[FilePlik:Bronisław_Wilkoszewski_–_Dom_KoncertowyBronisław Wilkoszewski – Dom Koncertowy.jpg|thumb|250px|Dom Koncertowy Ignacego Vogla (fot. [[Bronisław Wilkoszewski]], 1896)]]
[[Plik:Filharmonia Łódzka dziedziniec Łódź.JPG|thumb|250px|Dziedziniec Filharmonii]]
'''Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina''' – instytucja kultury oficjalnie utworzona zarządzeniem [[Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego|Ministra Kultury i Sztuki]] z dnia 21 listopada [[1949]] r.roku<ref>{{cytuj stronę|url= https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:4MVPJAkyN8AJ:www.bip.lodzkie.pl/wps/wcm/connect/c8d044804b7504feaa74ff99f210a95e/457.pdf?MOD%3DAJPERES%26CACHEID%3Dc8d044804b7504feaa74ff99f210a95e+filharmonia+%C5%82%C3%B3dzka+im.+artura+rubinsteina+uchwa%C5%82a&hl=pl&gl=pl&pid=bl&srcid=ADGEESjYuOZk4FPeisZmhvs21cqMx6mpsW60V2y2KfWwZaCqyAmPi5mJgh5uQ1ExEptKw9bVdO8n6BYhQjr0P7juyEhES4IriJAij21LGfVYn274FA9c5NJ7P3RfSbPfseAZAhxmHRU0&sig=AHIEtbRa2lLG3IBll0BS5mcEo9hZuBa0Xw|tytuł= Uchwała Nr XXIV/457/12 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie dostosowania aktu o utworzeniu instytucji kultury pod nazwa Filharmonia Łódzka im. A. Rubinsteina w Łodzi do zapisów ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej}}</ref>.
 
Jej protoplastą była, powstała w 1915 r.roku, [[Łódzka Orkiestra Symfoniczna]]. Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina jest instytucją kultury Samorządu Województwa Łódzkiego. Pieczę nad nią sprawuje Marszałek Województwa Łódzkiego.
 
== Historia ==
Pierwszy koncert Łódzkiej Orkiestry Symfonicznej miałodbył miejscesię 17 lutego 1915 r.roku w ówczesnym drewnianym [[Stary Teatr Wielki w Łodzi|Teatrze Wielkim]] przy ul. Konstantynowskiej (dziś ul. Legionów 14-16). Założycielem i pierwszym dyrygentem był [[Tadeusz Mazurkiewicz]]. W pierwszym składzie znaleźli się m.in. [[Paweł Klecki]], wtedy dobrze zapowiadający się skrzypek, późnieji sławnypóźniejszy dyrygent, oraz [[Aleksander Tansman]], kompozytor.
 
W pierwszych latach działalności próby orkiestry odbywały się w lokalu żydowskiego Stowarzyszenia Śpiewaczego „Hazomir”, a koncerty we wspomnianymw Teatrze Wielkim oraz w Domu Koncertowym Vogla przy ul. Dzielnej 18 (dziś prezul. G[[Ulica prez. Gabriela Narutowicza; obecna,w choćŁodzi|Gabriela nowaNarutowicza]] 20). Dom Koncertowy Vogla, w miejscu którego znajduje się współczesna siedziba), został wzniesiony w latach 1883–1887 według projektu [[architekt]]a [[Otto Gehlig]]a.
 
Po II wojnie światowej stała się Miejską Filharmonią. Od 1949 roku Państwową Filharmonią w Łodzi<ref name="prl">{{cytuj książkę |autor = Ewa Niedźwiecka |tytuł = Łódź w PRL-u |wydawca = Dom Wydawniczy Księży Młyn |miejsce = Łodź |rok = 2011 |strony = 115 |isbn = 9788377290002}}</ref>. Od 1984 roku nosi imię Artura Rubinsteina<ref name="prl" />. 4 czerwca 1948 roku udostępniono Filharmonii świeżo odrestaurowany gmach przy ul. Narutowicza 20.
 
W latach 90. XX w., z powodu b. złego stanu technicznego budynku, czasowo przeprowadzona do tymczasowej siedziby przy [[Ulica Piotrkowska w Łodzi|ul. Piotrkowskiej]] 243 („Lutnia”). Gościnnie koncerty odbywały się także w [[Kościół św. Mateusza w Łodzi|Kościele Ewangelickim św. Mateusza]]. 10 grudnia 2004 roku otwarto nowy gmach Filharmonii zbudowany w miejscu starego, który uległ całkowitej rozbiórce (zdobył II nagrodę w konkursie „Budowa Roku 2004” oraz Nagrody SARP za najlepszy obiekt architektoniczny wzniesiony ze środków publicznych za rok 2004). Budynek, którego projektantem był krakowski architekt [[Romuald Loegler]], nawiązuje do charakteru Sali Koncertowej [[Ignacy Vogl|Ignacego Vogla]] z przełomu XIX i XX wieku. Znajdują się w nim panoramiczne windy, szklane ściany, eliptyczne klatki schodowe oraz podziemny garaż. Sala koncertowa liczy ponad 650 miejsc, a znajdująca się pod ziemią sala kameralna może pomieścić 120 osób. Do dyspozycji występujących gościnnie artystów przygotowano pokoje hotelowe.▼
4 czerwca 1948 r. udostępniono Filharmonii świeżo odrestaurowany gmach przy ul. Narutowicza 20.
 
W dniach 13–21 lutego 2015 r. odbył się cykl koncertów uświetniających stulecie Filharmonii, które dały okazję zaprezentowania melomanom nowego nabytków – organów. Na instrument składają się 2 części: organy barokowe i romantyczne. Takiej konstrukcji instrumentu nie ma w żadnej polskiej filharmonii. Z okazji Jubileuszu 100-lecia Filharmonia została odznaczona [[Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”|Złotym Medalem „Zasłużeni Kulturze Gloria Artis”]]. Odznaczenie wręczyła 20 lutego 2015 r. przed koncertem przewodnicząca sejmowej komisji kultury poseł Śledzińska-Katarasińska<ref>Aida Stępień, ''Złota Filharmonia. Filharmonia Łódzka zakończyła w sobotę udany cykl koncertów i innych wydarzeń związanych z jubileuszem stulecia Orkiestry Symfonicznej FŁ'', „Polska Dziennik Łódzki”, 23 lutego 2015 s. 14.</ref>.▼
W latach 90. XX w., z powodu b. złego stanu technicznego budynku, czasowo przeprowadzona do tymczasowej siedziby przy [[Ulica Piotrkowska w Łodzi|ul. Piotrkowskiej]] 243 („Lutnia”). Gościnnie koncerty odbywały się także w [[Kościół św. Mateusza w Łodzi|Kościele Ewangelickim św. Mateusza]].
 
100–lecie istnienia Filharmonii Łódzkiej zainaugurowano koncertem 13 lutego 2015 r. na którym wykonano monumentalne oratorium „Stworzenie świata” [[Joseph Haydn|Józefa Haydna]]. Przed rozpoczęciem koncertu Kai Bumann, dyrygent gościnny Filharmonii Łódzkiej, został odznaczony [[Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”|brązowymBrązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”]]<ref>Karol Sakosik, ''100 lat Orkiestry Filharmonii Łódzkiej. Czas odpalić fajerwerki'', „Gazeta Łódź”, 17 lutego 2015.</ref>. 100–lecie istnienia Filharmonii Łódzkiej odbywało się pod patronatem Prezydenta RP [[Bronisław Komorowski|Bronisława Komorowskiego]]. Prezydent z małżonką uczestniczyli w uroczystym koncercie 17 lutego 2015 r.<ref>Łukasz Kaczyński, ''Tajniacy na urodzinach. Specjalne procedury bezpieczeństwa podczas wizyty prezydenta RP w Filharmonii Łódzkiej'', „Polska Dziennik Łódzki”, 18 lutego 2015.</ref>▼
▲10 grudnia 2004 roku otwarto nowy gmach Filharmonii zbudowany w miejscu starego, który uległ całkowitej rozbiórce (zdobył II nagrodę w konkursie „Budowa Roku 2004” oraz Nagrody SARP za najlepszy obiekt architektoniczny wzniesiony ze środków publicznych za rok 2004). Budynek, którego projektantem był krakowski architekt [[Romuald Loegler]], nawiązuje do charakteru Sali Koncertowej [[Ignacy Vogl|Ignacego Vogla]] z przełomu XIX i XX wieku. Znajdują się w nim panoramiczne windy, szklane ściany, eliptyczne klatki schodowe oraz podziemny garaż. Sala koncertowa liczy ponad 650 miejsc, a znajdująca się pod ziemią sala kameralna może pomieścić 120 osób. Do dyspozycji występujących gościnnie artystów przygotowano pokoje hotelowe.
 
W dniach 13–21 lutego 2015 r. odbył się cykl koncertów uświetniających stulecie Filharmonii które dały okazję zaprezentowania melomanom nowego nabytków – organów. Na instrument składają się 2 części: organy barokowe i romantyczne. Takiej konstrukcji instrumentu nie ma w żadnej polskiej filharmonii.
 
▲Z okazji Jubileuszu 100-lecia Filharmonia została odznaczona [[Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”|Złotym Medalem „Zasłużeni Kulturze Gloria Artis”]]. Odznaczenie wręczyła 20 lutego 2015 r. przed koncertem przewodnicząca sejmowej komisji kultury poseł Śledzińska-Katarasińska<ref>Aida Stępień, ''Złota Filharmonia. Filharmonia Łódzka zakończyła w sobotę udany cykl koncertów i innych wydarzeń związanych z jubileuszem stulecia Orkiestry Symfonicznej FŁ'', „Polska Dziennik Łódzki”, 23 lutego 2015 s. 14.</ref>.
 
▲100–lecie istnienia Filharmonii Łódzkiej zainaugurowano koncertem 13 lutego 2015 r. na którym wykonano monumentalne oratorium „Stworzenie świata” [[Joseph Haydn|Józefa Haydna]]. Przed rozpoczęciem koncertu Kai Bumann, dyrygent gościnny Filharmonii Łódzkiej, został odznaczony [[Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”|brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”]]<ref>Karol Sakosik, ''100 lat Orkiestry Filharmonii Łódzkiej. Czas odpalić fajerwerki'', „Gazeta Łódź”, 17 lutego 2015.</ref>.
 
100–lecie istnienia Filharmonii Łódzkiej odbywało się pod patronatem Prezydenta RP [[Bronisław Komorowski|Bronisława Komorowskiego]]. Prezydent z małżonką uczestniczyli w uroczystym koncercie 17 lutego 2015 r.<ref>Łukasz Kaczyński, ''Tajniacy na urodzinach. Specjalne procedury bezpieczeństwa podczas wizyty prezydenta RP w Filharmonii Łódzkiej'', „Polska Dziennik Łódzki”, 18 lutego 2015.</ref>
 
Koncerty w Filharmonii Łódzkiej prowadzili m.in. [[Walerian Bierdiajew]], [[Zdzisław Birnbaum]], [[Tomasz Bugaj]], [[Henryk Czyż (muzyk)|Henryk Czyż]], [[Grzegorz Fitelberg]], [[Zdzisław Górzyński]], [[Vladimir Kiradjiev]], [[Jan Krenz (dyrygent)|Jan Krenz]], [[Andrzej Markowski (muzyk)|Andrzej Markowski]], [[Emil Młynarski]], [[Paweł Przytocki]], [[Andrzej Straszyński]], [[Zdzisław Szostak]] i [[Michael Zilm]].
 
*Gościnnie występowali m.in. dyrygent, [[Hermann Abendroth]] (1924)<ref>„Łódź w Ilustracji”, 24 X 1924, nr 19, s. 8 (zdj. portretowe z tej okazji).</ref>, [[Rosalia Chladek]] – najwybitniejsza austriacka tancerka, uczennica [[Émile Jaques-Dalcroze|Emila Jaques’a-Dalcroze’a]]; w dniach 28–29 III (1938)<ref>Podczas dużego tournée po krajach nadbałtyckich – „Łódź w Ilustracji”, 27 III 1938, nr 13, s. 3.</ref> oraz pianista, [[Artur Rubinstein]].▼
Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina jest instytucją kultury Samorządu Województwa Łódzkiego. Pieczę nad nią sprawuje Marszałek Województwa Łódzkiego.
 
W 2014 w organizowanych przez Filharmonię koncertach udział wzięło 28 tys. 743 osoby<ref>[http://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/56,35590,18936015,zaczynamy-od-konca,,1.html Opery i filharmonie ciągle popularne. Zobacz ranking frekwencji].</ref>.
 
=== Dom Koncertowy Ignacego Vogla ===
Gmach przy ulicy Dzielnej 18 (obecnie Narutowicza 20), wzniesiony w latach 1883–1887 według projektu [[architekt]]a [[Otto Gehlig]]a. Wieloletnia siedziba Filharmonii Łódzkiej. Budynek nie istnieje, rozebrano go w 2000 roku.
 
=== Znani dyrygenci gościnnie ===
* [[Hermann Abendroth]] (XII 1924<ref>„Łódź w Ilustracji”, 24 X 1924, nr 19, s. 8 (zdj. portretowe z tej okazji).</ref>; w drodze na tournée po ZSRR)
 
=== Znani muzycy gościnnie ===
* [[Artur Rubinstein]]
 
=== Inni znani w Filharmonii ===
▲* [[Rosalia Chladek]] – najwybitniejsza austriacka tancerka, uczennica [[Émile Jaques-Dalcroze|Emila Jaques’a-Dalcroze’a]]; w dniach 28–29 III 1938<ref>Podczas dużego tournée po krajach nadbałtyckich – „Łódź w Ilustracji”, 27 III 1938, nr 13, s. 3.</ref>
 
== Nagrania Filharmonii ==
Orkiestra Filharmonii Łódzkiej dokonała wielu nagrań płytowych. Zarejestrowała m.in. II Symfonię [[Karol Szymanowski|Karola Szymanowskiego]], [[V symfonia Beethovena|V Symfonię]] [[Ludwig van Beethoven|Ludwiga van Beethovena]], dzieło [[Carl Orff|Carla Orffa]] – „[[Carmina Burana (Orff)|Carmina Burana]]” oraz cykl najpiękniejszych arii operowych z udziałem światowej sławy sopranistki [[Teresa Kubiak|Teresy Wojtaszek-Kubiak]].▼
 
Od roku 1969 przy Filharmonii Łódzkiej działa 60 osobowy Chór Mieszany, w którego repertuarze znajduje się ponad 100 pozycji oratoryjno-kantatowych.
 
== Działalność kulturalna ==
W okresie letnim Filharmonia organizuje festiwal letni „Kolory Polski” łączący muzykę ze zwiedzaniem zabytków regionu łódzkiego.
 
▲Orkiestra Filharmonii Łódzkiej dokonała wielu nagrań płytowych. Zarejestrowała m.in. II Symfonię [[Karol Szymanowski|Karola Szymanowskiego]], [[V symfonia Beethovena|V Symfonię]] [[Ludwig van Beethoven|Ludwiga van Beethovena]], dzieło [[Carl Orff|Carla Orffa]] – „[[Carmina Burana (Orff)|Carmina Burana]]” oraz cykl najpiękniejszych arii operowych z udziałem światowej sławy sopranistki [[Teresa Kubiak|Teresy Wojtaszek-Kubiak]]. Od roku 1969 przy Filharmonii Łódzkiej działa 60 osobowy Chór Mieszany, w którego repertuarze znajduje się ponad 100 pozycji oratoryjno-kantatowych.
Pierwsza edycja festiwalu miała miejsce w 1999 roku pod nazwą „Sieradzkie Lato Muzyczne”. Wówczas w klasztorze Sióstr Urszulanek w Sieradzu zorganizowane zostały cztery koncerty muzyki organowej i kameralnej. Zasięg festiwalu poszerzono o nowe miejscowości oraz zmieniono nazwę na Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej „Kolory Polski”. Od 2003 roku głównym organizatorem festiwalu jest Filharmonia Łódzka. Od 2006 roku, ze względu na coraz silniejszy akcent turystyczny, impreza nosi nazwę Wędrownego Festiwalu Filharmonii Łódzkiej „Kolory Polski”. W 2009 roku miała miejsce jubileuszowa 10. edycja festiwalu.▼
 
== Festiwal „Kolory Polski” ==
Pomysłodawcą, organizatorem oraz dyrektorem festiwalu jest Tomasz Bęben.
▲W okresie letnim Filharmonia organizuje festiwal letni „Kolory Polski” łączący muzykę ze zwiedzaniem zabytków regionu łódzkiego. Pierwsza edycja festiwalu miała miejsce w 1999 roku pod nazwą „Sieradzkie Lato Muzyczne”. Wówczas w klasztorze Sióstr Urszulanek w Sieradzu zorganizowane zostały cztery koncerty muzyki organowej i kameralnej. Zasięg festiwalu poszerzono o nowe miejscowości oraz zmieniono nazwę na Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej „Kolory Polski”. Od 2003 roku głównym organizatorem festiwalu jest Filharmonia Łódzka. Od 2006 roku, ze względu na coraz silniejszy akcent turystyczny, impreza nosi nazwę Wędrownego Festiwalu Filharmonii Łódzkiej „Kolory Polski”. W 2009 roku miała miejsce jubileuszowa 10. edycja festiwalu. Pomysłodawcą, organizatorem oraz dyrektorem festiwalu jest Tomasz Bęben.
 
Miejsca organizacji festiwalu:
Lista miejsc, do których festiwal dotychczas zawitał:
* [[Sieradz]] – klasztor Sióstr Urszulanek oraz [[Bazylika kolegiacka Wszystkich Świętych w Sieradzu|Kolegiata pw. Wszystkich Świętych]]
* [[Lutomiersk]] – klasztor księży Salezjanów
* [[Warta (miasto)|Warta]] – klasztor OO. Bernardynów
Linia 117 ⟶ 88:
 
== Bibliografia ==
* {{cytuj stronę |url = http://filharmoniaodkuchni.pl/ |tytuł = Filharmonia Łódzka – Historia |autor = Bożena Pellowska-Chudobińska i Magdalena Sasin | opublikowany = filharmoniaodkuchni.pl |język = pl|data dostępu = 2014-12-16}}
 
== Linki zewnętrzne ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Filharmonia_Łódzka_im._Artura_Rubinsteina”